Buzz
Sự hỗn loạn đã nổ ra tại Ispace.
Trong vài phút sáng ngày 26 tháng 4, thế giới đã chứng kiến một kỳ tích được tạo ra bởi một doanh nghiệp nhỏ tại Nhật Bản. Đó là Ispace - một doanh nghiệp tư nhân đầu tiên của Nhật Bản, được hy vọng sẽ giúp đất nước này trở thành một trong những quốc gia đưa tàu vũ trụ lên Mặt trăng. Tuy nhiên, trạm đổ bộ Hakuto-R của Ispace đã gặp phải sự cố do cảm biến độ cao, khiến nó không thể hoàn thành nhiệm vụ này.
Mặc dù vậy, theo Takeshi Hakamada, CEO của Ispace, nhiệm vụ này vẫn là một 'thành tựu to lớn'. Dự án đã hoàn thành 8 trong số 9 mốc quan trọng và chỉ gặp thất bại ở giai đoạn cuối cùng, không ảnh hưởng đến kế hoạch của các nhiệm vụ tiếp theo vào năm 2024 và 2025.
Hơn 5 thập kỷ sau khi con người lần đầu tiên đặt chân lên Mặt trăng, nhiều quốc gia như Hàn Quốc, Canada, Mexico và Israel đều đang cố gắng tham gia cuộc đua khám phá không gian. Tháng trước, Ấn Độ cũng đã trở thành quốc gia thứ tư đưa tàu thăm dò lên Mặt trăng.
Mặc dù Nhật Bản có công nghệ vượt trội, nhưng vẫn chưa thể giải quyết được một trong những thách thức lớn nhất của nhân loại trong việc khám phá không gian. Ispace xuất hiện như một cơ hội để thay đổi điều đó.
Tuy nhiên, khám phá không gian là một nhiệm vụ rất khó khăn. Cuộc điều tra của Financial Times đã chỉ ra rằng sự cố của Hakuto-R không chỉ đơn giản là một tai nạn không may. Có sự hỗn loạn đã xảy ra trong nhiều tháng.
Một số nhân viên ẩn danh tiết lộ rằng môi trường làm việc tại Ispace rất độc hại. Trong một số trường hợp, lo ngại về công nghệ đã bị bỏ qua trong bối cảnh startup này phải đối mặt với áp lực lớn từ các cổ đông, người cho vay và đối tác kinh doanh để thực hiện sứ mệnh đầu tiên. Tỷ lệ rời bỏ của các kỹ sư tại Ispace cao đến mức đôi khi cả nhóm phải rời đi cùng lúc.
Bốn tháng sau khi sứ mệnh đầu tiên kết thúc với thất bại, cổ phiếu của startup này vẫn giao dịch ở mức gấp sáu lần giá niêm yết, nhưng nguồn tài trợ cho các dự án không gian thương mại đang giảm sút. Một số nhân viên lo ngại rằng nếu công ty khởi nghiệp này không thể chứng minh khả năng kiếm tiền bằng cách vận chuyển hàng hóa lên Mặt Trăng, các nhà đầu tư sẽ rút lui.
'Thách thức lớn hơn là làm thế nào chúng tôi có thể duy trì hoạt động kinh doanh từ đây', một nhân viên nói.
Hakamada, người tốt nghiệp thạc sĩ về kỹ thuật hàng không vũ trụ tại Viện Công nghệ Georgia, đã bắt đầu với Ispace vào năm 2010 khi tham gia cuộc thi đổ bộ mặt trăng trị giá 30 triệu USD của Google. Mặc dù cuộc thi kết thúc mà không có người chiến thắng, nhưng Hakamada vẫn tiếp tục theo đuổi ước mơ du hành vũ trụ và huy động được 90,2 triệu USD vào cuối năm 2017.
Hakamada ban đầu phát triển một chiếc xe tự lái để di chuyển trên bề mặt Mặt Trăng, nhưng sau đó chuyển sang phát triển tàu đổ bộ. Một tầm nhìn có tên 'Thung lũng Mặt Trăng 2040' nhanh chóng được ông 'rao bán' tới giới đầu tư.
'Là một doanh nghiệp thương mại muốn duy trì mô hình kinh doanh bền vững, yếu tố tiếp thị mạnh mẽ và năng lực tài chính là điều cần thiết', một đại diện của Ispace nói.
