Buzz
Montessori là một phương pháp giáo dục cá nhân hóa, giúp trẻ phát triển toàn diện về cả thể chất và trí tuệ thông qua trải nghiệm thực tế, ứng dụng thực tế và kỹ năng giải quyết vấn đề.
Phương pháp giáo dục Montessori mang tên của người sáng lập - Maria Montessori. Nguồn ảnh: Canva pro
Khái niệm giáo dục Montessori là gì?
Montessori là một phương pháp giáo dục cá nhân hóa, phù hợp với cách trẻ nhỏ học và phát triển ở mỗi giai đoạn cũng như sở thích của họ. Với phương pháp Montessori, trẻ được phát triển toàn diện về cả thể chất và trí tuệ qua những trải nghiệm thực tiễn.
Montessori được đặt theo tên của người sáng lập - Maria Montessori, một bác sĩ, nhà triết học, và nhà giáo người Ý, với ảnh hưởng sâu rộng đến giáo dục và cuộc sống trên toàn thế giới.
Với phương pháp Montessori, trẻ được phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn trí tuệ. Nguồn ảnh: Canva pro
Maria Montessori bắt đầu sự nghiệp với tư cách là một bác sĩ, nhưng sau đó chuyển hướng sang lĩnh vực giáo dục. Bà đã sử dụng kiến thức y học để quan sát cách trẻ em học và phát triển, và từ đó nghiên cứu ra phương pháp giúp trẻ phát triển tốt hơn với những kết quả ấn tượng.
Năm 1907, Tiến sĩ Maria Montessori bắt đầu triển khai “Nhà trẻ” đầu tiên dành cho trẻ nhỏ chưa đủ tuổi để đi học. Sau một năm áp dụng phương pháp giáo dục mới của bà, nhiều trẻ đã có khả năng đọc, viết và tính toán cơ bản. Tin tức về lớp học này đã lan truyền khắp Châu Âu và phương pháp Montessori trở nên phổ biến trên toàn thế giới.
Các nguyên tắc cơ bản của giáo dục Montessori
Tôn trọng trẻ em
Các giáo viên Montessori tương tác với trẻ bằng sự tôn trọng thực sự. Nguồn ảnh: Canva pro
Triết lý chính của phương pháp Montessori bắt nguồn từ sự tôn trọng sâu sắc đối với trẻ nhỏ. Điều này liên quan đến việc tôn trọng sự độc đáo của từng đứa trẻ, sự tự do lựa chọn, di chuyển, sửa chữa lỗi và hoạt động trong không gian của riêng mình. Các giáo viên Montessori sẽ làm việc và tương tác với trẻ bằng sự tôn trọng thực sự.
Thẩm thấu về trí tuệ
Thẩm thấu về trí tuệ là giai đoạn mà trẻ có khả năng tiếp thu tốt nhất. Nguồn ảnh: Canva pro
Nghiên cứu của Maria Montessori đã chỉ ra rằng, 6 năm đầu đời là giai đoạn quan trọng nhất đối với sự phát triển của trẻ. Bà gọi giai đoạn này là 'thẩm thấu về trí tuệ', để mô tả khả năng tiếp thu của trẻ giống như miếng bọt biển hấp thụ mọi thông tin từ môi trường sống. Trong giai đoạn này, trẻ sẽ nhanh chóng phát triển nhận thức về văn hóa, cuộc sống xung quanh, đồng thời xây dựng nền tảng hình thành nhân cách và phát triển trí tuệ.
Giai đoạn nhạy cảm
Giai đoạn nhạy cảm là 'cửa sổ cơ hội' cho trẻ học và phát triển. Nguồn ảnh: Canva pro
Tiến sĩ Maria Montessori đã quan sát ra các giai đoạn khi trẻ có khả năng tiếp thu kiến thức và học kỹ năng trong quá trình phát triển. Bà gọi những giai đoạn này là 'giai đoạn nhạy cảm', đó là 'cửa sổ cơ hội' để trẻ học tập.
Giáo dục toàn diện cho trẻ nhỏ
Phương pháp Montessori đặt mục tiêu cao là giáo dục toàn diện cho trẻ nhỏ. Nguồn ảnh: Canva pro
Giáo dục Montessori tập trung vào việc phát triển tiềm năng của trẻ thông qua trải nghiệm học tập hỗ trợ sự phát triển về trí tuệ, thể chất, cảm xúc và xã hội. Chương trình giảng dạy Montessori bao gồm ngôn ngữ, toán học, cuộc sống thực tế, cảm quan và văn hóa. Tất cả các khía cạnh trong quá trình phát triển và học tập của trẻ đều được đề cao và quan trọng. Do đó, phương pháp Montessori đặt mục tiêu cao là giáo dục toàn diện cho trẻ nhỏ.
