Sưng môi: nguyên nhân và cách xử lý

1. Lý do tại sao môi sưng?

1.1. Phản ứng dị ứng

- Phản ứng dị ứng với môi trường

Một trong những nguyên nhân phổ biến khiến môi sưng là do tác động từ môi trường. Các yếu tố như ánh nắng mặt trời, thời tiết khô hanh và lạnh giá,... thường gây ra phản ứng dị ứng làm cho môi sưng và xuất hiện các triệu chứng như nổi mề đay, sưng môi, ngạt mũi, hắt hơi,...

Sưng môi do chấn thương là hiện tượng thường gặp

- Dị ứng với thực phẩm

Các người bị dị ứng với thực phẩm cũng có thể gặp phải tình trạng sưng môi cùng với các biểu hiện như: co thắt dạ dày, nôn mửa, nổi mề đay, khó thở hoặc ngạt hơi, sưng lưỡi, huyết áp thấp, khó nuốt, hoa mắt,... Điều này thường xảy ra khi có phản ứng dị ứng với các thành phần có trong một số loại thực phẩm như: sữa, trứng, hạt, đậu nành, dứa, một số loại cá, hải sản,...

- Loại dị ứng khác

Các trường hợp phản ứng dị ứng với một số loại thuốc, côn trùng cũng có thể dẫn đến sưng môi, ngứa mắt, phát ban, nổi mề đay, sưng lưỡi, khó thở, mệt mỏi, buồn nôn, đau đầu, tiêu chảy,...

1.2. Sốc phản vệ

Khi mắc phải sốc phản vệ, không chỉ môi bị sưng mà còn có thể xuất hiện các triệu chứng dị ứng cấp tính nghiêm trọng, cần được cấp cứu ngay để tránh nguy cơ tử vong. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:

- Hệ hô hấp: đau ngực, khó thở, nghẹt mũi, cảm giác nghẹt ngực, khó nuốt.

- Vấn đề về tuần hoàn máu: mạch yếu, huyết áp thấp, da xanh, choáng váng.

- Da: phát ban, đỏ, ngứa, sưng, nóng, nổi mề đay.

- Hệ tiêu hóa: buồn nôn và nôn mửa, đau bụng, tiêu chảy.

1.3. Chấn thương ở môi

Khi môi bị tổn thương do va đập hoặc cắt, có thể dẫn đến sưng phồng do vùng này có nhiều mạch máu. Hầu hết các trường hợp chấn thương môi có thể tự điều trị tại nhà, nhưng nếu sưng nặng kèm theo dấu hiệu nhiễm trùng, hoặc bị cắn bởi động vật, cần phải tham khảo ý kiến của bác sĩ để được điều trị an toàn.

1.4. Phù mạch

Phù mạch thường xuất hiện đột ngột nếu có sự sưng dưới da. Đây là cơ thể phản ứng trước các tác nhân gây dị ứng hoặc tác dụng phụ của thuốc. Hiện tượng này thường làm sưng môi và một số phần khác trên cơ thể như: vùng kín, lưỡi, mắt, tay, chân,...

Bệnh phù mạch gây sưng ở nhiều vùng trên cơ thể, bao gồm cả môi

1.5. Nguyên nhân hiếm gặp

Ngoài những lý do phổ biến đã đề cập ở trên, cũng có một số trường hợp môi bị sưng do:

- Viêm môi u hạt: xuất phát từ dị ứng, u hạt, bệnh sarcoidosis, Crohn,... gây viêm môi.

- Hội chứng MMR (Miescher-Melkersson-Rosenthal): là tình trạng môi sưng kéo dài hoặc tái phát cùng nứt lưỡi và yếu cơ mặt. Hội chứng này được liên kết chặt chẽ với yếu tố di truyền.

2. Khi môi sưng, cần làm gì?

2.1. Môi sưng có nguy hiểm không?

Từ những nguyên nhân gây ra sưng môi đã đề cập ở trên, có thể thấy rằng tình trạng này có độ nguy hiểm khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra. Nếu môi sưng do chấn thương, uống bia rượu,... thì thường không quá lo ngại. Tuy nhiên, nếu sưng môi do bệnh lý thì có thể gây ra những vấn đề sức khỏe kéo dài.

Các trường hợp môi sưng do viêm, phù mạch, dị ứng,... cần được khám và điều trị đúng cách để ngăn chặn các biến chứng. Đặc biệt, nếu môi sưng kèm theo vết loét ở xung quanh khó lành, đau đớn,... có thể là dấu hiệu cảnh báo về ung thư môi.

2.2. Xử lý khi gặp sưng môi

- Tự điều trị tại nhà

+ Giữ môi sạch sẽ

Nếu đột nhiên bạn thấy môi sưng mà không có cảm giác đau hoặc biểu hiện đặc biệt khác, bạn có thể xử lý tạm thời tại nhà bằng cách làm sạch môi với nước muối sinh lý thấm vào miếng gạc y tế hoặc bông tẩy trang, sau đó nhẹ nhàng lau khu vực bị tổn thương để sát khuẩn và tránh viêm nhiễm.

Hầu hết các trường hợp môi sưng có thể được giảm nhẹ tại nhà bằng cách áp dụng chườm lạnh

+ Áp dụng chườm lạnh

Chườm lạnh khu vực môi sưng giúp giảm đau và sưng bằng cách giảm lưu lượng máu đến vùng đó. Bạn có thể sử dụng túi chườm lạnh từ hiệu thuốc hoặc đặt viên đá lạnh vào khăn sạch và áp dụng lên môi khoảng vài phút, sau đó nghỉ 10 phút và tiếp tục áp dụng, lặp lại quá trình này nhiều lần trong ngày.

Khi áp dụng chườm lạnh để giảm sưng môi, cần tránh lấy đá lạnh chườm trực tiếp hoặc chườm quá lâu vì có thể gây bỏng lạnh, làm co mạch máu, gây nguy hiểm cho việc lưu thông máu tới môi.

Nếu xác định môi sưng do cháy nắng, bạn có thể sử dụng lô hội để thoa lên môi khoảng 10 phút rồi rửa sạch.

- Can thiệp y tế

Môi sưng có thể do dị ứng, bị côn trùng cắn, viêm môi u hạt,... Bạn khó tự xác định nguyên nhân trong những trường hợp này. Vì vậy, hãy quan sát các dấu hiệu đi kèm, nếu gặp khó thở, nổi mề đay, sưng to khó chịu,... hoặc sưng quá 24 giờ mà không có dấu hiệu cải thiện, cần đến bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán chính xác.

Với những trường hợp môi sưng kèm theo dấu hiệu bất thường, can thiệp y tế là cần thiết để đảm bảo chẩn đoán và điều trị đúng, từ đó giảm thiểu nguy cơ cho sức khỏe của người bệnh.