1. Sự phát triển thị giác theo từng giai đoạn tuổi của trẻ
Ngay từ khi mới sinh, đôi mắt của bé đã có khả năng nhìn tốt, tuy nhiên do não chưa hoàn thiện nên trong thời gian đầu, bé có thể nhìn mọi vật xung quanh một cách mờ nhạt. Theo thời gian, cùng với sự phát triển của não bộ, thị giác của bé cũng sẽ được cải thiện.
Biểu đồ về sự phát triển của thị giác theo từng tháng tuổi của trẻ
1.1. Giai đoạn 1 tháng tuổi
Khi mới sinh, bé chưa biết cách sử dụng đôi mắt của mình, nên đôi mắt thường di chuyển một cách ngẫu nhiên hoặc cùng nhìn về một hướng. Trong tháng đầu tiên, đôi mắt của bé có khả năng tập trung và theo dõi một chuyển động của một vật thể.
Trong thời gian này, bé có thể nhìn thấy khuôn mặt của cha mẹ ở khoảng cách rất gần. Nếu di chuyển đầu từ bên này sang bên kia một cách chậm rãi, và mắt của bé nhìn vào mắt của cha mẹ, cha mẹ sẽ thấy bé rất thích chơi mắt với họ.
1.2. Giai đoạn 2 tháng tuổi
Trong tháng đầu tiên sau khi sinh, bé gặp khó khăn trong việc phân biệt các màu cùng tông. Do đó, bé thường quan tâm đến những màu có sự tương phản cao, như màu đen và trắng.
Từ 2 tháng tuổi trở đi, não của bé phát triển dần, giúp bé có khả năng phân biệt màu sắc. Khi đó, bé có thể thích thú với những màu sắc tươi sáng và các mẫu thiết kế chi tiết.
1.3. Giai đoạn 4 tháng tuổi
Não bộ của bé đã phát triển về vận động và phối hợp chuyển động cần thiết. Do đó, vào tháng thứ 4, bé có thể cầm nắm đồ vật ở khoảng cách gần và dễ dàng cầm nắm.
1.4. Giai đoạn 5 tháng tuổi
Trẻ ở giai đoạn này đã phát triển thị giác vượt bậc, có khả năng theo dõi chuyển động của đồ vật và nhận ra những vật nhỏ. Nhiều trẻ còn có khả năng nhận ra vật dù chỉ nhìn thấy một phần của nó. Mắt trẻ đã có thể phân biệt các tông màu đậm tương tự và nhận ra sự khác biệt tinh tế giữa chúng.
Từ 5 tháng tuổi, trẻ đã có thể phân biệt được các tông màu đậm và nhận diện vật một cách chi tiết hơn
1.5. Giai đoạn 8 tháng tuổi
Ở mốc này, thị giác của trẻ đã trưởng thành hơn, với độ nét và nhận thức cải thiện. Mặc dù trẻ vẫn tập trung hơn vào các vật ở gần, nhưng tầm nhìn của họ đã mở rộng hơn để nhận ra các đối tượng và người trong phòng.
1.6. Giai đoạn từ 12 - 18 tháng tuổi
Từ 12 tháng tuổi trở đi, bé đã có khả năng nhìn chăm chăm vào vật mà bé đang cầm và sử dụng cả hai tay. Bé có thể nhìn những bức tranh đơn giản và nếu thích, bé sẽ đưa vật gần hơn để quan sát và khám phá. Khi được xem tranh trong sách, chỉ cần bé chịu khó quan sát, cha mẹ sẽ thấy bé đã biết tìm kiếm và nhận diện tranh.
1.7. Giai đoạn 24 - 36 tháng tuổi
Ở mốc này, dù không chạm vào đồ vật, bé vẫn biết cách quan sát chúng. Nếu thấy đồ vật hoặc ai đó mà bé yêu thích, bé sẽ tỏ thái độ vui mừng. Bé cũng thích quan sát những chuyển động nhanh, biết bắt chước và tô màu trên giấy. Thậm chí có những bé đã biết đọc nội dung trong tranh, trong sách.
1.8. Giai đoạn 40 - 48 tháng tuổi
Sự phát triển thị giác của bé ở giai đoạn này đã tiến bộ hơn, thể hiện ở việc bé đã biết đưa mắt và đầu gần sách khi nhìn, nhận diện hình dạng và vẽ được hình tròn trên giấy. Nếu được yêu cầu, bé đã biết nhắm mắt hoặc nháy một bên mắt.
1.9. Giai đoạn 4 - 5 tuổi
Đây là thời điểm mà bé đã thành thạo trong việc liếc mắt, phối hợp mắt và tay, tô màu nguyên hình và vẽ tranh đơn giản,... Do đó, đây cũng là thời điểm phù hợp để kiểm tra thị lực của bé và đánh giá sự phát triển của nó.
2. Nhận biết các dấu hiệu bất thường về thị giác của bé
Hiểu được quá trình phát triển thị giác của bé, cha mẹ sẽ biết được những giai đoạn cần chú ý và đánh giá để phát hiện sớm các vấn đề về thị lực của con mình. Mặc dù hầu hết các bé đều có đôi mắt khỏe mạnh từ khi mới sinh, nhưng vấn đề về thị lực vẫn có thể xảy ra.
Cha mẹ cần theo dõi để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường về thị lực và đưa trẻ đến khám bác sĩ kịp thời
Cha mẹ cần chú ý để đưa trẻ đến thăm bác sĩ mắt ngay khi phát hiện các dấu hiệu bất thường sau:
- Trẻ không theo dõi một đối tượng cụ thể khi đã đủ 3 - 4 tháng tuổi.
- Mắt của trẻ gặp khó khăn khi di chuyển.
- Mắt trẻ thường xuyên nhấp nháy không yên.
Sau khi chào đời vài ngày, mắt của bé có thể hướng ra ngoài hoặc hướng vào trong.
Mắt bé có thể chảy nước, cảm thấy khó chịu khi tiếp xúc với ánh sáng.
Để giúp bé phát triển thị giác tốt nhất, cha mẹ nên tạo gần gũi với khuôn mặt của bé.
Nghiên cứu cho thấy bé sơ sinh thích nhìn vào khuôn mặt người, do đó cha mẹ nên tập trung vào kích thích bé nhận biết màu sắc và hình dạng cơ bản.
Khi bé đạt 3 - 4 tuổi, nên đưa bé kiểm tra thị lực định kỳ để phát hiện sớm vấn đề và điều trị kịp thời.
Nếu cha mẹ có tiền sử về các vấn đề nghiêm trọng về mắt, hãy thảo luận với bác sĩ để bé được kiểm tra dấu hiệu bệnh lý bẩm sinh và có phương án phòng ngừa hiệu quả.
Hy vọng thông tin trong bài viết này đã giúp các bậc phụ huynh hiểu rõ hơn về quá trình phát triển thị giác của bé, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời khi cần thiết để bảo vệ thị lực của bé một cách toàn diện.