Sự sống chung

Sự sống chung là hiện tượng hai hay nhiều loài sinh vật khác nhau sống cùng nhau trong một thời gian dài. Khái niệm này thuộc lĩnh vực sinh thái học, trong tiếng Anh được gọi là symbiosis, từ nguyên từ 'symbiosis' - để chỉ sự sống chung của các cá thể trong một cộng đồng - để miêu tả mối quan hệ hợp tác chặt chẽ giữa nấm và tảo trong địa y. Năm 1879, nhà nấm học người Đức Heinrich Anton de Bary đã định nghĩa sự sống chung là 'sự sống cùng nhau của các sinh vật không giống nhau'.

Định nghĩa về sự sống chung vẫn là một chủ đề gây tranh cãi trong giới khoa học. Một số nhà khoa học cho rằng sự sống chung chỉ áp dụng cho mối tương hỗ bền chặt, trong khi những người khác cho rằng nó cũng có thể áp dụng cho bất kỳ loại tương tác sinh học bền chặt nào (ví dụ như hỗ sinh, ký sinh, hội sinh).

Đặc điểm chung

Mối quan hệ sống chung giữa hai hoặc nhiều loài sinh vật có những đặc điểm cơ bản sau đây:

• Các loài tham gia (còn được gọi là các đối tác) buộc phải sống chung với nhau, có nghĩa là mỗi đối tác khi tách ra không thể tồn tại độc lập. Điều này đảm bảo tính ổn định lâu dài.
• Trong quá trình sống chung, các đối tác cung cấp cho nhau các điều kiện cần thiết để đảm bảo sự tồn tại và phát triển liên tục. Vì thế, các đối tác cùng nhận được lợi ích cho sự sinh tồn của mình.

Ví dụ điển hình là quan hệ sống chung giữa nấm và vi khuẩn lam trong địa y, trong đó nấm (không có lá xanh) cung cấp nước và khoáng cho đối tác, trong khi vi khuẩn (có lá xanh) quang hợp, sản xuất chất hữu cơ cung cấp cho nấm. Hai loài này không thể sống độc lập với nhau.

Các loại quan hệ

Nhìn chung, các nhà khoa học phân biệt hai loại cộng sinh chính: cộng sinh (bình thường) và nội cộng sinh, có thể xảy ra ở cấp độ cơ thể hoặc tế bào.

Quan hệ cộng sinh bao gồm các mối quan hệ trong đó một sinh vật sống trên một sinh vật khác (ectosymbiosis, như cây tầm ma), hoặc nơi mà một sinh vật cộng sinh sống bên trong một sinh vật khác (endosymbiosis, như lactobacilli và các vi khuẩn khác sống trong cơ thể người hoặc zooxanthelles trong san hô). Cộng sinh cũng được phân loại dựa trên kiểu gắn kết vật lý của các sinh vật; sự cộng sinh trong đó các sinh vật hợp nhất thành một thể thống nhất được gọi là cộng sinh tiếp xúc, và sự cộng sinh trong đó chúng không hợp nhất thành một thể thống nhất được gọi là cộng sinh không gắn kết.

• Nội cộng sinh
• Nấm rễ cộng sinh
• Cộng sinh làm sạch
• Thuyết nội cộng sinh
• Ký sinh

Nguồn trích dẫn

Tài liệu tham khảo

Liên kết đến bên ngoài

• Video TED-Education - Symbiosis: một câu chuyện bất ngờ về sự hợp tác giữa các loài.