Sử dụng nút Delete trên não của bạn một cách hiệu quả

Buzz

Nội dung bài viết

Não của bạn có một cơ chế độc đáo giúp “dọn dẹp” những thông tin cũ để làm chỗ cho kiến thức mới. Cơ chế này hoạt động như thế nào và làm thế nào để tận dụng hiệu quả?

Xem thêm

Đọc tóm tắt

- Cơ chế độc đáo của não giúp loại bỏ thông tin cũ để tạo chỗ cho kiến thức mới.
- Kích thích neuron hoạt động nhiều tạo kết nối mạnh mẽ hơn.
- Cắt bỏ liên kết không cần thiết thông qua synaptic pruning.
- Tế bào thần kinh đệm giống như người làm vườn trong não.
- Giấc ngủ quan trọng để loại bỏ liên kết không hiệu quả.
- Tập trung vào việc quan trọng để tận dụng cơ chế độc đáo của não bộ.

Não của bạn có một cơ chế độc đáo giúp “dọn dẹp” những thông tin cũ để làm chỗ cho kiến thức mới. Cơ chế này hoạt động như thế nào và làm thế nào để tận dụng hiệu quả?

Trong lĩnh vực khoa học thần kinh, có một câu nói phổ biến: “Những mạch neuron (tế bào thần kinh) càng hoạt động nhiều, chúng sẽ kết nối với nhau một cách mạnh mẽ hơn”.

Điều này có nghĩa là khi bạn kích thích các neuron trong não hoạt động nhiều, chúng sẽ tạo ra kết nối mạnh mẽ hơn và hoạt động hiệu quả hơn. Đây là lý do tại sao việc luyện tập nhiều trong bất kỳ lĩnh vực nào cũng rất quan trọng. Bằng cách luyện tập nhiều piano, nói nhiều ngôn ngữ hoặc thực hiện nhiều công việc, liên kết thần kinh trong não về các kỹ năng đó sẽ trở nên mạnh mẽ và làm cho bạn thực hiện chúng dễ dàng và hiệu quả hơn.

Trong nhiều năm qua, người ta đã luôn tôn trọng nguyên tắc này trong quá trình học. Tuy nhiên, không chỉ việc xây dựng và củng cố các liên kết mới trong não quan trọng mà còn là khả năng loại bỏ các liên kết cũ thông qua một quá trình được gọi là “synaptic pruning” (cắt bỏ liên kết). Hãy cùng tìm hiểu cơ chế này hoạt động như thế nào.

Não của bạn cũng giống như một khu vườn

Hãy tưởng tượng não của bạn như một khu vườn. Thay vì mọc hoa và cây cỏ, não lại là nơi mầm mống của một loạt các liên kết neuron phức tạp. Đây là những con đường mà các chất truyền thần kinh như dopamine, seratonin,... đi qua.

Hãy tưởng tượng các tế bào thần kinh đệm (glial cell) như những người làm vườn, nhiệm vụ chính của họ là tăng tốc độ truyền tín hiệu giữa một số neuron thần kinh cụ thể trong não. Các tế bào này cũng có nhiệm vụ loại bỏ những liên kết thừa giống như việc nhổ cỏ dại, diệt sâu bọ hoặc cắt tỉa lá rụng để khu vườn luôn được thông thoáng. Các tế bào này được gọi là vi tế bào thần kinh đệm (microglial cell), chúng giúp cắt bỏ những liên kết không cần thiết giữa các neuron thần kinh. Câu hỏi đặt ra là làm thế nào chúng biết được liên kết nào cần được loại bỏ và liên kết nào không?

Các nhà nghiên cứu đang cố gắng khám phá bí ẩn này, nhưng họ tin rằng các liên kết ít sử dụng thường được “đánh dấu” bằng một loại protein gọi là C1q. Khi các tế bào thần kinh đệm phát hiện dấu vết này trên các liên kết neuron không hoạt động, chúng sẽ loại bỏ phần protein đó và cắt bỏ các liên kết.

Đây là cách não của bạn loại bỏ những điều không cần thiết để làm chỗ cho những thứ mới bạn muốn học.

Vì sao giấc ngủ lại quan trọng đặc biệt?

Bạn có bao giờ cảm thấy bộ não của mình đầy dữ liệu và căng tràn không? Có thể khi bạn bắt đầu một công việc mới hoặc tiếp nhận nhiều thông tin mới. Khi căng thẳng và áp lực công việc khiến bạn không thể ngủ đủ giấc. Trong những tình huống như vậy, bộ não của bạn đang chịu sự áp lực thực sự.

Khi bạn học điều mới, não sẽ tự động xây dựng các liên kết neuron mới. Tuy nhiên, những liên kết này thường chỉ là tạm thời và không hiệu quả. Não của bạn cần loại bỏ những liên kết không hiệu quả này để tạo chỗ cho những liên kết mới hiệu quả hơn. Quá trình này thường diễn ra trong giấc ngủ.

Chính xác, não tự “làm sạch” chính nó trong giấc ngủ. Trong thời gian này, các tế bào não có thể co lại đến 60% để tạo điều kiện cho việc loại bỏ các liên kết không cần thiết trong hệ thần kinh.

