Buzz
Gần Đây, Chương Trình Siêu Trí Tuệ Việt Nam Đang Gây Sốt Với Màn Biểu Diễn Đặc Biệt Của Trẻ Em Trần Gia Hưng. Anh Chàng 12 Tuổi Này Đã Thực Hiện Thành Công Phép Tính Giai Thừa Bậc 43 Của Một Chuỗi Số Dài Gấp Ba Lần Số Điện Thoại Di Động. Điều Này Đã Làm Cho Ban Giám Khảo và Khán Giả Truyền Hình Phải Trầm Trồ, Và Anh Nhận Được Sự Khen Ngợi Từ Mọi Người.
Tuy Nhiên, Như Một Hiện Tượng Tự Nhiên Xuất Hiện Đầy Bất Ngờ, Sau Những Lời Khen Thì Ngay Lập Tức Xuất Hiện Những Lời Bình Luận Từ Những 'Chuyên Gia' Sống Trong Thế Giới Của Riêng Mình. Những Lời Bình Luận Này Được Đưa Ra Nhằm Cho Mọi Người Thấy Rằng, Cái Được Tán Thưởng Ấy Chẳng Hề Đáng Kinh Ngạc Như Mọi Người Tưởng. Chẳng Hạn, Họ Phân Tích Rằng Đứa Trẻ Này Không Phải Thiên Tài Vì Phép Tính Nhẩm Có Thể Được Luyện Tập, Rồi Có Thể Dùng Các Chiêu Trò, Rồi Còn Nói Rằng Việc Luyện Tập Kỹ Năng Ghi Nhớ Mạnh Mẽ Như Vậy Sẽ Ảnh Hưởng Đến Khả Năng Suy Luận Của Cậu Bé (Có Lẽ Lấy Từ Google). Tóm Lược, Họ Đề Cập Rằng Có Thể Đứa Trẻ Này Sẽ Chỉ Là Một Kẻ Ngốc. Tóm Lược Lại, Đó Là Ý Kiến của Họ.
Khi Nói Đến Điều Đó, Nó Giống Như Thế Này:
- Nghe Này An Biết Không? Đứa Bạn Đó Chơi Bóng Đá Hay Lắm, Là Vua Ghi Bàn Trong Giải Đấu Cấp Tỉnh.
- Ừ, An Biết Rồi. An Chơi Bóng Đá Khá Nổi Tiếng. Nhưng Phải Cẩn Thận, Chơi Bóng Đá Nhiều Cũng Không Tốt Đâu. Mấy Đứa Bạn Của An Chơi Bóng Quá Mức Thì Bị Gãy Chân, Bây Giờ Làm Sao Học Đi Học Lại Được.
Nhưng Điều Này Không Phải Là Về Bóng Đá, Mà Là Về Một Kỹ Năng Siêu Phàm Của Một Người, Và Người Đi Sân Si Cũng Phải Thể Hiện Mình Là 'Siêu Sân Si' Với Một Đám Lý Luận Không Khoa Học Được Lượm Lặt Từ Khắp Nơi.
Mình Nghĩ Đây Chỉ Là Một Trường Hợp Điển Hình Trong Một Vấn Đề Lớn Hơn Mà Chúng Ta Thường Gặp Ở Việt Nam, Đó Là Thích Phê Phán Người Khác Và Phê Phán Một Cách Nhỏ Nhặt, Chủ Yếu Để Thoả Mãn Tính Tôi Cá Nhân. Và Vì Người Viết Bài Siêu Sân Si Này Là Một Người Làm Trong Lĩnh Vực Giáo Dục, Nên Mình Nghĩ Rằng Tất Cả Những Tính Xấu Tệ Hại Mà Người Việt Đang Gặp Phải, Không Phải Do Họ Tự Sinh Ra, Mà Là Do Bộ Giáo Dục Mà Ra.
Thực Ra, Chủ Đề Về Tính Cách Kiêu Ngạo Của Người Việt, Cũng Như Sự Độc Hại Trong Tư Duy, Đã Được Đề Cập Nhiều, Nhưng Mình Nghĩ Việc Viết Lại Cũng Không Làm Ai Chán Chường.
