Sử dụng kiến thức về gốc từ – tiền tố – hậu tố để phán đoán nghĩa từ mới trong bài thi IELTS Reading

Buzz

Nội dung bài viết

Gốc từ

Tiền tố

Hậu tố

Áp dụng phương pháp đoán nghĩa từ mới trong IELTS Reading

Xem thêm

Đọc tóm tắt

- Gốc từ là phần cơ bản thể hiện ý nghĩa của một từ.
- Sự kết hợp với tiền tố hoặc hậu tố tạo ra các từ liên quan đến ý nghĩa của từ gốc.
- Hiểu biết về gốc từ giúp dự đoán nghĩa từ.
- Có thể tra cứu nghĩa của gốc từ trên trang web từ điển.
- Tiền tố thay đổi ý nghĩa ban đầu của từ.
- Hậu tố cho biết loại từ và mở rộng nghĩa của từ.
- Áp dụng phương pháp đoán nghĩa từ mới trong IELTS Reading.
- Suy luận nghĩa từ mới dựa trên gốc từ, tiền tố, hậu tố trong bài đọc IELTS Reading.

Gốc từ (the root of a word) là một trong các phần cơ bản thể hiện ý nghĩa của một từ. Sự kết hợp với tiền tố hoặc hậu tố vào gốc từ tạo ra các từ có nghĩa khác nhưng vẫn liên quan hoặc xoay quanh ý nghĩa của từ gốc. Áp dụng kiến thức về gốc từ – tiền tố – hậu tố để dự đoán ý nghĩa từ mới trong bài thi IELTS Reading

Gốc từ

Gốc từ (the root of a word) là một trong các phần cơ bản thể hiện ý nghĩa của một từ. Sự kết hợp với tiền tố hoặc hậu tố vào gốc từ tạo ra các từ có nghĩa khác nhưng vẫn xoay quanh hoặc liên quan đến ý nghĩa của từ gốc.

Ví dụ:

Nhìn chung, những hiểu biết về gốc từ giúp người đọc có thể dự đoán xu hướng nghĩa của từ đó liên quan đến nội dung hay chủ đề gì. Người đọc có thể tra cứu nghĩa của các gốc từ tại các trang web từ điển Anh – Anh hoặc là các trang web tổng hợp nghĩa của gốc từ, ví dụ: https://www.learnthat.org/pages/view/roots.html

Một số gốc từ phổ biến trong tiếng Anh

Gốc từ	Ý nghĩa	Ví dụ
Aqua	Liên quan đến nước	Aquarium: bể nuôi cá Aqueduct: đường ống nước
Art	Liên quan đến nghệ thuật, do con người làm ra	Artifact: tạo tác, tác phẩm tạo ra bởi các nghệ nhân Artisan: người nghệ nhân
Esth/Aesth	Liên quan đến cảm nhận, vẻ đẹp	Aesthetics: ngành mỹ học, nghiên cứu về cảm thụ nghệ thuật
Astro	Liên quan đến vũ trụ, các hành tinh, thiên thể	Astronaut: phi hành gia Astronomy: ngành thiên văn học
Chron/ Chrono	Liên quan đến thời gian	Chronic: kinh niên (bệnh kéo dài) Chronicle: biên niên sử (ghi chép các sự kiện lịch sử theo trình tự thời gian)
Com	Liên quan đến sự hợp tác, chung với nhau, cùng nhau	Community: cộng đồng Common: điểm chung, phổ quát
Clar	Liên quan đến sự rõ ràng	Declare: tuyên bố điều gì đó rõ ràng Clarify: làm rõ điều gì đó Clarification: sự giải thích để làm rõ điều gì đó
Geo	Liên quan đến đất/lòng đất	Geography: môn địa lý Geology: môn địa chất
Graph	Liên quan đến ghi chép, lưu giữ	Photograph: hình ảnh, lưu giữ bằng hình ảnh Autograph: chữ ký kỷ niệm (vd chữ ký người nổi tiếng)
Port	Liên quan đến vận chuyển	Import/Export: Nhập khẩu/xuất khẩu Transport: giao thông Portable: có thể dễ dàng di chuyển
Psych/ psycho	Liên quan đến tâm lý con người	Psychology: ngành tâm lý học Psyche: tâm thần
Mand	Liên quan đến yêu cầu/mệnh lệnh	Demand: nhu cầu Commander: người chỉ huy, người ra lệnh

