Buzz
Bóc lột sức lao động đẩy J-cinema vào tình hình khó khăn!
Đối mặt với sự thành công của ngành điện ảnh láng giềng, các fan phim Nhật cần phải nhìn nhận lại những vấn đề lớn đã khiến J-cinema trở nên lùi bước, ngay cả khi điều đó trái ngược với tinh thần tập thể của họ. Vấn đề bóc lột sức lao động đã làm mất đi ý chí phát triển của điện ảnh Nhật Bản.
Hành vi bóc lột lao động đang làm trở ngại cho sự phát triển của ngành công nghiệp sáng tạo ở Nhật Bản
Phim Hàn Quốc nói chung đang nhận được sự tài trợ tích cực và ngành công nghiệp này đã cho thấy sự cải thiện đáng kể về điều kiện làm việc trong suốt một thập kỷ qua. Trong quá trình sản xuất Parasite, mỗi nhân viên phải tuân thủ giờ làm việc tối đa 52 giờ mỗi tuần, lương tối thiểu, tiền làm thêm giờ và thời gian nghỉ cho bữa ăn.
Điều này lại hoàn toàn trái ngược với thực tế trong ngành công nghiệp điện ảnh ở Nhật Bản, nơi mà việc lợi dụng lao động của công nhân đã trở nên phổ biến.
Hiro Masuda, một nhà sản xuất tại Ichigo Ichie Films, một công ty sản xuất quốc tế Nhật Bản có trụ sở tại Tokyo, chia sẻ: “Một hội thảo tại Liên hoan phim Quốc tế Tokyo vài năm trước đã giới thiệu Nhật Bản bằng cách nêu các lợi ích của việc quay phim ở đây. Họ cũng nhấn mạnh vị trí đắc địa của quốc gia này trong việc thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp điện ảnh. Do đó, đoàn phim thường làm việc đến khuya và không cần làm thêm giờ.” Theo Hiro Masuda, đây chính là tinh thần của sáng tạo mang tên “Cool Japan”.
“Cool Japan” là một sáng kiến từ chính phủ Nhật Bản, khởi xướng vào năm 2012 để thúc đẩy các ngành công nghiệp sáng tạo của Nhật ra nước ngoài. Tuy nhiên, sáng kiến này đã bị các nghệ sĩ chế nhạo ngay từ khi ra mắt, bởi vì thay vì mang lại lợi ích cho nghệ sĩ, tiền đó lại vào túi các công ty quảng cáo. Ngoài ra, “Cool Japan” cũng thất bại trong việc tài trợ cho các chương trình khuyến khích hoạt động sáng tạo của con người.
Theo dữ liệu từ Career Garden, một trang web Nhật Bản cung cấp thông tin cho người tìm việc, vị trí không phải là đạo diễn tại các xưởng phim Nhật Bản có thể kiếm được khoảng 200.000 yên mỗi tháng (tương đương 1.850 đô la Mỹ hoặc 22.200 đô la Mỹ hàng năm). Trong khi đó, đạo diễn có sự nghiệp vững chắc có thể kiếm được khoảng 4 triệu yên mỗi năm (tương đương 37.000 đô la Mỹ). Mức thu nhập này đủ để có cuộc sống ổn định, nhưng so với mức thu nhập trung bình của các hộ gia đình ở Tokyo, nó vẫn khá thấp.
Erina Ito, một phóng viên phim của tờ Asahi Shimbun tại Nhật Bản, phát biểu: “Những cá nhân trong ngành công nghiệp điện ảnh Nhật Bản phải chịu áp lực làm việc dưới điều kiện khắc nghiệt. Đặc biệt là những người trẻ, họ phải làm việc hàng giờ với thu nhập thấp. Vì vậy, không ít tài năng đã quyết định từ bỏ sự nghiệp.”
Trong lĩnh vực anime, điều kiện làm việc còn khó khăn hơn nhiều. Các họa sĩ hoạt hình với ít kinh nghiệm chỉ được trả ít nhất 2 đô la cho mỗi bức vẽ, nhưng để hoàn thành một bức vẽ, họ phải bỏ ra nhiều giờ làm việc. Mô hình công nghiệp này chỉ tạo ra lợi nhuận cho các công ty phân phối và bán hàng, khiến cho các nhà làm phim hoạt hình ít như không có gì.
Đạo diễn nổi tiếng thế giới Hirokazu Kore-eda của Nhật Bản, trong một cuộc phỏng vấn vào năm 2016, đã công khai chỉ trích tình hình điện ảnh hiện nay tại quốc gia. Ngay cả khi đã đạt được giải Cành cọ vàng tại Liên hoan phim Cannes 2018 cho bộ phim nổi tiếng Kẻ Trộm Siêu Thị và đề cử Oscar cho Phim Quốc tế Xuất sắc nhất, Kore-eda cũng phải gặp khó khăn trong việc gây quỹ cho các dự án của mình.
Kore-eda đã lên tiếng chỉ trích “Cool Japan” với những ý tưởng không hiệu quả, đặc biệt là Dự án Japan Day đã đưa Kumamon, một biểu tượng của chính quyền Kumamoto, đến Liên hoan phim Cannes năm 2015.
Ông Kore-eda chia sẻ “Khi đến Cannes, chúng ta không chỉ muốn chụp ảnh với Kumamon và nói lên “Cool Japan”. Điều quan trọng nhất là chúng ta cần hỗ trợ và nuôi dưỡng các tài năng nghệ thuật”.
Ngoài các điều kiện làm việc khắc nghiệt, ở Nhật Bản, quỹ tài trợ cho ngành công nghiệp điện ảnh hoàn toàn không khuyến khích các nhà làm phim xây dựng các tác phẩm mang thông điệp chính trị vượt quá giới hạn cho phép.
Ito nói: “Nội dung dự kiến của một bộ phim ảnh đóng một vai trò quan trọng trong việc ảnh hưởng đến số tiền trợ cấp mà các nhà làm phim có thể nhận được từ Cơ quan Văn hóa. Do đó, các nhà sản xuất thường điều chỉnh cách thể hiện sản phẩm của họ để tránh đề cập đến các vấn đề chính trị.”
Rất ít bộ phim như Ký Sinh Trùng, lên án xã hội, được chiếu tại các rạp ở Nhật Bản. Trong khi đó, Kẻ Trộm Siêu Thị, mặc dù nói về thực trạng nghèo đói, dường như là một ngoại lệ. Cựu Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzō đã phớt lờ đi thành công của bộ phim này, thậm chí không có cuộc điện thoại nào được gọi đến để chúc mừng, và có khả năng điều này liên quan đến chủ đề của bộ phim.
Đạo diễn Nhật Bản Tadao Satō gần đây đã nhắc lại thời kỳ hoàng kim của điện ảnh Nhật Bản khi các bộ phim mang về lợi nhuận lớn. Cùng với đó là sự tài trợ ngân sách cho các dự án phim được kỳ vọng sẽ thu hút khán giả.
Sato nói: “Hiện tại, các nhà làm phim trẻ không hài lòng với những bộ phim đã sản xuất. Nếu không có cách để tạo ra lợi nhuận từ phim, chúng tôi sẽ không tiến bước đến giai đoạn tiếp theo, đó là đầu tư sinh lời. Điều này cũng thúc đẩy quá trình sản xuất những bộ phim nghệ thuật chất lượng để nâng cao uy tín của ngành.
(Tiếp theo)