Khích Lệ Việc Phê Phán
Lúc Học Năm Nhất Ở Đại Học Ở Việt Nam, Mình Đã Viết Một Bài Luận Về Xã Hội (Bằng Tiếng Anh) Cho Môn Học Tiếng Anh. Trường Mình Dạy Bằng Tiếng Anh Nên Môn Học Này Là Bắt Buộc, Dù Mình Là Du Học Sinh.
Yêu Cầu Bài Luận Là Người Viết Phải Nêu Quan Điểm Về Việc Có Nên Tổ Chức Cuộc Thi Hoa Hậu Trong Bối Cảnh Sự Kiện Này Đang Có Nhiều Bê Bối. Đây Là Cách Người Việt Thường Làm, Thường Họ Thích Sử Dụng Sự Kiện Xã Hội Mới Để Đặt Làm Đề Bài, Sau Đó Học Sinh Viết Và Bình Luận Về Đạo Đức Như Các Nho Sĩ Thời Xưa. Nhớ Năm 2012 Có Sự Kiện Học Sinh Ở Một Trường Nào Đó Cuồng Thần Tượng K-Pop Đến Mức Hôn Lên Ghế, Ngay Lập Tức Đề Thi Đại Học Năm Đó Đặt Luôn Một Đề Nghị Luận Về Chủ Đề Này: 'Ngưỡng Mộ Thần Tượng Là Nét Đẹp Văn Hóa, Nhưng Sự Mê Muội Thần Tượng Sẽ Là Một Thảm Họa'.
Vào Năm Mình Viết Bài Luận, Sự Kiện Của Năm Đó Là Vấn Đề Của Một Cô Hoa Hậu Nào Đó Bị Liên Quan Đến Bê Bối Tình Cảm, Tiền Bạc, Nên Đã Đưa Luôn Vào Đề Bài. Mình Biết Chắc Người Chấm Sẽ Mong Đợi Đám Học Sinh Như Mình Phải Nói Gì Đó Về Vấn Đề Đạo Đức, Nhân Phẩm Phụ Nữ Việt, Và Vẻ Đẹp Không Nằm Ở Giải Thưởng Mà Ở Tâm Hồn Các Kiểu. Nhưng Vì Mình Chẳng Quan Tâm Điểm Cao Do Các Phần Thi Khác Trong Năm Mình Đã Làm Tốt, Nên Mình Viết Luận Như Theo Cách Được Dạy Trước Đó Khi Đi Du Học. Mình Viết Theo Hướng Ủng Hộ Việc Tổ Chức Cuộc Thi Hoa Hậu Vì:
- Đó Là Cuộc Thi Toàn Những Cô Gái Xinh Đẹp, Và Những Người Lớn Đi Làm Về Mệt Mỏi Sau Một Ngày Dài Hoặc Những Sinh Viên Bị Stress Như Mình Buổi Tối Về Nhà Có Thể Ngắm Nhìn Những Cô Người Mẫu Đó Và Cảm Thấy Thư Giãn. Mà Lại Được Xem Miễn Phí Nữa. Xét Về Mặt Kinh Tế Học, 'Well-being' Về Mặt Tinh Thần Của Người Dân Được Nâng Cao Lên Hẳn.
- Cuộc Thi Đó Giúp Nhiều Cô Gái Cố Gắng Phấn Đấu Trở Nên Tốt Hơn, Họ Phải Tập Thể Dục, Ăn Uống Khoẻ Mạnh, Cũng Như Phải Ráng Học Để Không Mang Tiếng Có Sắc Mà Không Có Tài. Ít Ra Nó Tạo Động Lực Cho Các Cô Gái Vươn Lên, Dù Khả Năng Được Giải Rất Thấp.
- Vấn Đề Nằm Ở Cách Tổ Chức Chứ Không Phải Bản Chất Cuộc Thi. Tất Cả Những Bê Bối Liên Quan Đến Tình, Tiền, Gian Lận Đều Sẽ Dẹp Được Nếu Người Ta Thực Sự Muốn Tổ Chức Đàng Hoàng.
