Sự ám ảnh với những lỗ (hay còn gọi là Trypophobia) là một hiện tượng ám ảnh khi chúng ta nhìn thấy các vật có những lỗ nhỏ hoặc các vết thâm, được đề xuất lần đầu tiên trên một diễn đàn trực tuyến vào năm 2005. Mặc dù chưa được công nhận chính thức là một rối loạn tâm thần, nó có thể thuộc về phạm vi rộng của các rối loạn ám ảnh cụ thể nếu có mối liên hệ với nỗi sợ hãi và cảm giác đau khổ quá mức. Mọi người chỉ có thể thể hiện sự ghê tởm hoặc sợ hãi và ghê tởm đối với hình ảnh cố chấp. Thuật ngữ này bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp là τρύπα, trýpa có nghĩa là 'lỗ' và φόβος,
Đặc điểm
Những người mắc hội chứng này cho biết họ có cảm giác nổi da gà, kinh hoàng, ám ảnh, sợ hãi, buồn nôn, chóng mặt khi nhìn thấy các hình ảnh có nhiều lỗ tròn hoặc nhóm các lỗ tròn, ví dụ như tổ ong, bát sen, lỗ đục trên thân cây, các hình xăm có lỗ trên cơ thể người, trái cây, bong bóng... Gepff Cole, một nhà tâm lý học tại Đại học Essex, cho biết trong một nghiên cứu, ông và các đồng nghiệp đã phát hiện rằng 16% người tham gia có dấu hiệu của hội chứng Trypophobia.
Để nghiên cứu những sinh vật độc hại gây ám ảnh, Cole và đồng nghiệp đã phân tích hình ảnh của bạch tuộc xanh, rắn hổ mang và nhện... Họ phát hiện ra rằng hiện tượng Trypophobics có thể là một dạng phản ứng tiến hóa giúp tránh các sinh vật độc hại.
'Có một bản năng bẩm sinh trong tiến hóa giúp chúng ta cảnh giác với những điều có thể gây hại', Cole nói.
Xuất hiện lần đầu vào năm 2005, hội chứng này ban đầu không được y học công nhận là một bệnh lý. Tuy nhiên, rất nhiều người cho biết họ thực sự sợ hãi trước những hình ảnh của các lỗ lỗ. Có những trường hợp làm da gà lên, nhịp tim tăng, thậm chí khó thở.
Sau nhiều nghiên cứu, các nhà khoa học đã xác định nguyên nhân khiến một số người bị mắc phải hội chứng kỳ lạ này: do bộ não quá tải.
Theo Paul Hibbard - giáo sư tâm lý tại ĐH Essex (Anh), những hình ảnh lỗ lỗ có cấu trúc có thể tạo ra cảm giác khó chịu, làm cho vùng não phụ trách thị giác không làm việc hiệu quả.
Để xử lý thông tin, não bộ cần nhiều oxy hơn. Tuy nhiên, đối với một số người, việc cần quá nhiều oxy có thể làm cho não quá tải, dẫn đến các cảm giác như chóng mặt, buồn nôn... khiến họ không muốn nhìn nữa.
Cảm giác không thoải mái khi nhìn những vật có hình dạng như vậy giúp con người tránh xa những thực phẩm có khả năng gây nhiễm độc.