Sự khác biệt giữa sữa công thức và sữa bột là gì?

Hiện nay, sữa công thức là sản phẩm được ưa chuộng với sự đa dạng về mẫu mã và tiện lợi, phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau. Vậy sữa công thức là gì, và liệu nó có giống với sữa bột không? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây!

Khái niệm về sữa công thức

Sữa công thức, hay còn được gọi là sữa bột trẻ em, là loại sữa được sản xuất theo công thức tương tự sữa mẹ. Được sử dụng cho trẻ từ 0 đến dưới 12 tháng tuổi, sữa công thức có thể thay thế hoặc bổ sung cho sữa mẹ, với thành phần chủ yếu là các chất khoáng, protein, carbohydrate,...

Loại sữa công thức thay thế sữa mẹ được gọi là sữa bột công thức số 1, dành cho trẻ từ 0 - 6 tháng tuổi, với thành phần dinh dưỡng tương tự sữa mẹ.

Sữa công thức có thành phần tương tự như sữa mẹ

Sự khác biệt giữa sữa công thức và sữa bột

Sữa công thức là một dạng của sữa bột. Sữa bột có thể sử dụng cho đa số người dùng, trong khi sữa công thức chỉ phù hợp cho từng nhóm cụ thể với các điều chỉnh về thành phần tương ứng.

Hiện nay, có 3 loại sữa công thức được phân biệt

• Sữa bột có sẵn: Loại này rất tiện lợi vì có thể sử dụng ngay mà không cần pha chế. Bên cạnh đó, chúng còn có nhiều dung tích khác nhau như 110 ml, 180 ml, 200 ml,... để bạn lựa chọn. Tuy nhiên, giá thành cao hơn hai loại khác.
• Sữa đặc: Loại này sau khi rút hết nước và thêm đường để tạo độ ngọt khi sử dụng. Khi dùng, bạn cần pha với nước theo tỷ lệ hướng dẫn để có ly sữa thơm ngon.
• Sữa công thức dạng bột: Thường được sản xuất kèm bột whey hoặc casein. Tương tự như sữa đặc, bạn cần pha theo tỷ lệ để thưởng thức tốt nhất.

Sản phẩm sữa bột Similac 5G số 1 900g (0 - 6 tháng)

Khi nào cần cho trẻ uống sữa công thức thay vì sữa mẹ?

Không phải tất cả trẻ em đều nên sử dụng sữa công thức thay vì sữa mẹ, vì sữa mẹ chứa đựng nhiều dưỡng chất nhất cho trẻ. Chỉ nên sử dụng sữa công thức trong một số trường hợp sau:

• Người mẹ mang bệnh lây truyền và có thể lây cho trẻ qua sữa mẹ.
• Người mẹ đã phẫu thuật ở vùng ngực và không thể cho con bú.
• Người mẹ đang điều trị bệnh và dùng loại thuốc có lưu ý không nên cho con bú.
• Người mẹ không đủ sữa cung cấp cho bé. Hiện nay, khoảng 2 - 5% phụ nữ gặp phải tình trạng này.
• Bé có những dị tật bẩm sinh không thể được bú mẹ.

Tuy nhiên, mẹ cần nhớ rằng, nếu cho bé uống sữa công thức thì cần cung cấp cho bé nhiều nước hơn để tránh tình trạng thiếu nước.

Sản phẩm sữa bột Nutifood GrowPLUS+ 850g (0 - 12 tháng)

Ưu và nhược điểm của sữa công thức

4.1. Lợi ích

• Có thể thay thế hoàn toàn sữa mẹ. Sữa công thức được nghiên cứu kỹ lưỡng với công thức gần giống sữa mẹ, giúp bé không bị thiếu dinh dưỡng khi chuyển sang sử dụng.
• Mang lại sự tiện lợi và linh hoạt, đặc biệt khi mẹ không có mặt và bé đói. Sữa công thức pha sẵn tiết kiệm thời gian và dễ mang đi khi ra ngoài.
• Đảm bảo dinh dưỡng cho bé mà không cần mẹ kiêng cử thức ăn. Mẹ không cần lo lắng về chế độ ăn uống để sản xuất sữa cho bé.
• Giảm thời gian bé đói, do sữa công thức tiêu hóa chậm hơn, kéo dài thời gian no, giảm số lần bé uống sữa trong ngày.

4.2. Hạn chế

• Chi phí cao hơn, việc sử dụng sữa công thức tăng chi phí hàng tháng cho bé.
• Cách pha sữa công thức khác nhau, pha không đúng cách có thể làm giảm chất lượng sữa.
• Cần bảo quản sữa công thức đúng cách để đảm bảo an toàn cho bé.
• Không cung cấp đủ kháng thể cho bé dù đảm bảo các dưỡng chất khác.

