'Suối Nguồn': Những cuộc đối thoại đầy triết lý

Đôi lúc, bạn sẽ nhìn thấy chính mình qua từng tính cách của các nhân vật được miêu tả qua lời nói, cử chỉ và hành động của họ.

Mỗi chương sách là một hình tượng nhân vật tiêu biểu: một Peter Keating tham vọng và sẵn sàng làm mọi thứ để thành công, một Gail Wynand mạnh mẽ, quyết tâm và đầy trách nhiệm, người sáng lập tờ Ngọn cờ và cũng là người đã quyết định hủy bỏ đứa con tinh thần của mình. Và một Howard Roark nổi bật với cái tôi tự do, mang dấu ấn cá nhân trong từng công trình của mình.

Bạn đọc sẽ thấy những nhân vật tiêu biểu cho cuộc sống ở mọi thời đại. Đó là lý do Suối Nguồn vẫn còn giá trị và sống mãi. Qua những triết lý trong lời nhân vật, người đọc sẽ khám phá những giá trị của bản thân để ghi nhớ và suy ngẫm.

Dưới đây là những trích đoạn trong tác phẩm, những lời đối thoại của các nhân vật mang đến cho bạn đọc những triết lý sâu sắc cần suy ngẫm trong cuộc sống hiện tại, từ việc chọn bạn đời cho đến gìn giữ giá trị bản thân.

'   Để trở thành anh hùng, cần đủ dũng cảm để hi sinh một số thứ   '

Một trích đoạn từ phần đầu tác phẩm, cuộc trò chuyện giữa Peter Keating và mẹ anh về cô gái anh yêu và dự định cưới.

“Nào, mẹ sẽ không nghe bất cứ lời phản đối nào nữa đâu.”

Mẹ không có bất kỳ sự phản đối nào, Bà Keating nói.

Mẹ, con muốn mẹ biết rằng con yêu Katie, và không gì có thể ngăn con cưới cô ấy, mọi chuyện sẽ như vậy.

Tốt lắm, Peter.

Con không hiểu tại sao mẹ lại không thích cô ấy.

Mẹ thích hay không thì giờ cũng không còn quan trọng với con nữa.

Ồ, tất nhiên là quan trọng với con, mẹ ơi! Mẹ biết điều đó mà. Sao mẹ có thể nói vậy được?

Peter, đối với mẹ không có gì là thích hay không thích. Mẹ không nghĩ cho bản thân, vì trên đời này chẳng có gì quan trọng với mẹ ngoài con. Điều này có thể lỗi thời, nhưng mẹ là vậy đó. Mẹ biết mẹ không nên như thế, vì ngày nay giới trẻ không trân trọng điều này, nhưng mẹ không thể thay đổi.
Ồ mẹ, mẹ biết con trân trọng điều đó mà! Con không muốn làm mẹ buồn đâu.
Con không thể làm mẹ buồn, Peter, trừ khi con tự làm tổn thương mình. Và đó là điều mẹ khó chịu đựng nhất.

Làm sao con lại có thể tự tổn thương mình được?

Được thôi, nếu con không từ chối nghe mẹ nói...

Con chưa bao giờ từ chối nghe mẹ nói cả.

Nếu con thực sự muốn biết ý kiến của mẹ, mẹ sẽ nói đây chính là sự kết thúc cho 29 năm cuộc đời mẹ, cho tất cả hy vọng mẹ đã đặt vào con.

Nhưng tại sao, tại sao lại như vậy?

Không phải mẹ không thích Catherine, Peter. Mẹ rất quý cô ấy. Cô ấy là một cô gái tốt – nếu không quá dễ bị suy sụp và tưởng tượng đủ thứ. Tuy nhiên, cô ấy là người đáng trân trọng và mẹ nghĩ cô ấy sẽ là một người vợ tốt cho bất kỳ ai. Cho bất kỳ người đàn ông tốt bụng, chăm chỉ và đáng kính nào. Nhưng để nghĩ rằng cô ấy phù hợp với con, Peter! Với con!
Nhưng…
Con là người khiêm tốn, Peter. Con quá khiêm tốn. Đó luôn là vấn đề của con. Con không tự đánh giá cao bản thân mình. Con nghĩ mình chỉ như bất kỳ ai khác.
Con chắc chắn không nghĩ vậy! Và con sẽ không để ai nghĩ về con như vậy!
Vậy thì hãy suy nghĩ kỹ đi! Con không biết điều gì đang chờ đợi con phía trước sao? Con không thấy con đã đi được bao xa và sẽ còn tiến xa nữa à? Con có cơ hội trở thành – không phải người giỏi nhất nhưng cũng gần như đứng đầu trong ngành kiến trúc, và...

Gần như đứng đầu? Đó là điều mẹ nghĩ ư? Nếu con không thể là người giỏi nhất thực sự, nếu trong đời con không thể là kiến trúc sư hàng đầu cả nước – thì con không thèm dính vào nghề này một chút nào!

