Buzz
Khi bạn nhìn thấy một tòa nhà cao vút đến gần chạm vào bầu trời, liệu bạn sẽ cảm nhận sự khiêm tốn trước vẻ đẹp lớn lao của nó, hay là ... tự hào vì thành tựu của con người đến nay?
Trước đây, tôi thường cảm thấy đồng cảm với vế đầu tiên hơn; nhưng sau khi đọc xong Suối Nguồn, tôi mới thấy được ý nghĩa sâu xa của vế thứ hai.
Suối Nguồn là một bản ca cao trào về hình ảnh con người có thể trở thành hoặc phải là.
Tết vừa qua, tôi đã hoàn thành đọc lại cuốn sách lần thứ hai, và lần này cũng mang lại cho tôi nhiều suy tư như lần trước. Những dòng văn của Ayn Rand đã để lại trong tôi một ấn tượng mạnh mẽ, không ngọt ngào cũng không đắng, nhưng đủ sâu đậm để chiếm giữ tâm trí, dẫn tôi đến những suy tư sâu xa, buộc tôi phải viết ra. Dưới đây là một số suy tư của tôi về Suối Nguồn, hy vọng rằng nó sẽ mở ra một góc nhìn mới về tác phẩm kinh điển này.
Howard Roark trong bộ phim Suối Nguồn
Người sáng tạo và những người đầu tiên sống
Những người dám dẫn dắt xã hội tiến lên thường bị phản đối hoặc xem thường. Galileo bị giáo hội đối xử tàn nhẫn vì phản đối quan điểm Trái Đất là trung tâm của vũ trụ và ủng hộ thuyết nhật tâm của Copernicus, nhưng chính thuyết nhật tâm đã mở ra cánh cửa cho thiên văn học hiện đại.
“Hàng ngàn năm trước đây, có một người đã phát minh ra cách tạo lửa lần đầu tiên. Người đó có thể đã bị thiêu sống bởi ngọn lửa mà anh ta đã dạy cho người khác cách thắp lên. Anh ta bị coi là kẻ xấu vì liên quan đến ma quỷ, điều mà con người luôn sợ hãi. Nhưng từ đó, con người có lửa để giữ ấm, để nấu nướng, để chiếu sáng trong hang động. Anh ta đã để lại cho họ một món quà mà họ không hiểu và anh ta đã xua tan bóng tối khỏi Trái Đất này.”
Những sáng kiến vĩ đại thường không được ủng hộ từ đám đông ban đầu, nhưng qua thời gian chúng mới được chấp nhận.
Vì vậy, nếu chỉ chú trọng vào sự sáng tạo mới mà không quan tâm đến những người dám dẫn dắt, chúng ta sẽ không bao giờ thúc đẩy tiến bộ nhân loại, giống như lời Henry Ford: “Nếu tôi hỏi mọi người họ muốn gì, rất nhiều người sẽ trả lời muốn ngựa chạy nhanh hơn.” Người sáng tạo phải có lòng dũng cảm đối mặt với ý kiến phản đối của đám đông và theo đuổi sáng kiến của mình đến cùng.
Để làm điều này, chúng ta cần một tình yêu nội tại sâu sắc đối với công việc của mình. Nếu động lực của chúng ta phụ thuộc vào việc được người khác công nhận, khi gặp sự phản đối từ đám đông, chúng ta sẽ khó lòng kiên nhẫn với con đường đã chọn.
Điều này dẫn đến hình thức sống thứ sinh. Đó là những người mong muốn được công nhận là sáng tạo, nhưng họ không đủ năng lực. Do đó, họ cố gắng ăn cắp ý tưởng của những người sáng tạo và tự nhận là của mình. Họ cố gắng mọi cách để đạt được sự 'tôn trọng' từ đám đông, nhưng thực tế là họ chỉ đang chứng minh sự vĩ đại mà họ không cảm nhận được từ bản thân.
“Người sáng tạo sống với lao động của mình. Anh ta không cần người khác. Mục tiêu cơ bản của anh ta chính là chính anh. Người sống thứ cấp phụ thuộc vào người khác. Anh ta cần sự hiện diện của người khác. Người khác trở thành động lực chính của anh ta.”
Thế giới hiếm khi có người sáng tạo thực sự, nhưng những kẻ sống thứ cấp muốn tự cho mình là người sáng tạo lại rất nhiều.
Hình ảnh của Galileo được tạo ra bởi trí tuệ nhân tạo
“Có thể hy sinh vì ai đó, nhưng không nên vì họ mà đánh mất bản thân.”
Đối với người mình yêu, quan trọng nhất là không bỏ quên bản thân mình trong quá trình yêu thương họ.
