Buzz
Khi truyền đạt kỹ năng viết chuyên nghiệp vào việc thực hiện Content Marketing, Content PR, tôi đã gặp không ít sự ngạc nhiên từ học viên... họ hỏi: 'Phỏng vấn để làm gì vậy thầy?'.
'Vậy, khi viết nội dung, các bạn không phỏng vấn (chủ doanh nghiệp, chuyên gia, khách hàng...) thì thu thập thông tin, nguồn tài liệu từ đâu?', tôi đặt câu hỏi ngược lại với ánh mắt tò mò.
'...'
Thật là một trở ngại lớn!
Cách nói ba chấm trên đã được nêu rõ, chắc chắn những ai đã từng làm Content SEO kiểu xào xạc đều rõ.
Không phỏng vấn, sẽ không thể thu thập đủ thông tin sâu, hấp dẫn, bất ngờ. Tóm lại, thông tin đó sẽ khó có giá trị!
Dù chỉ từ một cuộc trò chuyện ngắn, có thể sinh ra vô số ý tưởng cho nội dung.
Rất nhiều Content Writer thường than phiền về việc thiếu ý tưởng, nhưng không bao giờ nghĩ đến việc khai thác thông tin từ những người liên quan!
Phỏng vấn không chỉ là một thể loại, mà còn là một phương pháp làm việc cần thiết cho nhiều loại nội dung khác nhau.
Ví dụ, trong một bài báo phản ánh, 'phỏng vấn' là phương pháp để tác giả tìm hiểu thông tin từ nhân vật, nhân chứng, chuyên gia...
Khi bạn đọc các bài phỏng vấn (thường thấy trên báo), với phần hỏi đáp xen kẽ, đó chính là lúc 'phỏng vấn' đóng vai trò của một thể loại nội dung.
Bài phỏng vấn thường tập trung vào các vấn đề chuyên sâu, khám phá chi tiết quan điểm xã hội, chuyên môn... của nhân vật. Tất nhiên, người được chọn để phỏng vấn phải là người nổi tiếng trong lĩnh vực của họ (chuyên gia, người có thành tích đáng chú ý...).
Chính là điều lợi hại khi áp dụng kỹ năng phỏng vấn vào việc tạo ra Nội dung (Marketing, PR).
Vì sao lợi hại?
Tính cách đặc biệt của thể loại này - làm cho độc giả ấn tượng - là nhân vật phải “có chút uy tín” mới “đáng được hỏi”!
Ví dụ, một giám đốc doanh nghiệp muốn chia sẻ quan điểm chuyên môn của mình trong lĩnh vực họ hoạt động, nhưng sẽ thật kỳ lạ nếu ông tự viết bài và gửi báo (với tư cách là tác giả).
Nhưng nếu vẫn là nội dung đó, với lượng thông tin như vậy, được trình bày dưới dạng phỏng vấn (giám đốc là người trả lời), thì “tự nhiên” độc giả sẽ ấn tượng rằng, họ đang nghe một chuyên gia trong ngành trả lời.
Câu trả lời đó dường như “thuyết phục” hơn, có vẻ khách quan và đáng tin cậy hơn!
Hơn nữa, việc hỏi và đáp cũng giúp nhân vật dễ dàng được chấp nhận quan điểm hơn, vì quan điểm của họ được trình bày khi có ai đó hỏi, không phải tự họ tự do phát biểu.
Dường như đơn giản, nhưng yếu tố này thực sự có sức mạnh lớn!
Trong quá khứ, có một sự việc đáng tiếc: Một nữ giám đốc bị “chụp mũ” với câu trả lời, đăng lên báo (như là bà ta tự mình nói ra), khiến dư luận phản ứng mạnh mẽ.
Tuy nhiên, sau đó, người giám đốc giải thích rằng, đó là câu trả lời của bà trong cuộc phỏng vấn (vì đã được hỏi nên mới nói), khiến dư luận dịu đi.
(Vì tôn trọng quyền riêng tư, tôi không mô tả chi tiết sự việc).
