Khi xã hội phát triển mạnh mẽ, nhu cầu cơ bản về ăn mặc không còn là vấn đề của hầu hết các gia đình, việc giáo dục con cái trở thành ưu tiên hàng đầu. Giáo dục kiến thức, kỹ năng và kỷ luật luôn được các bậc phụ huynh tích cực nghiên cứu để phát triển toàn diện cho con cái. Tuy nhiên, nếu cha mẹ không thay đổi suy nghĩ, ngừng áp đặt và lắng nghe con nhiều hơn, mọi nỗ lực giáo dục có thể trở nên vô ích vì trẻ cần được sống chính mình trước khi trở thành phiên bản của ai đó.
Từ khi còn nhỏ, chúng ta không xa lạ với câu: “Con trai khóc là yếu đuối, lớn lên sẽ không thành đạt”; “Con trai mặc màu hồng có vấn đề về giới tính sao?”; và “Con gái ngồi chăm chỉ cũng như con trai”...
Những lời nói này, dường như vô hại, sẽ hình thành chuẩn mực tư duy và áp đặt những khung tư duy cứng nhắc lên trẻ nhỏ. Trẻ nhận ra họ không được lắng nghe, không được chia sẻ và không được thể hiện chính mình với những cảm xúc đang trải qua.
Theo cô Võ Thị Mỹ Duyên, Thạc sĩ Quản lý giáo dục, Giám đốc đào tạo và Cố vấn tâm lý tại Học viện Kỹ năng VTALK: “Đây cũng là thời điểm trẻ học cách kìm nén cảm xúc, như một quả bom hẹn giờ đang tích tụ. Và rồi, quả bom cảm xúc này sẽ phát nổ, để lại hậu quả nghiêm trọng”.
Tỷ lệ trầm cảm và lo lắng ở trẻ em bị áp đặt và kìm nén cảm xúc luôn rất cao. Việc giữ quá nhiều cảm xúc bên trong không phù hợp với sức khỏe tinh thần của bất kỳ ai, đặc biệt là với những tâm hồn trẻ thơ.
Một nghiên cứu tại Đại học Berkeley đã phát hiện rằng việc khuyến khích trẻ em thể hiện cảm xúc thật sự mang lại sự đa dạng hơn về mặt tình cảm và thành công trong tương lai.
Theo Cô Mỹ Duyên, việc nuôi dạy trẻ em nên cho phép chúng tự do thể hiện cảm xúc từ khi còn nhỏ để giúp chúng phát triển tốt hơn trong cuộc sống sau này.
Cô Võ Thị Mỹ Duyên, Giám đốc Đào tạo và Cố vấn tâm lý tại Học viện Kỹ năng VTALK
Cô Mỹ Duyên, với kinh nghiệm và tâm huyết, đã chỉ ra ba lợi ích quan trọng khi trẻ em được khuyến khích chia sẻ và sống thật với cảm xúc của mình.
Theo cô Mỹ Duyên, sự ổn định cảm xúc là yếu tố quan trọng giúp trẻ tự tin và can đảm hơn trong mọi hoàn cảnh, bao gồm cả khi phải trình bày hay thảo luận về các vấn đề khó khăn.
Sự tự tin bắt nguồn từ bên trong nhưng lại phản ánh ra bên ngoài thông qua cách chúng ta tỏ ra và tương tác với thế giới xung quanh. Do đó, việc chia sẻ là yếu tố quan trọng giúp giải tỏa tâm lý các bạn trẻ, giúp họ không cảm thấy tự ti và có thể thể hiện bản thân một cách tự tin hơn.
Chúng ta đang sống trong thời đại của “thế hệ cúi đầu”. Điều này phần lớn là do chìm đắm vào thế giới ảo, sợ hãi trước các thử thách, và ngại khi phải thích nghi với những thay đổi. Đặc biệt, khả năng giao tiếp yếu kém cũng là một nguyên nhân quan trọng dẫn đến tình trạng này.
Cô Mỹ Duyên đã chia sẻ về trường hợp các bạn trẻ bị kìm nén cảm xúc, khiến cho họ khó có thể chia sẻ những gì mình đang trải qua. Điều này là thách thức lớn đối với các phụ huynh và nhà trường trong việc giáo dục kỹ năng giao tiếp cho trẻ em.
Cô Võ Thị Mỹ Duyên, Giám đốc Đào tạo và Cố vấn tâm lý tại Học viện Kỹ năng VTALK
Không ai tự tin ngay từ đầu. Quan trọng là các bạn cảm thấy thoải mái để thể hiện cảm xúc của mình, được lắng nghe và giải thích. Kỹ năng giao tiếp sẽ được cải thiện rõ rệt khi các bạn đã quen thuộc với việc thể hiện bản thân một cách tự nhiên.
Trong vai trò Cố vấn tâm lý và giáo viên kỳ cựu, cô Mỹ Duyên luôn quan tâm đến những sở thích và khát vọng thật sự của học sinh. Cô cho rằng việc này dễ nhưng cũng không hề đơn giản với mỗi đứa trẻ. Bởi đôi khi, ước mơ của các em không chỉ dành riêng cho bản thân. Đây là lý do mà tôi luôn khuyến khích các em chia sẻ nhiều hơn về cảm xúc và suy nghĩ của mình. Tôi muốn các em hiểu rằng mỗi người đều có quyền sống với những ước mơ và dám thử sức để theo đuổi chúng.
Do đó, các phụ huynh cần nhận thức rằng, việc trừng phạt con cái chỉ vì tức giận hoặc những cảm xúc khác, sẽ gửi cho chúng ta thông điệp sai lầm rằng việc bày tỏ cảm xúc sẽ dẫn đến rắc rối. Chúng ta có thể nhắc nhở và cùng con sửa những hành vi xấu nhưng đừng bao giờ trừng phạt hay ép buộc chúng chỉ vì chúng thể hiện cảm xúc, suy nghĩ và quan điểm cá nhân.
Con cái, dù là trai hay gái, đều cần được tự do thể hiện bản thân và mở lòng với mọi điều. Điều này không chỉ giúp chúng trở thành con người tốt hơn, mà còn giải phóng chúng khỏi những ràng buộc cảm xúc có thể gắn liền suốt cuộc đời.