Lỗ Tấn (1881 - 1936) là một tác giả cách mạng nổi tiếng của Trung Quốc. Truyện Cố Hương đưa ta đến với một thế giới đầy cảm xúc và sâu lắng. Nó là hình ảnh của một tình yêu quê hương đậm đà. Nó tái hiện một cách chân thực ký ức tuổi thơ. Nó phản ánh số phận của những người dân quê hương, với những nỗi buồn và hy vọng. Các nhân vật như tôi, mẹ tôi, cháu Hoàng, Nhuận Thổ, Thủy Sinh, chị Hai Dương là những biểu tượng của quê hương, gợi lên nhiều cảm xúc về nơi chôn nhau, mối quan hệ đậm sâu. 1. Hình ảnh quê hương. Sau hơn 20 năm xa cách, tôi trở về quê nhà giữa một mùa đông lạnh giá. Tim tôi đập mạnh. Gió lạnh thổi vào từng khoảng cách. Khi đến gần làng, trời u ám, làng quê xa xôi, hoang vắng, lòng tôi trở nên như ngắt lạnh. Tôi tự hỏi liệu đây có phải là làng quê thân thương trong ký ức không? Chuyến về lần này đặc biệt, là để từ giã ngôi nhà cũ, nơi mà cả gia đình tôi đã ở chung suốt nhiều đời. Tôi buồn vì phải từ giã nơi này và làng quê yêu dấu để đến một nơi xa lạ để sinh sống và làm ăn. Quê hương thường liên quan đến mộ tổ tiên. Trong Cố Hương không đề cập đến điều này. Tác giả chỉ tập trung vào ký ức tuổi thơ. Mối quan hệ đẹp đẽ giữa tôi và Nhuận Thổ, con trai của một người làm thuê cho gia đình tôi, đã giúp tôi thấy rõ vẻ đẹp của quê hương, với những cảnh tượng thần tiên: Một vầng trăng tròn vàng thắm treo lơ lửng trên bãi cát bên bờ biển, trồng đầy dưa hấu, tạo nên một màu xanh rất tươi tắn.
Quê hương cũ là nơi đầy những kỷ niệm tuổi thơ. Đó là thời kỳ mà 'thầy tôi hãy còn', nhà tôi sôi động với lễ giỗ tổ. Giỗ tổ vào tháng giêng. Lễ vật đa dạng, đồ tế sang trọng, và sự tham gia đông đảo. Quê hương luôn khiến tôi cảm động. Lỗ Tấn đã diễn tả về hình ảnh quê hương trong hiện tại và quá khứ, trong những cuộc gặp lại bạn bè cũ, người thân. Có niềm vui, có nỗi buồn, dù đã 30 năm trôi qua, nhưng không bao giờ quên được quê hương và tuổi thơ. 2. Hình ảnh người mẹ quê hương. Mẹ đã già. Tôi đã lớn lên, đi làm ăn xa, và sau 20 năm mới trở về thăm quê, thăm mẹ. Suốt thời gian qua chỉ qua thư tôi gửi cho mẹ, tôi có thể liên lạc với mẹ. Khi bước vào nhà, mẹ đón tiếp tôi một cách rất vui vẻ, nhưng nét mặt ẩn chứa nỗi buồn. Mẹ chắc chắn là đau lòng vì nhớ về người đã mất, và về tình trạng nhà cửa suy sụp, và việc phải bán nhà để theo con trai đến một nơi xa lạ. Mẹ vẫn như ngày xưa, dịu dàng và quan tâm. Mẹ bảo tôi nghỉ ngơi và đi thăm bạn bè. Khi nhắc đến Nhuận Thổ, mẹ rất cảm động. Mẹ thực sự yêu thương những con cháu, và cả người khác. Mẹ là biểu tượng của hình ảnh người mẹ trong Cố Hương. Có một nhà thơ trẻ Việt Nam viết: “Quê hương là cầu tre nhỏ Mẹ về nón lá nghiêng che”. Đọc Cố Hương, nếu không hiểu được hình ảnh của người mẹ, thì làm sao có thể cảm nhận được quê hương. Bởi vì mẹ chính là quê hương, và quê hương chính là mẹ! Tình yêu quê hương luôn liên kết mật thiết với người mẹ yêu dấu. 3. Con người quê hương. Nhuận Thổ đầu tiên là một mối quan hệ bạn bè tuổi thơ. Ba mươi năm trước, tôi và Nhuận Thổ đã sống cùng nhau trong một tháng giêng, một thời kỳ tôi không bao giờ quên. Hình ảnh của Nhuận Thổ khi còn nhỏ, lần đầu tiên tôi gặp anh: Khuôn mặt tròn, da trắng, đội mũ lông bé tí teo, cổ đeo vòng bạc sáng loáng. Anh ấy là một người thẳng thắn, nhưng chỉ trước mặt tôi mới thể hiện được sự mềm mại. Anh ấy kể về những trải nghiệm thú vị: bắt chim sẻ, bắt con “tra” khi đi canh dưa, và tìm thấy những vỏ sò đẹp và lạ. Ba mươi năm đã qua, nhớ về Nhuận Thổ là nhớ về món quà mà anh ấy gửi cho tôi: một túi vỏ sò và một số lông chim đẹp.
