Sự tích cực gây hại

Sự tích cực gây hại (tiếng Anh: Toxic positivity) là một cách tiếp cận lệch lạc trong việc quản lý cảm xúc, khi mọi người từ chối hoàn toàn các cảm xúc tiêu cực như buồn bã, đau khổ, hay tức giận. Đây là tình trạng 'áp lực phải luôn lạc quan bất chấp hoàn cảnh', điều này có thể cản trở việc đối mặt với tình huống khó khăn bằng cách đơn giản là cảm thấy buồn. Sự tích cực gây hại xảy ra khi mọi người tin rằng cảm xúc tiêu cực là không chấp nhận được, ngay cả khi phản ứng với những sự kiện thường dẫn đến nỗi buồn như mất mát hay khó khăn thực sự, vì việc giả vờ hạnh phúc có thể dẫn đến những hậu quả tồi tệ hơn trong vòng luẩn quẩn.

Tâm lý học

Trong một khía cạnh nào đó, sự tích cực gây hại là một khái niệm trong tâm lý học về cách xử lý cảm xúc con người dựa trên giả định rằng cảm xúc tích cực và tiêu cực cần phải phù hợp với hoàn cảnh. Đây được coi là tâm lý lành mạnh. Sự tích cực gây hại bị chỉ trích vì ý tưởng rằng người ta phải cảm thấy tích cực mọi lúc, ngay cả khi thực tế bên ngoài là tiêu cực.

Tích cực thường được xem là thái độ tích cực và hữu ích trong nhiều tình huống, vì nó phản ánh sự lạc quan và lòng biết ơn, và có thể giúp cải thiện tâm trạng của người khác. Ngược lại, sự tích cực gây hại tạo ra kỳ vọng không thực tế về việc phải luôn hạnh phúc. Khi điều này không đạt được, mọi người 'có thể cảm thấy xấu hổ hoặc tội lỗi' vì không thể đạt được sự hoàn hảo mong muốn. Do đó, sự tích cực trở nên gây hại khi một người từ chối cảm xúc tiêu cực ngay cả khi nó phù hợp với hoàn cảnh.

Những người luôn khao khát trải nghiệm tích cực có thể vô tình làm giảm giá trị của cảm xúc tiêu cực như trầm cảm hoặc ngăn cản các phản ứng cảm xúc tự nhiên như buồn bã, hối tiếc hay căng thẳng. Việc chấp nhận cảm xúc tiêu cực có thể giúp một người cảm thấy hạnh phúc và khỏe mạnh hơn về tổng thể. Một số tác giả cho rằng sự tích cực độc hại là một cách gây nhầm lẫn cảm xúc cá nhân, và họ tin rằng điều tốt là 'buồn khi bạn buồn và tức giận khi bạn tức giận' và hoàn toàn cảm nhận 'cầu vồng cảm xúc' của chúng ta.

Các yếu tố quyết định quan trọng của sự tích cực bao gồm tình huống có thể kiểm soát được và không thể kiểm soát được. Nếu tình huống có thể kiểm soát được, việc duy trì suy nghĩ tích cực giả tạo có thể làm giảm khả năng khắc phục tình huống tiêu cực. Thái độ đối với hạnh phúc cũng có thể ngăn cản khả năng phản ứng tối ưu với những trải nghiệm tiêu cực không thể tránh khỏi trong cuộc sống. Sự tích cực trở nên độc hại khi mọi người không thể xem xét và sửa chữa sai lầm trong quá khứ. Mọi người đều phạm sai lầm, nhưng việc che giấu chúng với sự tự tin thái quá không giúp ích gì mà còn ngăn cản việc học hỏi từ sai lầm. Phương tiện truyền thông xã hội có thể làm trầm trọng thêm vấn đề bằng cách nhấn mạnh những trải nghiệm tích cực và làm giảm khả năng đối phó với những nhược điểm không thể tránh khỏi.

Tâm lý học tích cực chỉ ra rằng việc đặt quá nhiều sự chú ý vào 'suy nghĩ lạc quan trong khi bỏ qua những trải nghiệm khó khăn' có thể dẫn đến các hậu quả về sức khỏe. Sự tích cực độc hại cuối cùng có thể gây ra vấn đề thể chất do không cho phép cảm xúc tiêu cực, dẫn đến các bệnh lý như bệnh tim mạch và hô hấp.

Chú thích