Học tập cá nhân hóa
Mọi chương trình học tập trong phương pháp Montessori đều được cá nhân hóa. Nguồn ảnh: Canva pro
Mọi chương trình học tập trong phương pháp Montessori đều được thiết kế cá nhân hóa, dựa trên từng giai đoạn phát triển, sở thích và nhu cầu của từng trẻ. Các tiết học với giáo cụ Montessori được tổ chức theo tỷ lệ 1:1 dựa trên tiến trình học tập của mỗi trẻ.
Tự do và sự lựa chọn
Trong lớp học Montessori, trẻ được tự do di chuyển và chọn lựa các hoạt động học. Nguồn ảnh: Canva pro
Tiến sĩ Maria Montessori đã nhận thấy rằng trẻ em học tốt nhất khi được tự do vận động, tự lựa chọn các hoạt động và tuân theo sở thích của mình. Trong lớp học Montessori, trẻ em có quyền tự do di chuyển xung quanh một môi trường được chuẩn bị cẩn thận và chọn lựa vị trí học tập mà họ cho là phù hợp nhất, sau đó khám phá quá trình học thông qua các trải nghiệm thực tế. Học theo phương pháp Montessori tập trung chủ yếu vào việc tự chủ, theo nhịp độ cá nhân, tự điều chỉnh và điều chỉnh theo nhu cầu và sở thích của từng đứa trẻ.
Môi trường học được chuẩn bị kỹ lưỡng
Lớp học Montessori là một môi trường được chuẩn bị kỹ lưỡng. Hình ảnh từ Canva Pro.
Lớp học Montessori được coi là một môi trường chuẩn bị sẵn. Đó là một không gian học tập được chuẩn bị kỹ lưỡng, mọi thứ được đặt ở vị trí đúng và có mục đích phục vụ cho quá trình học. Điều này giúp trẻ em hiểu về việc sắp xếp đồ đạc và phát triển tư duy logic. Nguyên tắc cơ bản của ý tưởng này là 'trật tự trong môi trường sống và tâm trí'. Trong không gian học tập này, trẻ em được tự do chọn lựa hoạt động theo sở thích và tiến bộ theo tiến độ của riêng mình.
Nội tại động viên
Phương pháp Montessori đặt mức độ quan trọng cao vào việc học là sự thưởng cho chính bản thân. Trong lớp học Montessori, không có việc thưởng bằng những ngôi sao vàng nào cho trẻ. Thay vào đó, trẻ tìm thấy động lực từ việc cảm nhận sự thành tựu khi hoàn thành mỗi hoạt động và học cách làm điều đó vì bản thân mình.
Tự lập
Mục tiêu cốt lõi của Montessori là giáo dục trẻ em học cách tự lập. Hình ảnh từ Canva Pro.
Montessori là một phương pháp giáo dục trẻ em độc lập. Phương pháp này cung cấp cho trẻ một môi trường học, các dụng cụ học tập và hướng dẫn trẻ cách tự suy nghĩ và hành động. Bên cạnh đó, Montessori luôn coi những đứa trẻ từ khi sinh ra đã có khả năng tự học và sẵn sàng học khi được cung cấp các biện pháp kích thích phù hợp. Mục tiêu cơ bản của phương pháp Montessori là giáo dục trẻ học cách tự lập.
Giáo dục tự động
Giáo dục tự động góp phần giúp trẻ tự do khám phá và học tập. Hình ảnh từ Canva Pro.
Một trong những nguyên tắc cốt lõi của phương pháp Montessori là khái niệm về giáo dục tự động. Các dụng cụ giáo dục Montessori được phát triển dựa trên nguyên tắc này và cho phép trẻ tự quản lý quá trình học. Các giáo viên Montessori sẽ cung cấp một môi trường được chuẩn bị sẵn, hướng dẫn và khuyến khích trẻ tự học.
Chương trình giảng dạy Montessori hoạt động như thế nào?
Chương trình giáo dục Montessori tập trung vào 5 lĩnh vực học chính: Kỹ năng sống, cảm quan, toán học, ngôn ngữ và văn hóa. Mỗi lĩnh vực học sẽ có các dụng cụ giáo dục được phức tạp hóa dần. Sự tiến bộ của trẻ thông qua chương trình Montessori phụ thuộc vào các giai đoạn phát triển và sở thích của từng trẻ.
Giáo viên Montessori sẽ tạo ra bài học với các mục tiêu rõ ràng và giới thiệu cho trẻ tên và mục tiêu của mỗi dụng cụ giáo dục. Sau đó, trẻ sẽ tự do thực hiện các hoạt động, khám phá và đạt được mục tiêu đó một cách độc lập.
Trong quá trình học, giáo viên chỉ can thiệp khi cần thiết. Hình ảnh từ Canva Pro.
Trong suốt quá trình đó, giáo viên sẽ đứng phía sau, quan sát cách trẻ thực hành và ghi lại sự tiến bộ của trẻ. Để khuyến khích trẻ làm việc độc lập, giáo viên chỉ can thiệp khi thực sự cần thiết. Vì khi trẻ có cảm giác được giao nhiệm vụ, khả năng học hỏi và lưu trữ các kỹ năng, thông tin mới được kích hoạt và phát triển.