Không có tuổi thơ, không có quê hương. Tình bạn từ tuổi thơ làm cho tình yêu quê hương luôn tươi mới. Đúng như Lỗ Tấn đã viết: 'Khi mẹ tôi nhắc đến Nhuận Thổ, ký ức bỗng dưng hiện lên trong lòng. Tôi cảm thấy như đã tìm thấy vẻ đẹp của quê hương tôi ở đâu rồi'. Hình ảnh của Nhuận Thổ khi còn nhỏ là hình ảnh của quê hương, là 'mảnh đất non trên bầu trời xanh của tuổi thơ'. Nhuận Thổ là một phần không thể thiếu của quê hương, là tình yêu quê hương. Hình ảnh của Nhuận Thổ trong hiện tại là một điều đau lòng, là nỗi buồn về quê hương. Sau 30 năm xa cách, gặp lại Nhuận Thổ, tôi nhận ra sự thay đổi lớn của anh. Nước da đã sạm màu, nếp nhăn trên khuôn mặt sâu hơn. Đôi mắt mỏng manh, mí mắt viền đỏ. Anh đội một chiếc mũ rách và mặc một chiếc áo bông mỏng giữa cái lạnh của mùa đông. Anh 'co ro cúm rúm', đôi bàn tay nặng nề và nứt nẻ như vỏ cây thông. Thời gian đã làm hỏng vẻ bề ngoài của anh. Sự khốn khổ và gian khổ đã làm suy yếu một con người trước đây rất mạnh mẽ và linh hoạt. Gặp lại bạn cũ, Nhuận Thổ trở nên vừa hớn hở vừa buồn bã, gần như không thể nói ra một từ. 'Tôi' cảm thấy như bị tê liệt khi nghe anh ta nói. Nhìn vào Nhuận Thổ và nghe anh ta nói, 'tôi' cảm thấy anh ta như một bức tượng đá vô hồn và lạnh lùng. Hình ảnh của Nhuận Thổ trong hiện tại là hình ảnh của một xứ sở nghèo khổ, một miền quê tiêu điều và tan tác, nơi người dân bị bóc lột và áp bức đến tận xương tủy. Thông qua việc kể lại chuyến về quê hương cuối cùng của 'tôi', thông qua những cảm xúc của 'tôi' trước sự thay đổi đáng sợ của làng quê, đặc biệt là của Nhuận Thổ, tác giả lên án sự bạo lực của chế độ phong kiến đối với người nông dân, từ đó đặt ra câu hỏi về quyền sống và hạnh phúc của người dân trên con đường tiến lên. Nói về con người quê hương trong cố hương không thể không nhắc đến hình ảnh của chị Hai Dương, người trước đây nổi tiếng với sự duyên dáng và tài nghệ nay đã trở thành một người phụ nữ già đỗi trơ tráo, thậm chí là một tên trộm. Cũng không thể quên cháu Hoàng và Thủy Sinh, con trai thứ năm của Nhuận Thổ. Trẻ con vẫn ngây thơ và đáng yêu như ngày nào. Nghĩ về những con người quê hương, 'tôi' mong muốn rằng những đứa trẻ quê hương sẽ không phải chịu đựng sự khốn khổ và tàn bạo, và mong muốn họ sẽ có một cuộc đời mà chúng tôi chưa từng có.
Như những con đường trên mặt đất; thực ra trên mặt đất không có gì là con đường. Người ta đi mãi thì mới tạo ra đường. Có những con đường mưu sinh phải đi xa quê hương. Có những con đường tình bạn, không quan trọng xa xôi, chỉ cần bạn đã trở lại quê hương. Có những con đường gian khổ. Có những con đường hạnh phúc. Có những con đường gần, những con đường xa, những con đường hi vọng tiến lên phía trước. Có những con đường mòn. Cũng có những người mở đường. Con đường của mỗi người là con đường của số phận. Và con đường của mỗi dân tộc là con đường cách mạng. Đó là ý nghĩa sâu xa về hình tượng con đường trong cố hương. Ca dao có câu: 'Quê hương có ý nghĩa sâu xa, biển dâu biết nào là nhà.' Đọc Cố hương của Lỗ Tấn, tôi mãi mãi bồi hồi về tiếng hát đầy yêu thương của miền Trung thân yêu, quê mẹ của tôi...