Sự phong hóa của đá

Phong hóa là quá trình phá hủy đất đá và khoáng vật dưới tác động của thời tiết, chủ yếu là không khí và nước. Quá trình này được chia thành hai loại chính.

Phong hóa cơ học là quá trình phong hóa do tác nhân vật lý. Phong hóa hóa học xảy ra khi các chất trong không khí tác động lên đối tượng phong hóa. Một số tác giả còn xếp phong hóa sinh học vào phong hóa hóa học, nhưng các tác nhân là các chất có nguồn gốc sinh học.

Quá trình phong hóa cơ học

Phong hóa cơ học phá vỡ đá gốc thành mảnh vụn mà không thay đổi thành phần hóa học của đá. Băng, nước và nước khe nứt là những tác nhân chính gây phong hóa cơ học, làm nở và mở rộng các khe nứt trong đá, dẫn đến đá bị vỡ thành mảnh vụn. Giãn nở vì nhiệt cũng góp phần vào quá trình này, khi nhiệt độ tăng hay giảm gây nên co giãn và nứt đá. Phong hóa cơ học làm tăng diện tiếp xúc bề mặt, giúp phong hóa hóa học diễn ra nhanh hơn.

Quá trình phong hóa hóa học

Phong hóa hóa học phá vỡ đá thông qua các phản ứng hóa học, biến khoáng vật trong đá thành các hạt nhỏ hơn dễ bị rửa trôi. Không khí, nước và axit hữu cơ từ sinh vật tham gia vào các phản ứng phức tạp này. Khoáng vật không bền trong điều kiện không khí sẽ dần biến đổi thành dạng bền vững hơn. Khoáng vật hình thành ở nhiệt độ cao càng dễ thay đổi. Đá mácma dễ bị tấn công bởi nước, đặc biệt là nước chứa axít hoặc kiềm, và hầu hết các khoáng vật tạo đá trong đá mácma, trừ thạch anh, sẽ biến đổi thành khoáng vật sét hoặc các chất hóa học tồn tại dưới dạng dung dịch.

Phong hóa và trầm tích học

Trong trầm tích học, phong hóa cùng với rửa trôi là bước đầu tiên trong chu trình tạo nên vật liệu trầm tích, dẫn đến sự hình thành đá trầm tích cơ học (bao gồm cả đá sét).

Phong hóa và thổ nhưỡng học

Trong thổ nhưỡng học, phong hóa tạo ra vật liệu kết hợp với chất hữu cơ còn lại để tạo thành đất. Thành phần khoáng vật của đất được quyết định bởi đá mẹ. Đất sẽ màu mỡ hơn nếu được hình thành từ đá mẹ có nhiều loại đá khác nhau.

• Blatt, Harvey và Robert J. Tracy, 1996, Petrology: Igneous, Sedimentary and Metamorphic
  , Freeman, ấn bản lần thứ 2. ISBN 0-7167-2438-3
• Folk R.L., 1965, Petrology of Sedimentary Rocks Phiên bản PDF Lưu trữ 2006-02-14 tại Wayback Machine. Austin: Hemphill’s Bookstore. Ấn bản lần thứ 2. 1981, ISBN 0-914696-14-9
• Cơ sở phân loại đá trầm tích Lưu trữ 2011-07-23 tại Wayback Machine

Liên kết tham khảo bên ngoài