Buzz
Mèo trở thành nguồn cảm hứng bất tận trong lĩnh vực hội họa, ghi điểm với vẻ đẹp và sự bí ẩn. Có vô vàn tác phẩm mô tả chúng, từ sự phóng khoáng đến việc tìm hiểu về điều gì khiến loài vật nhỏ bé này trở nên 'phép màu'.
Trong cuốn sách Mèo: Nghệ thuật và Tâm hồn, Maria Bustillos lý giải rằng sự cuốn hút của mèo đến từ việc muốn khám phá và tái hiện sự tự do tự tại của chúng.
Theo quan điểm này, con người khao khát những đặc tính mà mèo tượng trưng.
Cuộc sống của mèo cũng đầy màu sắc
Không phải lúc nào mèo cũng giữ vị thế được yêu mến. Trong thời cổ đại, đền thờ Ai Cập thường chọn hình ảnh con mèo để đại diện cho thần Mặt trời Ra. Với khả năng săn mồi tinh tế, chúng đã bảo vệ những vị pharaoh ở thế giới bên kia.
Trích từ cuốn sách Mèo trong Nghệ Thuật, tác giả Desmond Morris chia sẻ rằng ở thời Ai Cập cổ đại, mèo đóng nhiều vai trò quan trọng trong văn hóa: làm thú cưng, thợ săn, kiểm soát sâu bọ, và thậm chí là biểu tượng cho những câu chuyện châm biếm hoặc về vị thần.
Mèo không chỉ xuất hiện ở Ai Cập, chúng còn có mặt trong văn hóa La Mã, Hy Lạp, và những câu chuyện cổ xưa của Bắc Âu. Chúng kéo xe cho nữ thần Freja, là bạn đồng hành của xã hội nông nghiệp nhờ khả năng bắt chuột tuyệt vời.
Tuy nhiên, vai trò của mèo thay đổi đột ngột ở thời Trung cổ. Khi Cơ đốc giáo muốn làm suy yếu nền văn minh cổ đại, mèo đen trở thành biểu tượng của dị giáo, ngoại giáo và rủi ro.
Nghệ thuật thường liên kết mật thiết với tôn giáo đã nhiều lần 'demonize' mèo. Trong bức tranh The Last Supper, họa sĩ Domenico Ghirlandaio vẽ một con mèo đen ngồi sau Judas để tượng trưng cho sự phản bội.
Trong tranh Birth of John the Baptist của Jan van Eyck, con mèo có thể là dấu hiệu tiên tri cho cái chết đau đớn của thánh John.
Thời Phục hưng, danh họa Hieronymus Bosch miêu tả cảnh Chúa giới thiệu Eve với Adam trong bức The Garden of Earthly Delights. Bên cạnh đó, ông không quên vẽ một con mèo đang nắm một con chuột, ám chỉ đến tương lai u ám của nhân loại.
Với thiên tài vĩ đại Leonardo da Vinci, mèo không chỉ là đề tài nghiên cứu khoa học mà còn là biểu tượng của sự tinh tế nghệ thuật. 'Dù là mèo bé nhất, cũng là một kiệt tác' - ông viết trong cuốn sổ tay chứa đựng những bức vẽ tuyệt vời về loài động vật quyến rũ này.
Mèo là phản ánh của tinh thần xã hội
Không chỉ đại diện cho giá trị thời đại và tôn giáo, mèo còn là cách mà các họa sĩ thể hiện quan điểm về xã hội trong tác phẩm của họ.
Trên trang tạp chí khoa học Journal18, giáo sư lịch sử nghệ thuật Amy Freund nhấn mạnh rằng mèo là biểu tượng của một trong những lý tưởng hấp dẫn nhất và tiến bộ nhất trong thời kỳ Khai sáng: tự do cá nhân. Sự tự do này có thể đánh đổ chế độ quân chủ và phá vỡ những ràng buộc nô lệ.
Amy Freund trích dẫn triết gia Rousseau (người cũng là người yêu mèo): 'Một con gà mái sẽ tuân theo lệnh của bạn nếu nó hiểu. Nhưng một con mèo dù hiểu bạn đến đâu, vẫn giữ nguyên tính chất độc lập'.
Đó là lý do tại sao các triết gia và nghệ sĩ Khai sáng tìm thấy đồng minh trong mèo, biểu tượng của sự phản kháng. Điêu khắc gia Pierre-Nicolas Beauvallet đã tạo ra tác phẩm điêu khắc La Liberté mô tả hình ảnh nữ thần Tự do đối mặt với một con mèo.
Vào những năm 1900, mèo một lần nữa thu hút sự chú ý của giới nghệ sĩ. Họa sĩ người Pháp Théophile-Alexandre Steinlen sáng tạo nhiều bức tranh ngụ ngôn trong giai đoạn mà mèo trở thành biểu tượng của sự tự do (đặc biệt là sự tự do của phụ nữ).
Steinlen sử dụng tác phẩm của mình để ủng hộ tầng lớp lao động, châm biếm lối sống hiện đại và đánh giá thấp các chuẩn mực giả tạo của tư sản Paris.
Việc nhân cách hóa mèo trở nên rõ ràng hơn ở Nhật Bản. Đầu những năm 1940, Mạc phủ Tokugawa ban hành lệnh cấm vẽ hình kỹ nữ, geisha, kabuki (ca vũ kỹ).
Để vượt qua kiểm duyệt, họa sĩ Utagawa Kuniyoshi thường sử dụng hình ảnh mèo để đại diện cho nghệ sĩ ca vũ kỹ. Mỗi diễn viên được mô tả qua đặc điểm và tính cách của chính mình. Những chú mèo trong bản in của ông trở thành những ngôi sao nổi tiếng thời kỳ Edo.
Ngày nay, mèo không mang trên mình những biểu tượng xã hội và tôn giáo. Do đó, sự xuất hiện của chúng trong hội họa không bị ràng buộc, không còn ước lệ. Hình dạng của mèo được miêu tả đơn giản, hòa nhập vào cuộc sống hiện đại. Tuy nhiên, sức cuốn hút mạnh mẽ của chúng vẫn chưa bao giờ mất đi.
Quốc gia 'cuồng mèo'
Nhật Bản, nơi mà mèo trở thành ilôi cảm hứng cho các họa sĩ khắc gỗ từ thế kỷ 17.
Họa sĩ Utagawa Kuniyoshi đắm chìm trong đam mê mèo đến mức hầu hết tác phẩm của ông đều chú trọng vào hình ảnh chúng.
Bức tranh Cats Suggested As The Fifty-three Stations of the Tokaido không chỉ là tác phẩm nghệ thuật kinh điển của Nhật Bản mà còn là nguồn danh tiếng cho Utagawa.
Nhiều bức tranh khác của ông như Catfish, Four Cats in Different Poses, The Story of Nippondaemon and the Cat. vẫn được in ấn trên các bản khắc gỗ ukiyo-e đến ngày nay.