Sản phẩm sữa bột Dielac Alpha Gold IQ số 1 800g (0 - 6 tháng)

Yếu tố quan trọng khi lựa chọn sữa cho bé

Trên thị trường có nhiều thương hiệu sữa công thức cho bé, mỗi loại mang lại những công dụng riêng. Vì vậy, ba mẹ cần cân nhắc kỹ trước khi quyết định chọn loại sữa phù hợp cho con. Dưới đây là một số tiêu chí quan trọng cần xem xét:

• Kiểm tra kỹ bao bì và nhãn hiệu của sản phẩm để đảm bảo chúng là hàng chính hãng.
• Đánh giá thành phần dinh dưỡng như DHA, vitamin, chất béo,... để chọn loại sữa phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng của bé.
• Ưu tiên các sản phẩm được chứng nhận bởi các tổ chức uy tín và tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế.
• Tham khảo ý kiến từ bác sĩ dinh dưỡng, đặc biệt là đối với trẻ sinh non, nhẹ cân hoặc có vấn đề về tiêu hóa.
• Quan tâm đến nguồn gốc của sản phẩm.

Sữa bột Nutren Junior hương vani 850g (1 - 12 tuổi)

Sự khác biệt của sữa công thức tùy theo đối tượng sử dụng

Liều lượng sữa công thức phù hợp với từng nhóm đối tượng

7.1. Đối với trẻ sơ sinh

Mẹ có thể tham khảo bảng chỉ số lượng sữa cho bé từ lúc mới sinh đến 12 tháng tuổi như sau: 

7.2. Cho các bà mẹ mang thai

Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên rằng, phụ nữ mang thai nên uống từ 3 đến 4 ly sữa không béo (mỗi ly 250 ml) mỗi ngày để cung cấp đủ 1000 mg canxi cần thiết cho sự phát triển của thai nhi và cơ thể mẹ. Đối với sữa bầu, mẹ chỉ nên uống 2 ly, tương đương 250 ml đến 500 ml sữa mỗi ngày vì sữa bầu chứa đựng nhiều dinh dưỡng.

Nhiều mẹ nghĩ rằng uống nhiều sữa sẽ cung cấp nhiều dưỡng chất hơn cho con, nhưng thực tế điều này chỉ làm thừa thãi chất dinh dưỡng, không có lợi cho cả mẹ và thai nhi. Việc tăng cân quá mức có thể làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường khi mang thai. Thai nhi cũng có thể bị thừa cân và gặp các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như suy tim, suy hô hấp, hoặc hạ thân nhiệt,…

Mẹ bầu cũng cần uống sữa công thức

7.3. Với những người cao tuổi

Người cao tuổi nên uống từ 1 đến 2 ly sữa mỗi ngày như một bữa ăn phụ để cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể. Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và cân nặng, lượng sữa có thể được điều chỉnh cho phù hợp. Ngoài ra, họ không nên uống quá nhiều sữa hoặc uống trước bữa ăn vì có thể gây cảm giác no bụng và làm giảm khẩu phần ăn.

Người già nên uống 1 - 2 ly sữa mỗi ngày

Cách pha sữa công thức cho trẻ sơ sinh

Phương pháp pha sữa công thức sẽ khác nhau tùy theo từng hãng sữa, nhưng cơ bản bao gồm các bước sau:

• Bước 1: Vệ sinh dụng cụ pha sữa bằng máy tiệt trùng bình sữa, nước rửa bình sữa hoặc ngâm trong nước sôi 5 - 10 phút.
• Bước 2: Đọc kỹ hướng dẫn về lượng nước, sữa và nhiệt độ pha trên bao bì sản phẩm.
• Bước 3: Pha nước theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
• Bước 4: Sử dụng muỗng đo kèm theo sản phẩm để lấy lượng sữa phù hợp với độ tuổi của bé.
• Bước 5: Đổ bột sữa vào nước ấm (theo nhiệt độ khuyến nghị của nhà sản xuất) và khuấy đều.

Ngoài ra, các loại sữa bột cho bé còn có các dạng khác nhau, mỗi dạng sẽ có cách pha riêng như:

• Sữa bột: Pha với nước ấm trước khi cho trẻ sử dụng.
• Sữa dạng lỏng: Cũng cần pha với một lượng nước tương đương trước khi cho bé uống.
• Sữa dùng ngay: Bé có thể sử dụng trực tiếp sau khi mở nắp mà không cần pha với nước ấm.

Máy tiệt trùng và sấy khô bình sữa Tommee Tippee Steri-Dry 423242

Cách lưu trữ sữa công thức cho bé

Sữa công thức sau khi đã pha chỉ có thể lưu trữ được khoảng 1 giờ ở nhiệt độ phòng và tối đa 24 giờ trong tủ lạnh, tuy nhiên, để bé thích nghi tốt hơn, ba mẹ nên giảm dần nhiệt độ. Đối với sữa còn thừa, chỉ nên lưu trữ trong vòng 2 giờ, sau thời gian này không nên tiếp tục sử dụng để tránh nguy cơ nhiễm khuẩn gây hại cho sức khỏe của bé.