Các bạn thấy không? Cùng là thể hiện quan điểm - nhưng trong dạng phỏng vấn thì “dễ được chấp nhận hơn” - so với việc tự do thể hiện!
Đó là một điểm quan trọng của bài phỏng vấn khi áp dụng vào việc tạo Nội dung cho doanh nghiệp.
Có thể bạn chưa nhận ra, rằng rất nhiều bài PR của doanh nghiệp được triển khai dưới dạng bài phỏng vấn.
Nếu là bài phỏng vấn báo chí thực sự, thì những câu hỏi đặt ra sẽ tự nhiên khách quan - trong nhiều trường hợp, người viết còn đặt câu hỏi thách thức và “vạch trần” - để nhân vật phải trả lời và bảo vệ quan điểm của mình.
Thậm chí, nếu người viết có đủ tài, họ còn đưa ra những câu hỏi “châm ngôn”, khiến nhân vật phải phơi bày điểm yếu... (nếu đó là bài phỏng vấn nhân vật liên quan đến vấn đề tiêu cực).
Trong khi đó, khi bài phỏng vấn là “PR giấu giếm”, thì các câu hỏi có vẻ khách quan, nhưng thực sự là để tạo điều kiện thuận lợi cho nhân vật (đại diện của doanh nghiệp) thể hiện, phát biểu những điều mà họ muốn nói.
Chẳng hạn, trong trường hợp một hãng xe hơi ở Việt Nam gặp vấn đề với khách hàng, thì bài phỏng vấn đại diện hãng xe (đăng báo) có thể được coi là cách để doanh nghiệp này cung cấp thông tin cho công chúng (một cách “có vẻ” khách quan, dễ được ủng hộ hơn).
Nếu là người tinh tế, khi đọc nội dung đó, chúng ta sẽ không thấy những câu hỏi hóc búa – như trong một bài phỏng vấn báo chí thực sự!
Để tận dụng kỹ năng phỏng vấn vào việc sản xuất Nội dung cho doanh nghiệp, tôi có vài lời khuyên cụ thể như sau:
Điểm quan trọng nhất của bài phỏng vấn là biết cách đặt câu hỏi. Các câu hỏi cần sáng tạo, thông minh, ngắn gọn, không nhàm chán (tránh những câu hỏi mà đã biết sẵn câu trả lời).
Hãy coi phỏng vấn như một “cuộc trò chuyện thân mật”, để có được những thông tin chân thật, gần gũi, tránh những câu trả lời “ngoại giao”, sáo rỗng, chung chung.
Đối tượng được phỏng vấn có thể là chủ doanh nghiệp, chuyên gia trong lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp, khách hàng…
Để phỏng vấn hiệu quả, người viết cần nghiên cứu kỹ về nhân vật (hoàn cảnh, đặc điểm…) trước khi chuẩn bị bộ câu hỏi.
Bộ câu hỏi này cần được soạn trước để đảm bảo có một bố cục hoàn chỉnh (mở, thân, kết) và tránh lạc đề.
Người viết phải tinh tế, sẵn sàng tùy biến để nhận ra chi tiết độc đáo, thú vị trong câu chuyện của nhân vật, từ đó khai thác sâu hơn các chi tiết giá trị, ngoài bộ câu hỏi đã chuẩn bị.
Sau khi phỏng vấn, người viết cần phân tích dữ liệu thu được để trình bày một cách khoa học, hợp lý, dễ hiểu và dễ đọc.
Trong quá trình sản xuất nội dung gốc cho doanh nghiệp, để đạt các mục tiêu Marketing, PR, Thương hiệu, kỹ năng phỏng vấn là không thể thiếu.
Nếu bạn là một Content Writer nhưng chưa từng phỏng vấn hoặc cảm thấy lúng túng khi đặt câu hỏi, thì thật đáng tiếc vì bạn đã bỏ lỡ một “vũ khí” mạnh mẽ trong việc tạo ra giá trị thông tin cho độc giả.
