Sử dụng chiếc điện thoại này mới thấy khó khăn khi từ bỏ Google

Hệ điều hành /e/OS đã cố gắng hết sức để tránh ảnh hưởng của Google, nhưng vẫn không thể cứu vãn hệ sinh thái Android.

Một chiếc điện thoại Android không có Google. Không có ứng dụng Google, không có Google Play Services, không có Google Assistant. Không cần phải lo ngại về việc bị theo dõi và thu thập dữ liệu từ Google, không quảng cáo được cá nhân hóa, không cảm giác rằng quyền riêng tư của bạn chỉ là một khái niệm trống rỗng. Một số công ty, như Huawei, đã phải tạo ra những thiết bị như vậy dưới áp lực từ Google. Còn số khác thì muốn đảm bảo quyền riêng tư cho người dùng, đồng thời đối phó với sức mạnh của những tập đoàn công nghệ lớn. Nhưng đến nay, chưa có giải pháp nào thực sự hiệu quả.

Murena là một trong những dự án nổi bật nhất trong việc loại bỏ Google khỏi điện thoại Android trong vài năm qua, bắt đầu từ năm 2017 khi Gael Duval tạo ra hệ điều hành Eelo. 'Giống như hàng triệu người khác, tôi đã trở thành một sản phẩm của Google' - Duval đã viết như vậy vào năm 2017. Ông muốn tạo ra một thứ gì đó tương đương với Android nhưng không theo dõi người dùng. 'Tôi muốn có một sản phẩm mà tôi có thể đề xuất cho gia đình và bạn bè của mình. Một sản phẩm hấp dẫn và bảo vệ quyền riêng tư. Một sản phẩm có thể phát triển theo thời gian'.

Hệ điều hành /e/OS đã có mặt trên một số thiết bị từ trước, và giờ đây, Murena đã chính thức tung ra phiên bản /e/OS V1 cùng với chiếc smartphone đầu tiên của họ - Murena One, có giá 369 USD.

Là sản phẩm phần cứng đầu tiên của Murena, Murena One có thiết kế ấn tượng: kính cường lực, màn hình 6.5 inch, vi xử lý MediaTek 8 nhân, cảm biến vân tay bên hông và bộ 3 camera ở mặt lưng. Bộ 3 camera này cũng rất ấn tượng, bao gồm một cảm biến chính 48MP ở phía sau và một camera selfie 25MP ở phía trước. Camera là một tính năng được Murena rất tự hào, với COO Alexis Noetinger nói rằng đây là điều cần phải làm tốt. 'Mọi người sẵn lòng hy sinh nhiều thứ khi chuyển sang một môi trường tôn trọng quyền riêng tư, nhưng chúng tôi nhận thấy camera là điều mà mọi người có thể rất kén chọn'.

Tổng quan, camera trên Murena One khá tốt, nhưng không đạt đến mức tuyệt vời như trên các điện thoại gần đây của Google, Apple, hoặc Samsung.

Để loại bỏ mọi dấu vết có thể của Google, Murena phải tự xây dựng nhiều thứ. Phần mềm /e/OS đi kèm với: ứng dụng nhắn tin tùy chỉnh, trình duyệt thay thế Chrome, ứng dụng bản đồ sử dụng dữ liệu OpenStreetMap, ứng dụng email, lịch, hệ thống lưu trữ tập tin, danh bạ và hầu hết mọi thứ khác mà bạn có thể tìm thấy trong Google Workspace; cả các ứng dụng ghi chú, nhắc nhở, âm nhạc, ghi âm và nhiều hơn nữa. Murena thậm chí còn dự định ra mắt trợ lý ảo riêng với tên Elivia, giúp người dùng yên tâm từ bỏ Google Assistant.

Murena cũng xây dựng nền tảng đám mây làm backend cho các dịch vụ trên, cho phép bạn kiểm tra email trong ứng dụng email của /e/OS và sử dụng địa chỉ email /e/ thay vì gmail.com. Tất cả dịch vụ trực tuyến của bạn sẽ nằm trên Murena Cloud thay vì các dịch vụ của Google hoặc Microsoft. Mặc dù trong một góc nhìn, bạn đang dời nhà từ một nhà cung cấp sang nhà cung cấp khác, nhưng Murena khẳng định tất cả sản phẩm của họ đều tuân thủ cùng một tiêu chuẩn về quyền riêng tư, xoay quanh việc ngăn chặn việc theo dõi như các smartphone khác.