Tiền tố

Tiền tố (prefix) là những chữ được đặt phía trước một gốc từ hay một từ để thay đổi ý nghĩa ban đầu của gốc từ hoặc của từ đó. Ví dụ:

Nhìn chung, những hiểu biết về tiền tố giúp người đọc có thể dự đoán xu hướng nghĩa của từ đó theo hướng nào: phủ định, phản đối, ủng hộ, ngược lại, gây ra, v.vv…

Sau đây là danh sách các tiền tố phổ biến nhất trong tiếng Anh:

Tiền tố	Ý nghĩa	Ví dụ
dis-	Không (mang tính phủ định ý nghĩa của từ gốc)	Satisfy (thoả mãn) à dissatisfy (không thoả mãn)
un-	believable (có thể tin) à unbelievable (không thể tin được)
in-	Active (năng động, trong tình trạng hoạt động) à inactive (không năng động, không hoạt động)
il-	Legal (hợp pháp) à illegal (bất hợp pháp)
ir-	Relevant (liên quan) à irrelevant (không liên quan)
im-	Polite (lịch sự) à impolite (bất lịch sự)
non-	Addictive (gây nghiện) à non-addictive (không gây nghiện)
in- / en-	Khiến cho gây ra tình trạng nào đó (tạo ra động từ từ danh từ)	Flame (danh từ, nghĩa bóng: cảm xúc giận dữ) à inflame (động từ, khích động sự giận dữ) Danger (danh từ, nguy hiểm) à endanger (động từ, gây nguy hiểm cho vật khác)
im- / em-	Poverty (danh từ, sự nghèo) à Impoverish (động từ, bần cùng hoá, khiến người khác trở nên nghèo khó) Power (danh từ, quyền lực) à empower (động từ, trao quyền cho ai)
de-	Hành động theo hướng ngược lại	Forestation (sự trồng rừng) à deforestation (sự phá rừng) Clutter (bày bừa) à declutter (dọn dẹp ngăn nắp) Code (mã hoá) à decode (giải mã)
extra-	Vượt quá, bên ngoài	Ordinary (bình thường) à Extraordinary (phi thường)
auto-	Tự động	Correct (chỉnh sửa) à auto-correct (tự động chỉnh sửa)
multi-	Nhiều, đa	Task (chức năng, nghiệm vụ) à Multi-task (đa năng)
re-	Lặp lại	View (xem) à review (xem đi xem lại, ôn bài)
post-	Sau	War (chiến tranh) à post-war (sau chiến tranh)
Pre-	Trước	War (chiến tranh) à pre-war (trước chiến tranh)
mis-	Một cách sai trái	Understand (hiểu đúng) à misunderstand (hiểu nhầm)
pro-	Thiên vị theo 1 bên	Life (sự sống) à pro-life (ủng hộ sự sống, từ này nói về quan điểm chống lại việc nạo phá thai)
under-	Dưới, không đủ, thấp	Estimate (đánh giá) à underestimate (đánh giá thấp)
sub-	Dưới, không đủ	Standard (tiêu chuẩn) à Substandard (không đạt chuẩn)
semi	Bán, một nửa	Furnished (nội thất hoàn thiện) à semi-furnished (nội thất bán hoàn thiện)

Hậu tố

Hậu tố (suffix) là những chữ đặt phía sau một gốc từ hoặc một từ. Hậu tố có hai chức năng:

Cho biết từ đó thuộc loại từ nào

Ví dụ:

Mở rộng nghĩa của từ

Ví dụ:

Một số hậu tố biến đổi loại từ của gốc từ/từ vựng

Hậu tố biến từ thành danh từ

Hậu tố	Nghĩa	Ví dụ
-ion/tion	Tình trạng hay hành động hay tính chất nào đó	Vision \| intention
-ance	Significance \| importance
-ence	Magnificence \| patience
-cy	Efficiency \| privacy
-dom	Freedom \| boredom
-or	Người thực hiện hành động nào đó/ có chuyên môn nào đó/ tham gia vào việc nào đó	Visitor \| assessor
-er	Teacher \| betrayer
-ist	Pianist \| artist
-ian	Musican \| electrician
-ant/-ent	Student \| assistant
-eer	Engineer \| volunteer
-ness	Tình trạng hay tính chất nào đó	Kindsness \| togetherness
-ment	Hành động	Employment \| placement

