Những dấu hiệu trầm cảm sau sinh bạn cần lưu ý

Sinh con là một trong những khoảnh khắc tuyệt vời nhất trong cuộc đời phụ nữ. Tuy nhiên, bên cạnh niềm vui, nhiều bà mẹ có thể phải đối mặt với trầm cảm sau sinh, với các triệu chứng như cảm giác buồn bã, lo âu, và mất ngủ. Những biến động về cảm xúc và tâm trạng này có thể ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống của các mẹ.

Trầm cảm sau sinh là gì?

Trầm cảm sau sinh là một rối loạn tâm trạng phổ biến ở phụ nữ sau khi sinh. Nó không chỉ đơn thuần là cảm giác buồn bã mà còn bao gồm nhiều triệu chứng khác ảnh hưởng đến cảm xúc, suy nghĩ và hành vi của người mẹ. Nguyên nhân gây ra trầm cảm sau sinh rất phức tạp, bao gồm cả yếu tố sinh học (thay đổi hormone) và tâm lý xã hội (áp lực cuộc sống, thiếu ngủ,…).

Các dấu hiệu nhận biết trầm cảm sau sinh

Trầm cảm sau sinh có thể biểu hiện qua nhiều hình thức khác nhau, từ những cảm xúc tiêu cực thoáng qua đến những thay đổi rõ rệt trong cuộc sống hàng ngày. Các dấu hiệu thường gặp có thể bao gồm:

Thay đổi về cảm xúc

• Buồn bã, chán nản: cảm giác buồn rầu, mất hứng thú với những hoạt động từng yêu thích. Ví dụ: trước đây bạn thích đọc sách hoặc nghe nhạc nhưng giờ đây không còn cảm thấy đam mê.
• Lo lắng, căng thẳng: cảm thấy quá lo lắng về sức khỏe của bản thân và bé, khó tập trung và thường xuyên quên. Ví dụ: lo lắng liệu có đủ sữa cho con bú, sợ làm tổn thương bé.
• Cảm giác tội lỗi, vô dụng: cảm thấy mình không đủ khả năng làm mẹ, không chăm sóc con tốt. Ví dụ: tự trách mình vì không thể cho con bú hoàn toàn bằng sữa mẹ.
• Thay đổi tâm trạng thất thường: cảm xúc có thể thay đổi đột ngột, từ vui vẻ đến buồn bã chỉ trong vài phút.

Biểu hiện thay đổi về thể chất

Trầm cảm sau sinh không chỉ ảnh hưởng đến tâm trạng mà còn làm xuất hiện các triệu chứng về thể chất. Các mẹ có thể cảm thấy kiệt sức dù đã ngủ đủ, gặp rối loạn giấc ngủ, thay đổi về khẩu vị, đau đầu, đau nhức cơ thể và thậm chí giảm ham muốn tình dục. Những thay đổi này có thể khiến cơ thể cảm thấy mệt mỏi và tinh thần luôn trong trạng thái kiệt sức.

Biểu hiện thay đổi trong hành vi

Trầm cảm sau sinh thường dẫn đến những thay đổi rõ rệt trong hành vi. Người mẹ có thể trở nên khép kín, ít giao tiếp và thậm chí tránh xa những người thân yêu. Việc chăm sóc em bé trở nên căng thẳng, khiến họ cảm thấy quá sức và dễ nổi giận. Trong các trường hợp nghiêm trọng, cảm giác tội lỗi và vô dụng có thể dẫn đến những hành động tự hại.

Các dấu hiệu khác

Trầm cảm sau sinh không chỉ ảnh hưởng đến tâm trạng mà còn gây ra những thay đổi trong mối quan hệ giữa mẹ và bé. Người mẹ có thể cảm thấy xa lạ với con, gặp khó khăn trong việc xây dựng mối liên kết sâu sắc. Quyết định hàng ngày trở nên khó khăn hơn, và họ thường cảm thấy bối rối và thiếu tự tin.

Nếu không được nhận diện và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của cả mẹ và bé. Ví dụ, mẹ bị trầm cảm sau sinh có thể gặp khó khăn trong việc cho con bú, không muốn gần gũi con và thường xuyên cảm thấy tội lỗi về điều đó.

