Sức mua ô tô giảm mạnh đầu năm, cần biện pháp kích thích thị trường?

Sức mua suy giảm sâu, ưu đãi lớn cũng không thúc đẩy

Theo báo cáo của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) và các hãng ngoài hiệp hội, trong tháng 1/2023, toàn thị trường chỉ tiêu thụ được 17.314 xe, giảm mạnh 51% so với tháng trước và giảm 44% so với cùng kỳ năm trước.

Sức mua giảm trên hầu hết các phân khúc, ngay cả ở những mẫu được xem là 'hot' doanh số của các hãng. Ví dụ như Toyota Vios – mẫu xe có doanh số cao nhất thị trường Việt Nam năm 2022 chỉ đạt doanh số 275 xe, giảm đến 2.498 xe so với tháng trước, khiến cho mẫu xe bị loại khỏi Top 10 xe bán chạy nhất toàn thị trường.

Trong tháng 1, doanh số của cả Hyundai và Toyota đều ghi nhận mức giảm lớn lên đến hơn 6.000 xe. Ford

Tình hình thị trường ô tô đang giảm dần và chưa thấy dấu hiệu khởi sắc, mặc dù các đại lý đang triển khai nhiều chương trình ưu đãi. Tình hình tại TP.HCM cho thấy nhiều đại lý đều trống trơn, không có khách đến hỏi mua hoặc tìm hiểu giá xe. Thậm chí, có đại lý không có nhân viên bán hàng.

Ông Hứa Thái Hùng, quản lý đại lý ô tô Sài Gòn Minh Thiên (TP Hồ Chí Minh), cho biết ngoài việc giảm giá xe từ vài chục triệu đến cả trăm triệu đồng mỗi chiếc, các đại lý còn tặng kèm gói phụ kiện trị giá hàng chục triệu đồng và miễn phí trước bạ nhưng vẫn chưa thu hút khách hàng.

Nguyên nhân tại sao?

Giải thích nguyên nhân sức tiêu thụ của thị trường ô tô giảm mạnh đầu năm là do thời gian bán hàng trong giai đoạn Tết Nguyên đán bị rút ngắn, khiến doanh số giảm sút. Kỳ nghỉ Tết diễn ra vào cuối tháng 1, dẫn đến tình trạng mua/bán xe gần như đình trệ từ giữa tháng trở đi.

Một số đại lý ô tô phản ánh rằng lượng xe tồn kho hiện tại rất lớn. Nguyên nhân là từ giữa năm 2022, khi tình trạng đứt gãy nguồn cung được cải thiện, các hãng đổ dồn giao xe cho đại lý theo đơn hàng trước, dẫn đến tình trạng 'thừa thực' nguồn cung. Đại lý đang phải đối mặt với áp lực lớn vì nếu không bán hết xe đời 2022 thì sẽ phải chịu lỗ do ra mẫu xe đời 2023.

Ông Đào Công Quyết, đại diện của Hiệp hội Các nhà sản xuất Ôtô Việt Nam, cho biết sức mua ô tô đã bắt đầu giảm từ 2 tháng cuối năm trước, dù thường thời điểm này sức mua tăng. Sự gia tăng doanh số bán xe trong năm 2022 chủ yếu là do sức mua mạnh mẽ trong 3 quý đầu năm sau thời gian thị trường bị đóng băng do đại dịch COVID-19. 'Tình hình kinh tế trong nước khó khăn, lãi suất ngân hàng cao đã làm giảm sức mua ô tô từ cuối năm trước đến nay. Dù lãi suất giảm nhưng khách hàng vẫn cân nhắc kỹ lưỡng hơn khi mua xe vào thời điểm này vì sẽ tạo thêm áp lực tài chính' - ông Quyết chia sẻ.

Bà Nguyễn Thị Ngân Hà, Giám đốc bán hàng Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Ô tô Phương Nguyên, cho biết mức lãi suất hỗ trợ khách hàng khoảng 9%/năm chưa đủ hấp dẫn người mua. Phần lớn khách hàng chờ đợi lãi suất giảm xuống khoảng 5%-6%/năm mới sẵn lòng mua xe. Do đó, thị trường hiện đang khá suy thoái, các nhà bán phải chấp nhận lỗ để thanh lý hàng nếu không muốn nợ ngân hàng với lãi suất cao.

Theo phản ánh từ nhiều đại lý ô tô, hầu hết khách hàng mua xe đều vay trả góp qua ngân hàng. Tuy nhiên, từ tháng 9/2022, lãi suất cho vay đã tăng mạnh lên 11%-14%/năm, thậm chí còn cao hơn, đồng thời việc giải ngân cũng rất chậm khiến không chỉ người vay mua xe mà cả đại lý đều gặp khó khăn. Ngoài ra, sức tiêu thụ yếu kém cũng buộc hãng xe và đại lý không thể từ chối hỗ trợ khách hàng vay mua xe qua ngân hàng.

Cần có các biện pháp kích cầu thông qua chính sách

Theo phân tích của các doanh nghiệp, dựa trên tình hình thị trường ôtô trong những tháng đầu năm 2023, doanh số bán hàng toàn thị trường dự kiến sẽ giảm khoảng 17,5% so với năm trước. Trong 5 năm tới, thị trường ôtô có nguy cơ giảm 37% sản lượng tiêu thụ nếu không có các biện pháp hỗ trợ trong trung hạn. Điều này có nghĩa là tốc độ 'ô tô hóa' của Việt Nam sẽ chậm lại so với kỳ vọng, gây ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của ngành công nghiệp ôtô.

Các doanh nghiệp cũng cho rằng doanh số bán hàng ấn tượng trong năm 2022 chủ yếu nhờ vào chính sách hỗ trợ 50% lệ phí trước bạ từ tháng 12/2021 đến hết tháng 5/2022. Động thái này đã kịp thời ngăn chặn sự suy giảm doanh số bán hàng trong bối cảnh dịch COVID-19 phức tạp và khủng hoảng kinh tế toàn cầu rõ ràng hơn.

Ông Đào Phan Long, Chủ tịch Hội Cơ khí Việt Nam, nhận định rằng từ năm 2020 đến 2022, nhờ các chính sách giãn cách, hoãn nộp thuế và phí, bao gồm cả thuế tiêu thụ đặc biệt và tiền thuê đất, các doanh nghiệp ô tô đã có thêm thời gian để cân đối nguồn vốn, đảm bảo thu - chi để tập trung sản xuất để đáp ứng nhu cầu của thị trường. Tuy nhiên, các chính sách này thường chỉ áp dụng tạm thời trong thời gian ngắn, do đó tác động chưa đủ mạnh mẽ để tạo ra một nền tảng vững chắc để doanh nghiệp phục hồi hoàn toàn sau đại dịch COVID-19 và đối phó với những thách thức mới từ nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu.

Theo ông Đào Phan Long, mặc dù thị trường gặp khó khăn, nhiều doanh nghiệp ô tô đã và đang mở rộng sản xuất, tăng số lượng mẫu mã xe sản xuất, lắp ráp trong nước. Điều này giúp giải quyết vấn đề việc làm và thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp phụ trợ. Để hỗ trợ tốt nhất cho doanh nghiệp sản xuất ô tô trong nước, chính phủ cần có các biện pháp chính sách phản ứng kịp thời và thiết thực. Ví dụ, cân nhắc việc ban hành chính sách gia hạn thời hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong năm 2023; hỗ trợ 50% lệ phí trước bạ ít nhất trong 1 năm...

Nguồn: Tổng hợp.