Vậy du lịch bền vững mang đến những ưu điểm gì và mọi người có thể đóng góp như thế nào cho quá trình này? Cùng Vntrip khám phá nhé!
1. Định nghĩa du lịch bền vững là gì?
Theo định nghĩa của Tổ chức Du lịch Thế giới – WTO, du lịch bền vững là sự phát triển tập trung vào lợi ích kinh tế, xã hội mang tính bền vững trong khi vẫn đảm bảo đóng góp cho bảo tồn và tôn trọng các nguồn tài nguyên, duy trì sự toàn vẹn văn hóa để phát triển hoạt động du lịch trong tương lai; đồng thời hỗ trợ công tác bảo vệ môi trường và góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của cộng đồng địa phương.
Hiện nay, du lịch bền vững được ưu tiên hàng đầu. Hình: Sưu tầm
2. Lý do cần phát triển du lịch bền vững?
Bảo vệ môi trường sống
Phát triển du lịch bền vững không chỉ giữ gìn mà còn bảo tồn các nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá. Việc sử dụng tài nguyên một cách hiệu quả không chỉ đáp ứng nhu cầu ngay lập tức mà còn đảm bảo phát triển bền vững cho tương lai. Đồng thời, giảm thiểu tác động xấu đến môi trường, không làm ô nhiễm nguồn nước, không khí và đất đai. Nhờ đó, tạo ra môi trường sống cân bằng cho cả thế giới thực vật và con người.
Du lịch bền vững góp phần bảo vệ môi trường sống. Hình: Sưu tầm
Phát triển kinh tế bền vững
Du lịch bền vững không chỉ thúc đẩy phát triển kinh tế mà còn đảm bảo sự hoạt động kinh tế kéo dài, đóng góp lợi ích kinh tế cho cộng đồng. Bằng cách khai thác đặc sản văn hóa của vùng, cư dân địa phương có cơ hội cải thiện đời sống nhờ vào du khách, sử dụng các dịch vụ và sản phẩm du lịch độc đáo. Đồng thời, phát triển du lịch bền vững còn tạo ra cơ hội việc làm cho người làm du lịch, cơ quan địa phương và cư dân địa phương.
Truyền bá văn hóa và bảo tồn di sản văn hóa
Việc thúc đẩy du lịch bền vững tạo thêm cơ hội gặp gỡ với cộng đồng địa phương, khám phá văn hóa truyền thống. Sự tham gia của cộng đồng làm phong phú chương trình du lịch bền vững, đồng thời, cộng đồng truyền thống cảm thấy tự hào với sự quan tâm của du khách. Du lịch bền vững luôn tôn trọng độ chân thành về xã hội và văn hóa của cộng đồng địa phương, bảo tồn di sản văn hóa và giá trị truyền thống đã được xây dựng.
3. Nguyên tắc đảm bảo phát triển du lịch bền vững
Phát triển và sử dụng tài nguyên một cách bền vững
Du lịch bền vững ủng hộ việc giữ lại nguồn tài nguyên thiên nhiên cho thế hệ tương lai, ngăn chặn thay đổi không mong muốn đối với các tài nguyên không thể tái tạo. Đồng thời, giảm tiêu thụ tài nguyên và giảm chất thải vào môi trường, tránh suy thoái môi trường và đảm bảo sự phát triển bền vững cho ngành du lịch và cả xã hội.
Bảo tồn sự đa dạng cần là ưu tiên trong phát triển du lịch
Đa dạng sinh học, văn hóa và xã hội là điểm mạnh quốc gia, đáp ứng nhu cầu đa dạng của du khách. Sự đa dạng là chìa khóa để tránh sự phụ thuộc mạnh mẽ vào một số nguồn lực. Phát triển du lịch bền vững cần giữ lại đa dạng về tài nguyên nhân văn, để thế hệ sau được thừa hưởng không kém thế hệ trước.
Bảo tồn tính đa dạng. Hình: Sưu tầm
Đồng bộ với tổng thể kinh tế - xã hội
Du lịch, ngành kinh tế đa liên kết và địa bàn rộng lớn, đòi hỏi sự phát triển phải tuân theo chiến lược tổng thể của kinh tế – xã hội địa phương. Không có kế hoạch phát triển chiến lược, du lịch có thể mở rộng nhanh chóng và gây khó khăn trong việc kiểm soát kinh tế địa phương.
Chia sẻ lợi ích với cộng đồng địa phương
Du lịch cần hợp tác với các ngành khác, đảm bảo lợi ích chung và quyền lợi của cộng đồng địa phương. Không nên áp đặt người dân phải tận dụng tài nguyên để đáp ứng nhu cầu, tránh tình trạng cạn kiệt và đảm bảo sự phát triển bền vững.
Thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng địa phương trong du lịch
Sự hiểu biết sâu sắc về văn hóa bản địa, môi trường, lối sống và truyền thống của người dân địa phương đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút du khách, mang lại sự đa dạng cho du lịch. Đặc biệt, sự tham gia trực tiếp của cộng đồng địa phương vào quá trình phát triển du lịch giúp xây dựng tinh thần trách nhiệm đối với tài nguyên và môi trường, từ đó thúc đẩy sự phát triển lâu dài của du lịch.