Vai trò quan trọng của việc tìm kiếm sự hỗ trợ

Nếu bạn cảm thấy mình đang gặp phải những triệu chứng trên, hãy chủ động tìm kiếm sự hỗ trợ. Dù trầm cảm sau sinh là một rối loạn tâm lý, nhưng hoàn toàn có thể điều trị được, và việc điều trị sớm là rất quan trọng. Chia sẻ với người thân, bạn bè hoặc nhờ đến sự giúp đỡ của chuyên gia tâm lý sẽ giúp bạn vượt qua giai đoạn khó khăn này.

Các bước bạn có thể thực hiện:

• Trò chuyện với người thân, bạn bè về những cảm xúc của bạn. Sự thấu hiểu và hỗ trợ từ người xung quanh sẽ giúp bạn cảm thấy nhẹ nhõm hơn.
• Tìm đến sự hỗ trợ của chuyên gia bằng cách lên lịch hẹn với bác sĩ hoặc nhà tâm lý để được tư vấn và điều trị hiệu quả.
• Dành thời gian chăm sóc bản thân, nghỉ ngơi và làm những việc bạn yêu thích để thư giãn.
• Tham gia vào các nhóm hỗ trợ, gặp gỡ những bà mẹ khác đang trải qua tình trạng tương tự để cảm thấy mình không đơn độc.

Lợi ích của việc chia sẻ cảm xúc:

• Khi bạn chia sẻ với người thân, bạn bè hoặc tham gia các nhóm hỗ trợ, bạn sẽ nhận thấy mình không đơn độc trong việc chống chọi với trầm cảm. Sự lắng nghe và thấu hiểu từ họ sẽ giúp bạn cảm thấy kết nối và được hỗ trợ.
• Người xung quanh có thể chia sẻ những kinh nghiệm, đưa ra lời khuyên hữu ích và động viên bạn vượt qua giai đoạn khó khăn.
• Chia sẻ cảm xúc với người khác giúp bạn có cái nhìn từ nhiều góc độ khác nhau, từ đó tìm ra các giải pháp hiệu quả hơn.
• Việc bày tỏ sự âu lo và buồn bã là cách tuyệt vời để giải tỏa căng thẳng và lo lắng.
• Chia sẻ với người thân, bạn bè thể hiện sự tin tưởng và trân trọng, giúp củng cố mối quan hệ và nhận được sự hỗ trợ lâu dài từ họ.

Bài test EPDS để đánh giá sức khỏe tinh thần sau sinh

EPDS là gì?

EPDS (Edinburgh Postnatal Depression Scale) là một công cụ dễ sử dụng và hiệu quả để phát hiện các triệu chứng trầm cảm sau sinh. Bài kiểm tra này được các chuyên gia sản khoa khuyến khích sử dụng trên toàn thế giới.

Tại sao nên thực hiện bài test EPDS?

• Bài test giúp bạn tự nhận diện những thay đổi trong tâm trạng và cảm xúc của bản thân.
• Với EPDS, bạn có thể sớm phát hiện các dấu hiệu trầm cảm sau sinh và tìm kiếm sự hỗ trợ kịp thời.
• Kết quả của bài test cung cấp thông tin quan trọng để bạn trao đổi với bác sĩ, từ đó nhận được sự tư vấn và hướng dẫn phù hợp.

Thời điểm nào nên thực hiện bài test?

Theo khuyến cáo, bạn nên thực hiện bài test EPDS ít nhất một lần từ tuần thứ 6 đến tuần thứ 8 sau khi sinh. Nếu bạn cảm thấy lo lắng hoặc gặp phải bất kỳ triệu chứng bất thường nào, hãy thực hiện bài test ngay.

Cách thực hiện bài test

Bài test EPDS bao gồm 10 câu hỏi đơn giản. Hãy chọn câu trả lời phù hợp nhất với cảm xúc của bạn trong tuần vừa qua.

Link bài test: https://psychology-tools.com/epds/

Lưu ý: Kết quả từ bài test chỉ có giá trị tham khảo. Để có đánh giá chính xác và chi tiết hơn, bạn nên đến gặp bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý để được tư vấn và chẩn đoán đúng mức.

Các phương pháp điều trị trầm cảm sau sinh

Dù bất kỳ bà mẹ nào cũng có thể trải qua trầm cảm sau sinh, nguy cơ này thường cao hơn với những người có tiền sử bệnh tâm thần, có người thân bị rối loạn tâm lý, hoặc đang gặp phải căng thẳng tâm lý khác.

