Bạn đã từng cảm thấy mệt mỏi khi không ngừng chăm sóc những nỗi đau của người khác chưa? Cảm thấy mất hứng và kiệt sức khi liên tục đối diện với những tin tức buồn, dịch bệnh, hay chiến tranh không?
Hoặc có lẽ bạn tự hỏi tại sao có không ít nhân viên trở nên cáu kỉnh, thậm chí lạnh nhạt, thờ ơ với bệnh nhân mặc dù trước đó họ đã rất ân cần và quan tâm đến mọi người xung quanh?
Bạn đã từng nghe nhiều lời khuyên rằng chúng ta cần đặt ra giới hạn và biện pháp bảo vệ tinh thần của chính mình, học cách chăm sóc bản thân trước khi nghĩ đến việc giúp đỡ người khác phải không?
Kiệt Sức Từ Tình Thương, là 'chi phí' mà một người phải trả khi không ngừng chăm sóc những người trải qua tổn thương cảm xúc. Thuật ngữ này cũng có thể hiểu là một dạng căng thẳng phát sinh từ việc giúp đỡ hoặc mong muốn giúp đỡ những người trải qua áp lực tinh thần đáng kể.
Compassion Fatigue là hiện tượng gì vậy nhỉ?
Có thể mô tả Compassion Fatigue như thế nào?
Charles Figley, một nhà tâm lý học, là người đầu tiên nắm bắt Compassion Fatigue.
Compassion Fatigue có ảnh hưởng như thế nào đến tinh thần và thể chất của chúng ta?
Theo Tiến sĩ Charles R.Figley, Compassion Fatigue là một mối nguy hại tiềm ẩn khi làm việc trong lĩnh vực tâm lý.
Những đối tượng dễ bị tổn thương bởi sự mệt mỏi từ lòng trắc ẩn thường là bác sĩ, y tá, cảnh sát, nhân viên xã hội - những người thường xuyên tiếp xúc với những ai đã và đang trải qua đau khổ và chấn thương.
Các dấu hiệu để nhận biết sự mệt mỏi từ lòng trắc ẩn
Người làm các công việc hỗ trợ, giúp đỡ khi bị quá tải sẽ xuất hiện các triệu chứng rất giống với những khách hàng bị chấn thương của họ. Khi cảm xúc của chúng ta cạn kiệt, chúng ta sẽ tìm cách đối phó và tương tác với người khác bằng cách hạn chế thể hiện cảm xúc của mình.
Về mặt cảm xúc, họ dễ bực tức, khó chịu, nhạy cảm hơn bình thường, thay đổi tâm trạng thất thường, lo lắng, chán nản, mất niềm tin, thậm chí dần trở nên vô cảm.
Về mặt nhận thức, họ khó tập trung, dễ bị phân tâm, tự đổ lỗi, nghi ngờ và thậm chí mất niềm tin vào bản thân, gặp ác mộng hoặc thường xuyên nhớ lại các sự kiện gây tổn thương hay chấn thương.
Về thể chất: đau cơ, mệt mỏi, chán ăn, khó ngủ, hệ miễn dịch yếu, bỏ bê chăm sóc bản thân và ngoại hình.
Về hành vi: đi trễ, nghỉ không đều, không phân biệt công việc và cuộc sống riêng, lúng túng khi đưa ra quyết định.
Mệt mỏi vì lòng trắc ẩn hay kiệt sức
Lưu ý rằng mệt mỏi vì lòng trắc ẩn khác với kiệt sức. Kiệt sức là một hội chứng tâm lý do căng thẳng kéo dài, thường giảm hiệu suất cá nhân và có thể xảy ra trong bất kỳ ngành nghề nào. Trái lại, mệt mỏi vì lòng trắc ẩn chủ yếu ảnh hưởng đến các chuyên gia y tế, những người chăm sóc bệnh nhân trực tiếp, và có thể xảy ra nhanh chóng và đột ngột hơn.
Kiệt sức liên quan nhiều hơn đến các yếu tố bên ngoài (như quá nhiều công việc, thiếu thời gian, thiếu tài nguyên). Mệt mỏi vì lòng trắc ẩn không nhất thiết phải do trải nghiệm đau thương, mà là sự mất cân bằng năng lượng cảm xúc và tâm lý.
Về phát triển triệu chứng, compassion fatigue và burnout có quá trình tương tự nhau. Yazhini Srivathsal, MD, một bác sĩ tâm thần tại Bệnh viện Sức khỏe Hành vi Banner ở Scottsdale, AZ cho biết 'Cần thời gian để phát triển. Nó dần dần tiến triển đến mức chúng ta bắt đầu lơ là hoặc không quan tâm đến bản thân và những người xung quanh. Cuối cùng, khi cạn kiệt lòng trắc ẩn, chúng ta không còn nhiều để cho đi nữa'
Nên làm gì khi bạn bị mệt mỏi vì lòng trắc ẩn?
Trong thời gian cách ly tại nhà do Covid-19, mình cảm nhận rõ sự mệt mỏi vì lòng trắc ẩn dù không phải là nhân viên y tế hay tình nguyện viên. Mạng xã hội như hút cạn sự đồng cảm của con người. Chúng ta hàng ngày bị cuốn vào những tin xấu về Covid, chiến tranh, gây căng thẳng. Điều này làm giảm sự đồng cảm và tăng cảm giác mệt mỏi. May mắn Covid-19 đã qua, mình hiểu nguyên nhân của sự lãnh cảm và tìm cách khắc phục.
Chúng ta cần đảm bảo chăm sóc sức khỏe và nhu cầu cảm xúc, thể chất của bản thân khi chăm sóc người khác. Hãy 'Chăm sóc bản thân để có thể chăm lo cho nhiều người khác'. Khi làm công việc liên quan đến nỗi đau của người khác, cần lưu ý đến năng lượng và không gian riêng. Thiết lập ranh giới giữa bản thân, bạn bè, gia đình, công việc và truyền thông xã hội là rất quan trọng.
- Phát triển và duy trì sự hỗ trợ mạnh mẽ từ gia đình và nơi làm việc.
- Tăng cường nhận thức về bản thân qua thiền chánh niệm và viết nhật ký.
- Thường xuyên chăm sóc bản thân.
- Cam kết tập thể dục đều đặn và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh.
- Duy trì các sở thích khác ngoài công việc.
- Chia sẻ với người đáng tin cậy và/hoặc chuyên gia tâm lý.
Chấp nhận sự hiện diện của Compassion Fatigue trong cuộc sống xác nhận rằng chúng ta cũng cần được quan tâm và chăm sóc. Trên hành trình chữa lành, chúng ta hiểu rằng không cần quá cân nhắc, chúng ta vẫn có thể chăm sóc bản thân một cách lành mạnh và liên tục, đồng thời quan tâm đến người khác.