Đây là một nỗ lực đáng khen ngợi, nhưng đó là tất cả những gì Murena có thể làm để loại bỏ Google. Mọi công ty từng cố gắng, từ Harmony OS của Huawei đến những dự án như Ubuntu Touch và Firefox OS, đều nhận ra rằng không có hệ sinh thái ứng dụng Android, điện thoại của bạn sẽ trở nên vô dụng. Do đó, Murena quyết định tự tạo ra App Lounge của riêng họ, thay thế luôn Play Store của Google. App Lounge cho phép bạn cài đặt mọi ứng dụng Android quan trọng, bao gồm cả ứng dụng của Google, nhưng không liên quan đến Google.

Tuy nhiên, để sử dụng App Lounge, bạn phải đồng ý với điều khoản dịch vụ, trong đó bạn có hai lựa chọn: đăng nhập bằng tài khoản Google hoặc duyệt Lounge ẩn danh - nhưng dù chọn cách nào thì bạn vẫn phải tải ứng dụng từ... Google. App Lounge sẽ lấy thông tin trực tiếp từ Play Store mà không cần Google biết bạn là ai, theo Murena, và sử dụng Google để thực hiện các giao dịch thanh toán.

App Lounge bao gồm một số ứng dụng không có trên Play Store, và bạn có thể vào cài đặt để chỉ hiển thị các ứng dụng mã nguồn mở và PWA, nhưng khi đó số lượng ứng dụng sẽ bị giới hạn!

Kết nối với Google này như một cái gáo nước lạnh vào những hứa hẹn của Murena, khiến nhiều người dùng thử nghiệm sản phẩm cho hãng phát cáu, nhưng thực ra Murena cũng không còn lựa chọn nào khác. 'Một chiếc smartphone không bị Google theo dõi' là ý tưởng hấp dẫn với nhiều người, nhưng 'một chiếc smartphone không có bất kỳ ứng dụng nào bạn muốn' là điều khiến tất cả mọi người quay lưng đi. Noetinger nói rằng Murena có thể tạo ra một chiếc điện thoại Linux đáp ứng được mọi yêu cầu về quyền riêng tư, nhưng không có gì thú vị bởi nó chẳng có ứng dụng nào. Và không ai muốn nó. Murena đã cố gắng để đáp ứng cả hai, nhưng sự thật là không thể. Bạn không thể có trải nghiệm Android hoàn chỉnh mà không có sự góp mặt của Google.

Thay vì đăng nhập vào Google hoặc sử dụng các dịch vụ của hãng, Murena cố gắng giảm thiểu lượng dữ liệu Google có thể thu thập bằng dự án MicroG. Dự án này cung cấp một bản sao về tính riêng tư của một số thư viện mà Google yêu cầu, cho phép bạn sử dụng các ứng dụng đòi hỏi Google Play Services mà không cần thực sự sử dụng Google Play Services. Dù cách này hoạt động khá tốt, bạn vẫn phải thao tác khá phức tạp để đăng nhập vào tài khoản Google trên Murena One.

Murena tập trung vào việc tăng cường bảo mật thay vì ngăn chặn thu thập dữ liệu. Advanced Privacy trong /e/OS sử dụng VPN để ẩn vị trí của bạn và ẩn địa chỉ IP khi truy cập website. Hệ thống cũng cố gắng chặn tracker trong các ứng dụng mà bạn cài đặt và thực hiện khá thành công.

Tuy nhiên, Advanced Privacy cũng có nhược điểm. Rất khó để sử dụng các ứng dụng như thời tiết hay bản đồ khi điện thoại cho rằng bạn đang ở một địa điểm khác. Nhiều ứng dụng phụ thuộc vào vị trí địa lý, và bạn có thể phải tắt tính năng này với các ứng dụng như Netflix hay YouTube TV. Murena muốn tạo ra một phần mềm bảo vệ quyền riêng tư dễ sử dụng, nhưng thực tế lại gây ra nhiều phiền toái hơn cho người dùng.

/e/OS vẫn dựa trên Android, với Murena One chạy một phiên bản fork của Android 10 dựa trên Lineage OS. Tuy nhiên, /e/OS vẫn còn khá giống với Android và giao diện cũng như chức năng không có nhiều thay đổi lớn. Mặc dù công ty có kế hoạch chỉnh sửa một số phần của Android nhưng hiện tại, /e/OS vẫn giống như một launcher phong cách iPhone chạy trên một bản Android khá cũ.

Murena One và /e/OS đều là những dự án tham vọng. Tuy nhiên, chúng chỉ cho chúng ta thấy được sự thâm nhập sâu vào cuộc sống số của chúng ta của Google và quyền kiểm soát của họ đối với hệ điều hành Android. Để có được Android không có sự can thiệp của Google, có lẽ cách duy nhất là phải làm cho hệ điều hành này trở nên kém chất lượng hơn một chút. Và việc xây dựng lại từ đầu là một nhiệm vụ cực kỳ khó khăn.

Tham khảo: TheVerge