'Chúng tôi từng nghĩ rằng đây là một thương vụ đầu tư khá hoang đường. Tuy nhiên, ban lãnh đạo đã có thể tiếp cận được những cá nhân quan trọng trong ngành',
Tatsuhiko Nishimura, giám đốc điều hành tại INCJ, thừa nhận.
Ispace thu hút kỹ sư từ khắp nơi trên thế giới với mục tiêu giảm chi phí và đổi mới công nghệ vũ trụ.
Thay vì tự phát triển công nghệ, Ispace tự xưng là “nhà tích hợp” các bí quyết đã có sẵn, sử dụng phần mềm GNC của Draper và hệ thống đẩy từ tập đoàn Ariane của Pháp.
Ban đầu, công ty gặp khó khăn trong việc tìm kiếm kỹ sư kinh nghiệm, khiến nhiệm vụ đầu tiên bị trì hoãn 4 năm.
Dần dần, Ispace thu hút nhiều kỹ sư chất lượng hơn, nhưng ban quản lý lại đối mặt với thách thức cáo buộc “quấy rối quyền lực”.
“Nhiều nhân viên cảm thấy không hài lòng với tình hình”, một cựu kỹ sư nói.
Vào tháng 6, Kyle Acierno, cựu giám đốc kinh doanh tại Mỹ của Ispace, đã đệ đơn kiện lên tòa án liên bang Colorado, cáo buộc rằng công ty Nhật Bản phân biệt đối xử.
Trả lời lại, đại diện của công ty khẳng định: “Mọi cáo buộc về quấy rối hoặc bắt nạt đều được xem xét nghiêm túc và xử lý theo quy trình nhân sự phù hợp”.
Tuy nhiên, sự không hài lòng vẫn lan rộng khi ban quản lý liên tục đưa ra các quyết định kỹ thuật không đồng ý với lời khuyên của kỹ sư để tiết kiệm chi phí hoặc làm hài lòng các nhà đầu tư.
“Về cơ bản, chúng tôi hoạt động giống như một ngân hàng hơn là một công ty vũ trụ. Quyết định thường được đưa ra để tiết kiệm thời gian, tiền bạc và nguồn lực”, một cựu nhân viên nói.
Vào tháng 3 năm 2023, Ispace gây bất ngờ khi đưa ra quyết định niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán Tokyo. “Thay vì huy động vốn tư nhân, chúng tôi muốn trở thành một công ty có thể được định giá bởi thị trường”, Hakamada nói.
Theo Jumpei Nozaki, giám đốc tài chính của Ispace, quyết định niêm yết không phải vì thiếu vốn hoặc áp lực từ ngân hàng, nhưng các nhà phân tích vẫn chỉ ra rằng Nhật Bản đang thiếu nguồn lực.
“Rất nhiều công ty khởi nghiệp ở Nhật Bản muốn IPO sớm. Không có nhiều lựa chọn cho một công ty như Ispace”, một chuyên gia nói.
Tháng 12/2022, Hakuro-R được phóng lên không gian bằng tên lửa Falcon 9 của SpaceX. Kế hoạch là trạm đổ bộ sẽ hạ cánh vào ngày 26/4 và nếu thành công, Hakuto-R sẽ là trạm đổ bộ tư nhân đầu tiên hạ cánh xuống Mặt Trăng. Tuy nhiên, nhiệm vụ đã thất bại.
“Vào lúc này, chúng tôi vẫn rất tự hào về nhiệm vụ này. Chúng tôi đã thu thập được dữ liệu bay thực tế trong quá trình hạ cánh. Điều này là một thành tựu to lớn cho các nhiệm vụ trong tương lai”, đại diện của Ispace nói.
Trước đó, Ispace đã công bố 10 “mốc quan trọng của nhiệm vụ”. Giám đốc tài chính Nozaki khẳng định: “Mỗi mốc quan trọng đều rất quan trọng và đại diện cho sự thành công. Chúng ta có thể gặp thất bại ở mốc quan trọng 9 và 10 nhưng thành công từ mốc quan trọng 1 đến 8 đã là rất ấn tượng rồi”.
Theo: FT