Mình Không Biết Bài Luận Đó Được Nhiều Điểm Vì Chỉ Biết Tổng Điểm Của Đợt Thi Đó Thôi. Mình Chỉ Muốn Viết Như Vậy. Nó Là Một Chương Trình Truyền Hình Giải Trí, Và Mình Chỉ Muốn Nó Dừng Ở Đó. Tại Sao Phải Ráng Nâng Tầm Nó Lên Thành Thứ Gì Đó Đại Diện Cho Mấy Triệu Người Phụ Nữ Việt Nam, Sao Phải Cố Tỏ Ra Là Một Thứ Gì Đó Thanh Cao? Nếu Mọi Người Thích Ngắm Các Cô Gái Xinh Và Thông Minh Thì Cứ Nói Thẳng Ra Là Vậy, Sao Cứ Phải Cố Nhét Các Khái Niệm Đạo Đức Vào Đó.
Mình Không Thích Kiểu Ra Đề Như Vậy, Cũng Như Lối Suy Nghĩ Mà Cách Ra Đề Này Khuyến Khích. Nó Khuyến Khích Người Viết Phê Phán Sự Việc, Sự Vật Một Cách Hời Hợt Dựa Trên Quan Sát Đầy Cảm Tích Và Chứa Sẵn Định Kiến. Trong Tiếng Anh Nó Gọi Là 'Loaded Question', Tức Bản Thân Câu Hỏi Đã Ngầm Khuyến Khích Người Đọc Viết Theo Một Hướng. Ví Dụ Như Đề Bài Về Thần Tượng, Rõ Ràng Cách Ra Đề Đã Có Ngầm Ý Kêu Học Sinh Chỉ Trích, Phản Bác Việc Đam Mê Thần Tượng Thái Quá, Và Tệ Hơn Là Đi Phê Phán Những Người Như Vậy. Đó Là Một Câu Nói Mông Lung, Cảm Tính Và Người Viết Cũng Sẽ Viết Theo Hướng Đầy Cảm Tính.
Hồi Học Ở Singapore, Mình Thấy Người Dân Rất Mê iPhone. Không Phải Là Phóng Đại Khi Nói Rằng Đó Là Một Trong Những Đảo Quốc Cuồng iPhone Nhất Thế Giới, Người Ta Xếp Hàng Dài Đằng Đặc Cả Ngày Cả Đêm Trên Phố Orchard Để Mua Được Chiếc Thoại Mới Nhất. Nhưng Trên Các Phương Tiện Truyền Thông, Không Ai Phán Xét Họ Cả, Không Ai Nói Với Họ Rằng Đó Là Sự Ngu Ngốc, Lãng Phí Thời Gian. Nếu Có Thì Là Những Người Bình Luận, Không Phải Phóng Viên. Và Chính Phủ Thì Càng Không. Mình Nghĩ Rằng Chính Phủ Ở Đó Rất Tử Tế Và Không Đi Phán Xét Sở Thích Cá Nhân Của Người Dân. Bộ Giáo Dục Sẽ Chẳng Bao Giờ Ra Đề Kiểu:
- Đam Mê Đồ Điện Tử Là Sở Thích Phổ Biến, Nhưng Phát Cuồng Thái Quá Với Chúng Là Một Thảm Hoạ. Anh/Chị Hãy Nêu Suy Nghĩ Về Hiện Tượng Này?
Mình Nghĩ Cái Khoảnh Khắc Đề Đó Được Công Bố, Bộ Trưởng Bộ Giáo Dục Singapore Sẽ Mất Chức. Đó Là Một Câu Hỏi Thiển Cận, Giúp Kích Thích Những Suy Nghĩ Nông Cạn. Và Tồi Tệ Hơn Đây Là Cách Làm Không Chân Thực. Rõ Ràng Câu Hỏi Đó Nhắm Đến Người Mê iPhone, Nhưng Lại Được Nguỵ Tạo Giả Vờ Như Là Một Vấn Nạn Chung. Đề Thi Về Thần Tượng Cũng Vậy, Nó Nhắm Thẳng Đến Một Nhóm Người Núp Dưới Bóng Một Vấn Đề Khái Quát Chung Chung. Đó Là Một Suy Nghĩ Nhỏ Nhen Và Thiển Cận. Nếu Có Thể Thẳng Thắn Và Nói Rằng Thần Tượng Ở Đây Là Thần Tượng K-Pop Thì Có Lẽ Nó Còn Cho Thấy Một Chút Dũng Cảm Trong Việc Nói Thẳng Những Gì Suy Nghĩ.