Để phòng ngừa trầm cảm sau sinh, không chỉ cần nỗ lực từ bản thân người mẹ mà còn cần sự quan tâm và hỗ trợ từ những người xung quanh. Người mẹ nên học cách thư giãn, giảm áp lực, đảm bảo giấc ngủ đầy đủ và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh. Gia đình, đặc biệt là chồng, nên đồng hành, chia sẻ và tạo môi trường sống thoải mái cho mẹ và bé.

Nếu cảm thấy mình không thể tự xoay xở, người mẹ nên tìm sự hỗ trợ từ các chuyên gia. Việc phát hiện sớm dấu hiệu trầm cảm và nhận trợ giúp kịp thời là rất quan trọng để phòng ngừa và điều trị hiệu quả. Dưới đây là một số phương pháp điều trị hữu ích:

Điều trị bằng thuốc

• Thuốc chống trầm cảm: Đây là loại thuốc thường được kê đơn để điều trị trầm cảm sau sinh, giúp cân bằng các chất dẫn truyền thần kinh trong não và cải thiện tâm trạng.
• Thuốc an thần: Nếu bạn gặp vấn đề với giấc ngủ, bác sĩ có thể chỉ định thuốc an thần để giúp bạn có giấc ngủ sâu hơn.

Điều trị tâm lý

• Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT): Giúp bạn nhận diện và điều chỉnh những suy nghĩ tiêu cực, đồng thời cải thiện khả năng ứng phó với căng thẳng.
• Liệu pháp liên nhân: Tập trung vào việc nâng cao các mối quan hệ, đặc biệt là sự kết nối giữa mẹ và con.
• Liệu pháp nhóm: Tham gia vào các nhóm hỗ trợ dành cho phụ nữ sau sinh để chia sẻ kinh nghiệm và nhận sự động viên từ những người có cùng hoàn cảnh.

Các phương pháp điều trị bổ trợ

• Thực hiện thể dục đều đặn giúp cải thiện tâm trạng, giảm stress và tăng cường năng lượng, từ đó hỗ trợ việc vượt qua các dấu hiệu trầm cảm sau sinh.
• Chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng, tránh các chất kích thích như caffeine và rượu, là yếu tố quan trọng trong việc duy trì sức khỏe.
• Dành thời gian để nghỉ ngơi và thư giãn giúp cơ thể và tinh thần hồi phục hiệu quả.
• Thực hành yoga và thiền giúp giảm căng thẳng, nâng cao sự tập trung và cải thiện giấc ngủ.

Sự hỗ trợ từ gia đình và bạn bè

Việc xây dựng một hệ thống hỗ trợ vững chắc đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị trầm cảm sau sinh. Hãy chia sẻ những khó khăn của bạn với gia đình và bạn bè, và đừng ngần ngại nhờ họ hỗ trợ trong việc chăm sóc em bé cũng như quản lý công việc nhà. Một mạng lưới hỗ trợ mạnh mẽ sẽ giúp bạn cảm thấy yên tâm và tự tin hơn nhiều.

Một số điểm cần lưu ý

• Phác đồ điều trị trầm cảm sau sinh có thể khác nhau tùy vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, tình trạng sức khỏe và các yếu tố cá nhân khác.
• Quá trình điều trị có thể kéo dài, vì vậy bạn cần kiên nhẫn và tuân thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Để đạt kết quả tốt nhất, nên kết hợp nhiều phương pháp điều trị khác nhau.
• Trầm cảm sau sinh cần được chẩn đoán và điều trị bởi các chuyên gia. Tránh tự ý điều trị một mình.

Trầm cảm sau sinh là tình trạng phổ biến hiện nay và không có gì phải xấu hổ. Nhận diện sớm các dấu hiệu trầm cảm sau sinh và tìm kiếm sự giúp đỡ kịp thời sẽ giúp bạn hồi phục nhanh chóng và tận hưởng niềm vui làm mẹ. Các triệu chứng có thể dễ bị nhầm lẫn với những thay đổi bình thường sau sinh. Theo dõi Mytour Blog để khám phá thêm kiến thức hữu ích.

Khám phá thêm các bài viết hữu ích dành cho mẹ bầu:

1. Tác động của stress trong thai kỳ đối với sức khỏe của mẹ và bé là gì?

2. Cẩm nang giảm stress hiệu quả cho mẹ bầu trong thời kỳ mang thai

3. Những hệ quả do stress trong thai kỳ có thể gây ra là gì?