Nhưng không ai có thể đạt được điều đó bằng cách lơ là công việc, Peter. Không ai có thể đứng đầu trong bất cứ lĩnh vực gì nếu không có dũng khí hy sinh một số thứ.

Nhưng...
Cuộc sống của con là của con, Peter, nếu con đang hướng tới những mục tiêu cao cả. Con không được phép để cho mình hài lòng với bất kỳ sự ham muốn nhất thời nào như những người bình thường khác, bởi vì với họ, chẳng có gì quan trọng. Peter, đây không còn là chuyện của con hay mẹ, hay cảm xúc của chúng ta nữa. Đây là sự nghiệp của con. Để có được sự kính trọng từ người khác, con phải có sức mạnh để từ chối những mong muốn của chính mình.

Mẹ chỉ không thích Katie và mẹ để cho những định kiến cá nhân ảnh hưởng.

Mẹ không thích cô ấy ở điểm nào? Ồ, tất nhiên mẹ không thể ủng hộ một cô gái thiếu sự quan tâm đến người yêu đến mức làm cho anh ta lo lắng vô cớ, và đòi hỏi anh ta vứt bỏ tương lai chỉ vì những suy nghĩ điên rồ. Điều này cho thấy con có thể trông đợi gì từ một người vợ như vậy. Tuy nhiên, nếu con nghĩ rằng mẹ lo lắng cho bản thân mình – thì con thực sự mù quáng, Peter ạ. Con không thấy rằng với mẹ, đó sẽ là một sự kết hợp hoàn hảo? Vì mẹ chẳng có vấn đề gì với Catherine cả, mẹ có thể sống hòa thuận với cô ấy, cô ấy sẽ kính trọng và nghe lời mẹ chồng. Trong khi đó, ngược lại, cô Francon...

Anh cau mày. Anh biết chuyện này sẽ đến. Đây chính là chủ đề anh sợ phải nghe.
Đúng vậy, Peter, bà Keating nói một cách lặng lẽ và chắc chắn, chúng ta phải nói về chuyện này.

.........

Mẹ ơi, xin mẹ, anh thì thầm, tuyệt vọng đến mức bà không thể kiềm chế mà tiếp tục.

Đó là loại vợ mà con sẽ có. Một cô gái bé nhỏ, vụng về, không biết đặt tay đặt chân thế nào. Một cô gái nhút nhát, luôn trốn tránh những người quan trọng mà con muốn mời về nhà. Con nghĩ con giỏi lắm sao Peter? Đừng tự lừa dối mình nữa, Peter Keating! Không có người đàn ông thành đạt nào thành công một mình. Một người phụ nữ thích hợp có thể giúp chồng rất nhiều. Ông Francon của con đã không cưới một cô phục vụ phòng, con có thể cược cả đời mình rằng ông ấy không làm thế! Hãy thử nhìn mọi việc qua con mắt người khác. Họ sẽ nghĩ gì về vợ con? Họ sẽ nghĩ gì về con? Con không thể kiếm sống bằng cách xây chuồng gà cho mấy người nghèo mạt rệp, đừng quên điều đó! Con phải chơi một ván cờ lớn như những người vĩ đại trên thế giới này. Con phải noi gương họ. Người ta sẽ nghĩ gì về một người đàn ông cưới một cô gái nhỏ bé tầm thường? Họ sẽ ngưỡng mộ con? Họ sẽ tin tưởng con? Họ sẽ kính trọng con?
………….

Một đoạn trích từ lời phát biểu của Roak trước tòa khi tự tay đốt dự án Cortlandt do chính anh tạo ra.

Tôi thiết kế Cortlandt. Tôi đã trao nó cho các vị. Và tôi đã phá hủy nó.
Tôi phá hủy nó vì tôi không muốn nó tồn tại. Nó là một con quái vật kép. Nó là con quái vật trong hình dáng thực và là con quái vật trong ý nghĩa tượng trưng. Tôi phải phá hủy cả hai. Hình dáng thực của nó bị bóp méo bởi những kẻ thứ sinh dám điều chỉnh những gì họ không tạo ra và không có khả năng làm. Người ta cho phép điều đó vì họ nghiễm nhiên cho rằng mục đích nhân đạo của tòa nhà có thể thay thế mọi quyền khác. Họ nghiễm nhiên cho rằng tôi không có quyền chống lại điều đó.
Tôi đã đồng ý thiết kế Cortlandt với mục đích nhìn thấy nó mọc lên giống hệt như thiết kế của tôi, không vì lý do nào khác. Đó là cái giá mà tôi đặt ra cho lao động của tôi. Tôi đã không được thù lao.