Sữa bột NAN Expert Pro Lactose Free 400g (0 - 3 tuổi)

Lưu ý khi cho bé sử dụng sữa công thức

• Phản ứng của bé: Nếu bé có bất kỳ dấu hiệu như đầy hơi, khó chịu không lý do, trớ sữa, ói mửa, tiêu chảy (có thể có máu), tăng cân nhẹ. Lúc này, mẹ nên thay đổi sữa công thức cho bé, trường hợp này vẫn còn tiếp diễn thì mẹ nên đưa bé đến gặp bác sĩ để được thăm khám kịp thời.
• Bảo quản: Nên bảo quản sữa công thức theo đúng hướng dẫn trên bao bì và tránh hâm sữa bằng lò vi sóng.
• Màu sắc, mùi vị và hạn sử dụng: Không cho bé uống sữa công thức đã hết hạn hoặc sữa đã có những thay đổi về mùi vị.
• Lưu ý sữa giả: Cẩn thận khi mua sữa công thức cho bé, tránh mua phải sữa công thức giả, chỉ nên mua sữa tại những địa chỉ uy tín. Hiện nay, hệ thống cửa hàng Mytour đã có những thương hiệu sữa công thức chất lượng, chính hãng cho mẹ an tâm lựa chọn.
• Cách pha: Pha sữa với nước ấm, không dùng lò vi sóng để hâm nóng. Đồng thời, để tránh gây bỏng cho bé, mẹ cần thử sữa trước khi cho bé uống.
• Vệ sinh dụng cụ pha sữa: Vệ sinh bình sữa, núm ti,... trước và sau mỗi lần bé bú.
• Không sử dụng sữa công thức tự chế: FDA không khuyến cáo mọi người tự chế sữa công thức vì sẽ không đảm bảo hàm lượng dinh dưỡng cũng như an toàn cho trẻ sơ sinh.

Nước rửa bình sữa Wesser chai 500 ml hương bưởi

Một số câu hỏi liên quan đến sữa công thức

11.1. Sữa công thức sau khi pha còn dùng được bao lâu

Sữa công thức sau khi pha bảo quản được khoảng 1 - 2 giờ ở nhiệt độ phòng và 24 giờ trong ngăn mát tủ lạnh. Sữa bé không uống hết thì chỉ để được trong 2 giờ và không nên để con uống sau thời gian trên nhằm hạn chế tình trạng bị nhiễm khuẩn, đặc biệt là Cronobacter - vi khuẩn có khả năng gây viêm màng não, nhiễm trùng máu.

Sữa bột Friso Gold số 1 hương vani 850g (0 - 6 tháng)

11.2. Biểu hiện bé không phù hợp với sữa công thức

Dưới đây là một số dấu hiệu cho thấy bé không phù hợp với sữa công thức:

• Tiêu chảy: Đây là một trong những dấu hiệu cho thấy bé không phù hợp với sữa công thức, tuy nhiên cũng có thể bị nhầm lẫn với các triệu chứng tiêu hóa khác.
• Nôn trớ: Nếu bé sau khi bú sữa công thức mà liên tục nôn trớ, cứ bú xong là nôn hoặc bé biểu hiện khó nuốt khi bú sữa thì rất có thể loại sữa công thức đang sử dụng không phù hợp.
• Phát ban: Các vết mẩn đỏ ở quanh miệng, mặt, chân, tay,... với hình dạng nhỏ li ti dưới da, có thể là dấu hiệu nhận biết trẻ bị dị ứng, không phù hợp với sữa công thức. Khi nhận thấy dấu hiệu này, mẹ nên dừng dùng loại sữa hiện tại, theo dõi tình trạng của bé và thăm khám bác sĩ nhi khoa.
• Chán ăn, bỏ ăn, không tăng cân nhiều: Bé bỏ bú có rất nhiều nguyên nhân, một trong số đó là sữa công thức mẹ đang dùng không phù hợp, làm con cảm thấy khó chịu ngay sau khi bú.
• Xì hơi nhiều: Nhiều người cho rằng trẻ xì hơi thường xuyên là tốt, nhưng đây có thể là dấu hiệu  cho thấy bé không phù hợp với sữa công thức.

11.3. Bé đi ngoài phân màu xanh rêu có vấn đề không?

Bé đi ngoài phân có màu xanh rêu hay xanh đậm là dấu hiệu cho thấy trẻ đang hấp thụ quá nhiều đường lactose - thành phần thường có trong các sản phẩm sữa công thức. Ngoài ra, bé uống viên bổ sung sắt, bị dị ứng với thành phần có trong sữa, nhạy cảm với thức ăn,... cũng có thể làm phân của bé bị sẫm màu.

Tuy nhiên, dù nguyên nhân là gì đi nữa thì ba mẹ cũng nên đưa bé đến thăm khám bác sĩ nếu tình trạng bé đi ngoài phân có màu xanh rêu không thuyên giảm sau 24 giờ.

Nếu bé đi ngoài phân màu xanh rêu không giảm sau 24 giờ, hãy đưa bé đến thăm bác sĩ