Bạn có từng trải qua cảm giác tỉnh táo sau một giấc ngủ sâu, khi đó tư duy của bạn trở nên sắc bén và nhanh nhạy hơn chưa? Đó là bởi vì các liên kết không cần thiết đã được loại bỏ, chỉ còn lại những liên kết neuron hiệu quả trong não, tạo điều kiện cho việc tiếp nhận thông tin mới.

Điều này giải thích tại sao giấc ngủ ngắn cũng rất tốt cho tư duy và nhận thức của bạn. Một giấc ngủ ngắn chỉ khoảng 10-20 phút cũng đủ để các tế bào thần kinh đệm loại bỏ các liên kết không cần thiết, tăng cường hiệu quả học tập và làm việc.

Hãy tưởng tượng cơ thể thiếu ngủ giống như một khu rừng hỗn loạn, nơi cỏ dại mọc um tùm và không gian không thoáng đãng. Càng nhiều rác thải, cỏ dại, ánh sáng càng khó xuyên qua, đúng không?

Nếu não bộ được nghỉ ngơi đầy đủ, suy nghĩ và học hỏi mới giống như dạo bước trong một công viên được chăm sóc kỹ lưỡng. Các con đường sạch sẽ và liên kết hoàn chỉnh, cây cối xanh tươi. Khi đó, bạn có thể nhìn xa hơn và cảm thấy tràn đầy sinh lực.

Tập trung vào những việc quan trọng

Thực tế, dù các tế bào thần kinh đệm có loại bỏ các liên kết trong giấc ngủ, bạn vẫn kiểm soát được việc nào được loại bỏ và việc nào không. Các liên kết neuron ít được sử dụng sẽ được đánh dấu để loại bỏ, trong khi các liên kết thường xuyên được sử dụng sẽ được bảo quản và duy trì. Hãy tập trung vào những thứ quan trọng.

Ví dụ, nếu bạn dành nhiều thời gian đọc Game of Thrones và ít thời gian luyện tập kỹ năng công việc, bạn nghĩ các liên kết nào sẽ bị loại bỏ?

Nếu bạn liên tục tranh cãi và tìm cách đánh bại người khác tại nơi làm việc mà không tập trung vào các dự án quan trọng, thì các liên kết về 'âm mưu' sẽ được chăm sóc cẩn thận, trong khi các liên kết sáng tạo và phân tích cho công việc sẽ bị loại bỏ dần.

Để tận dụng cơ chế độc đáo này của não bộ, hãy tập trung vào những việc quan trọng và loại bỏ những thứ không cần thiết. Điều này sẽ biến não của bạn thành một khu vườn mạnh mẽ và sáng tạo.

Tham khảo từ Fast Company

Nội dung từ Mytour nhằm chăm sóc khách hàng và khuyến khích du lịch, chúng tôi không chịu trách nhiệm và không áp dụng cho mục đích khác.

Nếu bài viết sai sót hoặc không phù hợp, vui lòng liên hệ qua email: [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Làm thế nào để cơ chế 'cắt bỏ liên kết' trong não hoạt động?

Cơ chế này hoạt động thông qua các tế bào thần kinh đệm, chúng sẽ loại bỏ những liên kết neuron không cần thiết bằng cách phát hiện dấu hiệu protein C1q. Quá trình này giúp não tối ưu hóa các kết nối, đảm bảo chỉ những liên kết hữu ích được duy trì.

Tại sao giấc ngủ lại quan trọng cho việc học tập và ghi nhớ?

Giấc ngủ rất quan trọng vì trong thời gian này, não tự 'dọn dẹp' các liên kết không hiệu quả. Khi ngủ, các tế bào não có thể co lại, cho phép loại bỏ các kết nối tạm thời để tạo chỗ cho những liên kết mới, hiệu quả hơn.

Cách nào giúp tôi tập trung vào những điều quan trọng hơn?

Để tập trung vào những điều quan trọng, hãy dành thời gian cho các hoạt động có giá trị như học hỏi kỹ năng mới. Bằng cách này, các liên kết neuron liên quan đến kỹ năng cần thiết sẽ được duy trì, trong khi những liên kết không cần thiết sẽ bị loại bỏ.

Các liên kết neuron ít sử dụng có ảnh hưởng đến hiệu quả học tập không?

Có, các liên kết neuron ít sử dụng có thể làm giảm hiệu quả học tập. Khi não không nhận được đủ sự kích thích từ các hoạt động quan trọng, những kết nối này sẽ bị loại bỏ, làm giảm khả năng ghi nhớ và tiếp nhận thông tin.

Liệu việc luyện tập thường xuyên có giúp tôi học nhanh hơn không?

Có, việc luyện tập thường xuyên giúp tăng cường kết nối neuron, làm cho việc học tập trở nên hiệu quả hơn. Khi các neuron hoạt động nhiều, chúng sẽ hình thành những kết nối mạnh mẽ, giúp bạn dễ dàng tiếp thu kiến thức mới.