Hậu tố biến từ thành động từ

Hậu tố	Nghĩa	Ví dụ
-ise/ -ize	Thực hiện một điều gì đó, biến thành hiện thực hay nhân rộng nó ra	Visualize \| urbanize
-ate	Gây ra, thực hiện điều gì đó	Graduate \| originate
-fy	Intensify \| magnify
-en	Lighten \| awaken

Hậu tố biến từ thành tính từ

Hậu tố	Nghĩa	Ví dụ
-able / -ible	Có thể	Understandable \| possible
-less	Không có tính chất gì đó	Careless \| homeless
-ic / ical	Mang tính chất gì đó	Ethical \| ethnic
-ish	Childish \| brutish
-ive	Talkative \| attractive
-esque	Theo phong cách nào đó	Burlesque \| picturesque
-ful	Tràn đầy cái gì đó	Careful \| beautfiful
-ous	Enormous \| victorious

Hậu tố biến từ thành trạng từ

Hậu tố	Nghĩa	Ví dụ
-ward/ -wards	Theo hướng nào đó	Backward \| forward
-wise	Theo cách nào đó hay hướng nào đó	Clockwise \| otherwise
-ly	Bao gồm tính chất nào đó	Attractively \| significantly

Một số hậu tố mở rộng nghĩa của gốc từ/từ vựng

Hậu tố	Nghĩa	Ví dụ
-ics	Ngành nghiên cứu/ chuyên ngành	Economics \| physics
-ology	Biology \| archaeology
-ship	Tình trạng, kỹ năng	Friendship \| ownership \| leadership
-hood	Tình trạng, tính chất	Childhood \| neighborhood \| motherhood

Ngoài ra còn nhiều hậu tố khác trong tiếng Anh. Người đọc có thể tra cứu nghĩa của các gốc từ tại các trang web từ điển Anh – Anh hoặc là các trang web tổng hợp nghĩa của gốc từ, ví dụ: https://www.learnthat.org/pages/view/suffix.html

Áp dụng phương pháp đoán nghĩa từ mới trong IELTS Reading

Việc hiểu rõ ý nghĩa của các gốc từ, kết hợp với các đoạn văn khác, giúp hỗ trợ việc đoán nghĩa các từ mới thường xuất hiện trong các bài đọc của đề thi IELTS Reading, đặc biệt khi các bài đọc 2 và 3 là các bài đọc về các chủ đề chuyên ngành, học thuật.

Ví dụ:

IELTS Cambridge 11, Test 2, Reading passage 3

Neuroaesthetics

“An emerging discipline called neuroaesthetics is seeking to bring scientific objectivity to the study of art, and has already given us a better understanding of many masterpieces. The blurred imagery of Impressionist paintings seems to stimulate the brain’s amygdala, for instance. Since the amygdala plays a crucial role in our feelings, that finding might explain why many people find these pieces so moving.”[1]

Tiêu đề của bài đọc là ‘Neuroaesthetics’ và đây là một từ không phổ biến. Phân tích gốc từ/tiền tố/hậu tố của từ này cho thấy:

Gốc từ	Neur	Liên quan đến thần kinh, các tế bào trong não bộ
Esth/easth	Liên quan đến cảm nhận, vẻ đẹp
Hậu tố	-ics	Thuộc về ngành học, ngành nghiên cứu

Từ các kiến thức này có thể suy luận nghĩa của từ Neuroaesthetics là một ngành học nghiên cứu về các tế bào thần kinh cảm nhận cái đẹp. Đối chiếu suy luận này với nội dung đoạn văn trên sẽ thấy sự trùng khớp:

“Một ngành học đang trên đà phát triển với tên gọi ‘neuroaesthetics’ đang nghiên cứu để đưa tính khách quan khoa học vào ngành mỹ thuật, và nó đã giúp chúng ta có hiểu biết sâu hơn về nhiều kiệt tác nghệ thuật. Ví dụ, những hình tượng không rõ ràng của những tranh vẽ thuộc trường phái Ấn Tượng có vẻ đã kích thích hạch hạnh nhân của não bộ. Bởi vì hạch hạnh nhân đóng vai trò quan trọng đối với cảm xúc của chúng ta nên khám phá này có thể giải thích tại sao nhiều người cảm thấy những tác phẩm này gây xúc động.”

Vẻ đẹp mà bài đọc đề cập là vẻ đẹp của các tác phẩm mỹ thuật và nghiên cứu trên khía cạnh các tế bào thần kinh khi đề cập đến hạch hạnh nhân của não bộ.