Howard yêu Dominique nhưng không muốn hy sinh niềm đam mê của mình để giữ cô bên cạnh.
Hy sinh bản thân không đồng nghĩa với hủy hoại bản thân và người khác.
Cân nhắc giữa cá nhân và người khác quan trọng, nhưng không nên bỏ lơi giá trị cốt lõi của bản thân.
Yêu thương cần phải đến từ lòng chân thành và sự tự nguyện, không phải ép buộc.
Gần đây, tôi đã có cuộc trò chuyện sâu với một người bạn và một quan điểm về tình yêu mà họ chia sẻ đã khiến tôi suy ngẫm mãi: 'Thực ra, tình yêu vô điều kiện chỉ có thể tồn tại khi ta yêu người khác như chính bản thân mình'. Câu này khiến tôi nhớ đến triết lý về tình yêu mà tôi đã đọc trong một cuốn sách.
Bạn có thể hiểu ý này qua các câu thoại của Howard Roark và Gail Wynand:
'Anh yêu em, Dominique. Anh yêu em đến mức không còn gì quan trọng hơn - ngay cả chính em. Em có hiểu điều này không? Chỉ có tình yêu của anh - không phải câu trả lời của em. Ngay cả sự thờ ơ của em cũng không... Anh chưa bao giờ thực sự mong muốn điều gì. Không phải kiểu mong muốn tột cùng, kiểu mong muốn đầy đủ; không phải kiểu mong muốn như một tối hậu thư, có hoặc không có, và không thể chấp nhận câu trả lời 'không' mà vẫn tiếp tục sống. Em là tất cả những điều đó với anh. Nhưng khi một người đạt đến giai đoạn đó, đối tượng của ham muốn cũng không quan trọng nữa, chỉ bản thân ham muốn là quan trọng. Không phải em, mà là anh. Là khả năng ham muốn như thế... Anh yêu em, Dominique, anh yêu em. Em để cho anh nói điều này, anh yêu anh.' Khi yêu một người, liệu có thể bỏ qua bản thân? Yêu họ vì chính họ, vì xã hội, vì danh phận người yêu bắt buộc ta phải quan tâm họ? Hay ta quan tâm họ vì đó làm ta hạnh phúc, vì cảm giác ta đang chăm sóc bản thân; và khi nhìn thấy họ hạnh phúc, ta cảm thấy hạnh phúc?
Nguồn: Dishari Roy
Sự biến đổi bởi truyền thông
Một khía cạnh ít được đề cập trong cuốn sách Suối Nguồn là nguy hiểm của truyền thông. Trong sách, chúng ta thấy sức mạnh điều khiển đám đông của báo chí, cung cấp cho độc giả những gì họ muốn, không phải là những gì họ cần. Điều này có thể làm suy giảm dân trí, hay còn gọi là “ngu dân hóa”.
Thường thì đại chúng bị thu hút bởi tin tức nhanh chóng, giải trí, gây cảm xúc, và kích động. Một nghiên cứu của Robertson et al. (2023) phân tích hơn 105 nghìn tiêu đề trên Upworthy.com cho thấy các câu chuyện tiêu cực, gây cảm xúc như tức giận, xấu hổ, thu hút lượt click cao hơn so với những câu chuyện tích cực.
Nếu tất cả các cơ quan sản xuất nội dung chỉ theo đuổi lượt tiếp cận lớn, trên mạng xã hội sẽ tràn ngập thông tin giải trí và gây tức giận. Kết quả có thể là một đám đông như trong cuốn sách Suối Nguồn.
Người tiêu thụ nội dung không có chính kiến, chỉ theo sau những gì được khen ngợi; những tác phẩm tệ hại sẽ được ca ngợi, trong khi những tác phẩm thực sự tốt sẽ bị lãng quên. Điều này tạo ra đám đông kích động, không hiểu biết và vội vã chỉ trích người khác để thể hiện sự “sành điệu” của bản thân.
Đây là cảnh báo đối với cả giới truyền thông và người tiêu thụ nội dung. Truyền thông cần tìm cách kết hợp giữa những nhu cầu của độc giả và những gì họ thực sự cần. Người tiêu thụ nên rèn luyện tư duy phản biện, không nên tin ngay mọi thông tin mà cần đọc kỹ và tìm hiểu sâu hơn.
Với người tiêu thụ, quan trọng nhất là phải có khả năng suy luận trước khi tiếp nhận thông tin. Đừng tin tưởng ngay vào mọi bài viết mà hãy tìm hiểu kỹ trước khi đưa ra ý kiến. Đọc những nguồn uy tín và đừng nên chấp nhận một ý kiến mà không có dẫn chứng.
