Bên cạnh sự sống dựa trên carbon, trong vũ trụ có thể tồn tại sự sống dựa trên silicon.
Trong việc tìm kiếm sự sống ngoài Trái Đất, chúng ta luôn sử dụng các tiêu chuẩn của Trái Đất để lọc, nhưng vũ trụ vô cùng rộng lớn so với sức tưởng tượng của chúng ta, vì vậy ngoài sự sống trên Trái Đất còn có các dạng sống khác và chúng có khả năng vượt quá định nghĩa của chúng ta về cuộc sống.
Ngày đầu năm 2023, Kính thiên văn Webb phát hiện một hành tinh mới có tên LHS 475b. Đây là một hành tinh tương tự Trái Đất nằm cách chúng ta 40 năm ánh sáng. Dù khối lượng và thể tích của nó tương đương với Trái Đất, nhưng do quá gần ngôi sao chủ nên nhiệt độ bề mặt của hành tinh này vượt quá 300 độ C. Mặc dù điều này không thích hợp cho sự sống như chúng ta biết, nhưng nếu loại bỏ các quan điểm về sự sống trên Trái Đất, chúng ta sẽ thấy rằng đây thực sự là một hành tinh tiềm năng.
LHS 475b là một hành tinh đất đá quay quanh ngôi sao LHS 475 cách chúng ta khoảng 40,7 năm ánh sáng, trong chòm sao Octans. Nó hoàn thành một quỹ đạo cứ sau 2 ngày và có đường kính bằng 99% Trái Đất. Ảnh: ESA
Giống như các nguyên tử carbon, các nguyên tố silicon cũng phổ biến và nặng trong vũ trụ. Chúng cũng có thể hình thành các chuỗi phân tử dài giống carbon. Các nhà khoa học tin rằng do khả năng chịu nhiệt và áp suất cao của các nguyên tố silicon nên sự sống được cấu thành từ chúng sẽ rất mạnh mẽ.
Trong trường hợp không có các phân tử DNA dựa trên carbon, sự sống dựa trên silicon có thể sử dụng mạng tinh thể để truyền và lưu trữ thông tin. Cấu trúc này có thể được coi như một con chip tự nhiên hình thành trong vũ trụ, vì vậy tốc độ suy luận và tiến hóa của sự sống dựa trên silicon có thể vượt xa sự sống dựa trên carbon.
Sự tồn tại của sự sống dựa trên silicon khác biệt đáng kể so với sự sống dựa trên carbon mà chúng ta thường biết đến. Trong khi sự sống dựa trên carbon phụ thuộc vào carbon như một phần cấu trúc quan trọng, sự sống dựa trên silicon lại dựa vào nguyên tố silicon. Ảnh: ZME
Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng sự sống dựa trên silicon có khả năng tồn tại trong các điều kiện khắc nghiệt như nhiệt độ cao, nhiệt độ thấp, axit mạnh và kiềm mạnh và các môi trường khác. Điều này là do các liên kết silicon trong sự sống dựa trên silicon có thể duy trì ổn định ở nhiệt độ cao và duy trì tính toàn vẹn của cấu trúc phân tử của chúng. Điều này cho phép sự sống dựa trên silicon thích ứng với nhiều điều kiện sống khắc nghiệt và phát triển mạnh mẽ trong những môi trường này.
Sự tồn tại tiềm ẩn của sự sống dựa trên silicon cũng liên quan đến đặc tính của các hành tinh và mặt trăng. Bề mặt của một số hành tinh và mặt trăng chứa nhiều silicon, đặc biệt là thành phần của đá và khoáng chất. Các nguồn tài nguyên silicon này cung cấp điều kiện cơ bản cho sự tồn tại của sự sống dựa trên silicon, vì sự sống dựa trên silicon cần một lượng lớn nguồn silicon để hoàn thành các quá trình sinh học của riêng nó.
Nghiên cứu về sự sống dựa trên silicon vẫn đang ở giai đoạn sơ khai và cần thêm nhiều thí nghiệm và quan sát để xác nhận sự tồn tại của nó. Tuy nhiên, việc khám phá tiềm năng về sự sống dựa trên silicon sẽ có ý nghĩa sâu sắc đối với sự hiểu biết của chúng ta về nguồn gốc của sự sống và tính đa dạng sinh học của vũ trụ.
So với sự sống dựa trên carbon trên Trái Đất, sự sống dựa trên silicon được cho là có khả năng chịu nhiệt độ cao hơn. Bởi vì các hợp chất silicon và các dạng thù hình silicon có đặc tính ổn định hơn trong môi trường nhiệt độ cao, điều này mang lại cho sự sống dựa trên silicon khả năng tồn tại gần các hành tinh hoặc ngôi sao có nhiệt độ cao. Ảnh: ZME
Các dạng sống có thể tồn tại đa dạng trong vũ trụ.
Trong tiểu thuyết khoa học viễn tưởng 'Dragonfall', cũng có lý thuyết về sự sống trên các sao neutron. Vì sao neutron là vật thể có mật độ dày đặc nhất trong vũ trụ sau các lỗ đen nên sự sống trên sao neutron không thể là vật chất bình thường. Nhiều khả năng chúng là ở cấp độ hạ nguyên tử, một loại sự sống dựa trên lực tương tác mạnh và lực hạt nhân yếu. Dựa vào đặc điểm này, thế giới của chúng cũng sẽ bị giới hạn ở cấp độ hạ nguyên tử nên các dạng sống của chúng sẽ nhanh hơn sự sống vĩ mô.
Mỗi giây trong suy nghĩ của chúng ta tương đương hàng chục nghìn năm trôi qua trong cuộc đời của một sao neutron. Sự quay cuồng hàng trăm lần mỗi giây của sao neutron tạo ra một nền văn minh biến đổi liên tục. Tuy nhiên, sinh vật sao neutron không thể rời xa môi trường hấp dẫn của chúng vì sẽ phân hủy ngay lập tức nếu rời xa điều kiện đó.
Các nhà khoa học cũng đã tưởng tượng ra robot tự nhân bản, được tạo ra bởi nền văn minh tiên tiến. Dù có trí tuệ tối thiểu, nhưng khả năng tự nhân bản của chúng khiến chúng trở thành một dạng sống trong vũ trụ.
Sự sống trong vũ trụ có thể tồn tại theo những cách mà chúng ta chưa từng tưởng tượng. Với sự đa dạng từ sự sống dựa trên silicon, sự sống mê-tan đến sự sống sao neutron, vũ trụ là nơi chứa đựng vô vàn dạng sống. Chúng ta cần giữ tâm trí mở rộng và tiếp tục khám phá điều kỳ diệu này để hiểu sâu hơn về sự sống.