Khuyến khích sự tham gia của người dân địa phương trong du lịch. Hình: Sưu tầm
Liên tục giao tiếp và lắng nghe ý kiến của cộng đồng địa phương và các bên liên quan
Để phát triển du lịch một cách bền vững, cần liên tục lắng nghe ý kiến của cộng đồng địa phương và các đối tác để đảm bảo sự cân nhắc giữa phát triển kinh tế và quan tâm lớn của cộng đồng. Ý kiến này quan trọng để đánh giá dự án, giảm thiểu tác động tiêu cực và tối đa hóa đóng góp tích cực từ cộng đồng.
Tập trung vào việc đào tạo và nâng cao nhận thức về thiên nhiên, văn hóa, và xã hội
Đào tạo hiệu quả và nhận thức đúng về sự quan trọng và tính phức tạp của du lịch sẽ nâng cao niềm tự hào nghề nghiệp và làm phong phú sản phẩm du lịch cho du khách và ngành du lịch. Việc đào tạo không chỉ áp dụng cho những người làm chuyên nghiệp mà còn dành cho cộng đồng địa phương tham gia du lịch, với việc tích hợp du lịch bền vững vào thực tế công việc để cải thiện chất lượng du lịch.
4. Cách cá nhân có thể đóng góp vào việc phát triển du lịch bền vững?
4.1. Ưu tiên sử dụng phương tiện giao thông bằng đường bộ
Theo tổ chức bảo vệ môi trường Hoa Kỳ (EPA), có 12% tổng lượng khí thải từ vận tải đến từ máy bay. Lượng khí thải sau mỗi chuyến bay chiếm 1/5 tổng lượng khí thải từ xe ô tô trong một năm, con số này đang tăng nhanh. Hạn chế chuyến bay và ưu tiên sử dụng phương tiện đường bộ để giảm khí nhà kính. Xe buýt và ô tô, mặc dù không phải là giải pháp tốt nhất, nhưng thải ra ít khí nhà kính hơn máy bay nhiều.
Ưu tiên sử dụng phương tiện đường bộ. Hình: Sưu tầm
Trong thành phố, sử dụng xe đạp để trải nghiệm chuyến du lịch của bạn. Giá thuê xe đạp thường rẻ và nhiều nơi cung cấp miễn phí. Xe bus, metro hay các phương tiện công cộng khác là lựa chọn tốt, giúp bảo vệ môi trường và tạo cơ hội gặp gỡ người địa phương, hiểu rõ đời sống và văn hóa tại điểm đến.
4.2. Hỗ trợ ẩm thực và sản phẩm địa phương
Nếu thực phẩm không địa phương, việc vận chuyển bằng nhiều phương tiện gây tổn thất nhiên liệu và ảnh hưởng đến môi trường. Hãy chọn ưu tiên thực phẩm địa phương để ủng hộ nông dân, trải nghiệm văn hóa và đặc sản. Mua sắm tại địa phương giúp tăng thu nhập và duy trì nghề truyền thống.
Ủng hộ ẩm thực địa phương. Hình: Sưu tầm
4.3. Tham gia hoạt động bảo vệ môi trường và động vật hoang dã
Những hoạt động như tham quan rừng, cho voi, cho cá sấu có thể gây hại cho động vật và môi trường nếu không được tổ chức đúng cách. Tìm hiểu thông tin kỹ thuật về địa phương và du lịch để thể hiện ý thức và trách nhiệm của bạn.
Tham gia các hoạt động tình nguyện. Hình: Sưu tầm
Hơn nữa, nếu bạn là người yêu thích các hoạt động cộng đồng, bạn có thể tham qua vào các chương trình du lịch kết hợp tình nguyện góp phần bảo vệ môi trường. Những hoạt động tích cực được lồng ghép vào các chuyến đi du lịch này mang không chỉ mang đến cho bạn những trải nghiệm độc đáo mà còn có ý nghĩa sâu sắc. Vừa giúp mọi người hiểu biết hơn về những tác hại của môi trường, nâng cao ý thức tự giác, không xả rác bừa bãi. Bên cạnh đó, tham gia vào các chương trình tình nguyện bảo vệ môi trường còn kêu gọi cộng đồng cùng chung tay làm theo để người khác nhìn vào học tập. Có sức lan tỏa vô cùng lớn đối với xã hội, nhất là khi ô nhiễm rác thải đang ngày càng gia tăng ở khắp mọi nơi, đặc biệt là các địa điểm du lịch đông đúc.
4.4. Lựa chọn nghỉ dưỡng bền vững
Khách sạn, nhà nghỉ thân thiện với môi trường giúp giảm lượng khí thải và sử dụng tài nguyên bền vững. Thiết kế tiết kiệm điện, sử dụng thực phẩm organic, và tận dụng lượng nước thải là những lựa chọn tốt cho du khách bảo vệ môi trường.
Resort thân thiện với môi trường. Hình: Sưu tầm
Nếu bạn muốn trải nghiệm đặc biệt khi du lịch, hãy xem xét lựa chọn lưu trú tại nhà dân địa phương. Điều này mang lại không khí mới lạ và cơ hội tương tác với gia chủ, tham gia vào cuộc sống hàng ngày của họ.
Phát triển du lịch bền vững đòi hỏi sự hợp tác từ nhiều bên và mỗi cá nhân đều có vai trò quan trọng. Hãy du lịch có trách nhiệm để góp phần vào sự phát triển bền vững của du lịch ngày hôm nay và những ngày mai.