Bài học mới sẽ bắt đầu khi trẻ thực sự sẵn sàng sang bước tiếp theo. Thông qua việc thực hành liên tục, trẻ sẽ hiểu rõ hơn về quy trình và phát triển kiến thức cơ bản trong từng lĩnh vực học tập.
Các nội dung giảng dạy chính
Kỹ năng sống
Phát triển kỹ năng sống giúp trẻ tự tin và có khả năng tự xử lý một số tình huống. Hình ảnh từ Canva Pro
Giáo trình kỹ năng sống Montessori kết hợp bài tập và các hoạt động mà trẻ có thể quan sát trong cuộc sống hàng ngày. Những hoạt động này giúp trẻ phát triển tính tự lập, khả năng tập trung và các kỹ năng vận động tinh thô. Một số hoạt động thực hành điển hình bao gồm vận chuyển đồ đạc, chuẩn bị thức ăn và dọn dẹp.
Cảm quan
Các hoạt động cảm quan giúp trẻ hiểu biết sâu hơn về thế giới xung quanh. Hình ảnh từ Canva Pro
Các hoạt động cảm quan giúp trẻ trải nghiệm và nhận biết các giác quan như thị giác, xúc giác, thính giác, khứu giác và vị giác, giúp chúng hình thành những hiểu biết ban đầu về thế giới xung quanh. Qua các dụng cụ học tập, trẻ học cách nhận biết kích thước, màu sắc và hình dạng, đồng thời trải nghiệm mùi vị và âm thanh. Các hoạt động cảm quan là nền tảng để trẻ học toán, ngôn ngữ và hình học.
Toán học
Giáo cụ Montessori giúp trẻ hiểu về số một cách hiệu quả. Hình ảnh từ Canva Pro
Chương trình toán học dạy trẻ hiểu các khái niệm toán học trừu tượng thông qua liên kết với thực tế. Trẻ học đếm số, xác định và kết nối chữ số với số lượng phù hợp, liên kết các số thập phân với biểu tượng, và hiểu về các phép toán cộng, trừ, nhân, chia thông qua giáo cụ Montessori.
Ngôn ngữ
Chương trình học ngôn ngữ Montessori giúp trẻ nắm vững từ vựng và hiểu biết về ngôn ngữ. Kỹ năng đọc, viết và nói được phát triển thông qua trải nghiệm thực tế với giáo cụ Montessori. Trẻ học cách phát âm, nhận dạng và viết chữ cái, ghép vần, đặt câu đơn giản và cầm bút chì đúng cách. Kỹ năng nói được cải thiện qua giao tiếp xã hội, học nhóm và các bài học về thái độ và lịch sự.
Văn hóa
Chương trình học văn hóa kết hợp nhiều môn học khác nhau. Hình ảnh từ Canva Pro
Chương trình học văn hóa tích hợp nhiều môn học đa dạng như Địa lý, Thực vật học, Động vật học, Khoa học, Lịch sử, Âm nhạc và Hội họa. Qua việc khám phá văn hóa, trẻ phát triển nhận thức về cộng đồng, thế giới xung quanh và trách nhiệm của mình.
Phương pháp giáo dục Montessori khác biệt như thế nào so với giáo dục truyền thống?
So với trung tâm chăm sóc trẻ em và trường mầm non truyền thống, chương trình giáo dục Montessori được thiết kế để khuyến khích sự phát triển toàn diện của trẻ, tạo cơ hội cho trẻ khám phá tiềm năng không giới hạn.
Montessori khuyến khích trẻ phát triển tiềm năng không giới hạn của bản thân. Hình ảnh từ Canva Pro.
Những điểm khác biệt chính:
Phương pháp Montessori
- Học tập theo sở thích, nhu cầu và giai đoạn phát triển của trẻ.
- Khuyến khích học thông qua trải nghiệm và lặp lại nhiều lần.
- Tập trung vào giáo dục toàn diện.
- Môi trường học được chuẩn bị kỹ lưỡng.
- Tự do di chuyển và lựa chọn.
- Nhấn mạnh học qua trải nghiệm nhiều lần.
- Tập trung vào động lực tự thân.
- Tự do trong phạm vi an toàn.
Phương pháp giáo dục truyền thống
- Chương trình học tập theo mô hình các năm đầu đời của trẻ và tuân theo chương trình giảng dạy quốc gia.
- Học theo tiến độ chung.
- Học chủ yếu dựa trên giáo án và trò chơi.
- Trẻ học thông qua việc chơi với đồ chơi có sẵn.
- Trải nghiệm học tập dựa trên trò chơi.
- Học dựa trên mốc phát triển và chương trình cho trẻ mầm non.
- Cấu trúc lớp học thường đổi.
- Tập trung vào lời khen và động lực từ bên ngoài.
- Phải tuân theo nội quy lớp học.
Hoài Thương biên soạn từ Montessoriacademy