IELTS Cambridge 11, Test 4, Reading passage 2

An introduction to film sound

“….Synchronous sound effects are those sounds which are synchronized or matched with what is viewed. For example, if the film portrays a character playing the piano, the sounds of the piano are projected. Synchronous sounds contribute to the realism of film and also help to create a particular atmosphere…”[2]

Từ mới ở đây là‘synchronous’ và từ ‘synchronize’ thuộc gia đình từ của nó. Phân tích gốc từ/tiền tố/hậu tố của từ này cho thấy:

Gốc từ	-chron-	Liên quan đến thời gian
Tiền tố	Syn-	Cùng lúc, đồng thời
Hậu tố	-ous	Cho biết đây là tính từ
Hậu tố	-ize	Cho biết đây là động từ

Từ các kiến thức này có thể suy luận nghĩa của từ synchronous là mang tính chất diễn ra song song theo thời gian và ‘synchronize’ làm cho các vật nào đó cùng diễn ra song song theo thời gian. Đối chiếu suy luận này với nội dung đoạn văn trên sẽ thấy sự trùng khớp:

“Các hiệu quả âm thanh đồng bộ diễn ra cùng một thời điểm là những âm thanh được tạo ra đồng thời hoặc phù hợp với những gì được hiển thị. Ví dụ, nếu trong bộ phim có một nhân vật đang chơi piano, tiếng piano sẽ được phát ra. Việc âm thanh xảy ra đồng bộ theo thời gian góp phần tạo ra sự chân thực và tạo ra một không khí cụ thể…”

Từ ‘đồng bộ’ có nghĩa là ‘có tính đồng bộ’ và ‘đồng bộ hóa’ nghĩa là ‘synchronize’

Tóm lại, việc hiểu biết các ý nghĩa và chức năng của gốc từ – tiền tố – hậu tố giúp người đọc dự đoán nghĩa từ mới, cụ thể là:

· Gốc từ: cho biết từ đó có ý nghĩa liên quan đến chủ đề, hoặc hàm chứa nội dung gì;

· Tiền tố: cho biết từ đó có ý nghĩa theo hướng nào: phủ định, phản đối, ủng hộ, ngược lại, gây ra,…;

· Hậu tố: cho biết loại từ của từ đó và/hoặc hướng mở rộng nghĩa của từ đó

Minh Thi Đào Ngọc

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc khách hàng và chỉ dành cho khích lệ tinh thần trải nghiệm du lịch, chúng tôi không chịu trách nhiệm và không đưa ra lời khuyên cho mục đích khác.

Nếu bạn thấy bài viết này không phù hợp hoặc sai sót xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Gốc từ là gì và nó có vai trò gì trong ngôn ngữ?

Gốc từ là phần cơ bản nhất của một từ, thể hiện ý nghĩa cốt lõi. Nó giúp người học hiểu và dự đoán nghĩa của từ trong ngữ cảnh, tạo nền tảng cho việc học từ vựng hiệu quả.

Tiền tố là gì và cách nó ảnh hưởng đến nghĩa của từ?

Tiền tố là các phần thêm vào trước gốc từ, làm thay đổi ý nghĩa ban đầu. Chúng có thể thể hiện sự phủ định, phản đối hoặc thay đổi hướng nghĩa, hỗ trợ người học trong việc hiểu từ phức tạp.

Hậu tố có chức năng gì trong việc biến đổi từ vựng?

Hậu tố được thêm vào sau gốc từ để thay đổi loại từ hoặc mở rộng nghĩa. Chúng giúp xác định danh từ, động từ, tính từ và trạng từ, tạo ra đa dạng trong ngôn ngữ.

Làm thế nào để sử dụng gốc từ để đoán nghĩa từ mới trong IELTS?

Việc nắm vững gốc từ, tiền tố và hậu tố giúp người học suy luận nghĩa từ mới dựa vào ngữ cảnh và cấu trúc từ. Điều này cực kỳ hữu ích trong các bài đọc chuyên ngành trong kỳ thi IELTS.

Các trang web nào có thể tra cứu nghĩa của gốc từ và tiền tố?

Người học có thể truy cập các trang web từ điển như learnthat.org hoặc các trang tổng hợp nghĩa từ để tìm hiểu rõ hơn về các gốc từ, tiền tố và hậu tố trong tiếng Anh.