Tôi không đổ lỗi cho Peter Keating. Chuyện đó vượt quá khả năng của anh ta. Anh ta đã ký hợp đồng với những người chủ của anh ta. Nhưng bản hợp đồng đã bị bỏ qua. Người ta đã hứa với anh ta rằng tòa nhà sẽ được xây đúng như bản thiết kế, nhưng lời hứa đó đã bị quên lãng. Ngày nay, người ta coi tình yêu với sự toàn vẹn trong công việc và quyền bảo vệ nó là những thứ có giá trị mơ hồ và không cần thiết. Các vị đã nghe công tố viên nói điều đó. Tại sao tòa nhà này bị biến dạng? Chẳng vì lý do nào cả. Những hành động như vậy không bao giờ có lý do nào cả. Lý do duy nhất là sự phù phiếm của vài kẻ thứ sinh muốn chiếm đoạt tài sản của người khác, cả vật chất lẫn tinh thần. Ai đã cho phép họ làm điều đó? Không cụ thể ai trong số những người có thẩm quyền. Không ai chịu trách nhiệm. Không ai đứng ra nhận lỗi. Đó là bản chất của mọi hoạt động tập thể.

Tôi không được nhận những gì tôi đòi hỏi. Nhưng các chủ dự án Cortlandt lại có những gì họ muốn. Họ muốn một bản thiết kế để xây tòa nhà càng rẻ càng tốt. Không ai khác có khả năng đáp ứng yêu cầu này ngoại trừ tôi, và tôi đã làm việc cho họ. Họ đã lợi dụng công sức của tôi và buộc tôi phải hiến tặng nó như một món quà. Nhưng tôi không phải là người theo đuổi vị nhân sinh. Tôi không thực hiện việc tặng quà như vậy.

Người ta nói rằng tôi đã phá hủy nơi ở của người nghèo. Nhưng họ quên rằng nếu không có tôi, không có khu nhà này dành cho họ. Tôi không quan tâm đến việc giúp đỡ người nghèo. Nhưng những người quan tâm đến họ cần có tôi để giúp đỡ. Họ tin rằng sự nghèo đói của cư dân tương lai trong tòa nhà này cho phép họ quyết định về công trình của tôi. Rằng họ có quyền quyết định về cuộc sống của tôi. Rằng bổn phận của tôi là phải đóng góp mọi thứ họ cần từ tôi. Đây là tín ngưỡng của kẻ thứ sinh. Tín ngưỡng này đang nuốt chửng thế giới này.
Tôi đến đây để nói rằng tôi không chấp nhận quyền của bất kỳ ai trong cuộc sống của tôi. Tôi không chấp nhận bất kỳ quyền nào đối với năng lực của tôi. Bất kể ai, họ đến từ đâu hay nhu cầu của họ lớn đến đâu.

'Tôi muốn đến đây để nói rằng tôi không tồn tại vì người khác.'

Cần phải rõ ràng điều này. Thế giới đang hủy hoại vì việc lạm dụng khái niệm hy sinh bản thân quá mức.

Tôi muốn nói rằng sự chính trực trong công việc sáng tạo quan trọng hơn bất kỳ nỗ lực từ thiện nào. Những người không hiểu điều này là những kẻ đang phá hoại thế giới.

Tôi đến đây để công bố các nguyên tắc của mình. Tôi tồn tại chỉ theo các nguyên tắc đó.

Tôi không chấp nhận bất kỳ nghĩa vụ nào đối với con người ngoại trừ một nghĩa vụ: tôn trọng tự do của họ và không tham gia vào một xã hội áp bức. Đối với quê hương của tôi, nếu nó không còn tồn tại (như nó phải tồn tại) thì tôi sẽ xin vào tù 10 năm. Tôi sẽ sống mười năm đó để tưởng nhớ và biết ơn về những gì tốt đẹp quê hương đã từng có trong quá khứ. Đó là hành động trung thành của tôi, thể hiện rằng tôi từ chối sống và làm việc cho xã hội thay thế quê hương của tôi.

Đó cũng là hành động thể hiện lòng trung thành của tôi với tất cả những người sáng tạo đã phải chịu đựng vì vụ Cortlandt mà tôi phá hủy. Cho tất cả những giờ phút họ phải sống trong cô đơn, bị bỏ rơi, tuyệt vọng và ngược đãi - và cả những trận chiến mà họ đã chiến thắng. Cho tất cả những người sáng tạo có tiếng tăm - và cả những người sáng tạo đã sống, đấu tranh và hy sinh một cách âm thầm trước khi họ đi đến kết thúc. Cho tất cả những người sáng tạo bị phá hủy cả về thể xác lẫn tâm hồn. Cho Herry Cameron. Cho Steven Mallory. Cho một người không mong muốn được đề cập tên nhưng đang ngồi trong phòng này và biết rằng tôi đang nói về ông.

Hạnh Nguyễn từ Đà Nẵng