Suy ngẫm về nhân vật ông Hai trong truyện Làng của Kim Lân.

    Kim Lân là một nhà văn sâu sắc hiểu biết về cuộc sống của những người nông dân tại nông thôn miền Bắc. Truyện Làng được viết trong giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp và được đăng trên tạp chí Văn nghệ năm 1948. Nhân vật chính là ông Hai, một cư dân của làng Chợ Dầu. Tác giả đã thành công trong việc miêu tả diễn biến tâm trạng của ông khi nghe tin đồn làng sắp rơi vào tay giặc. Qua đó, Kim Lân muốn ca ngợi tinh thần yêu nước của ông và của nhân dân Việt Nam nói chung.

Ông Hai tự hào với làng Chợ Dầu của mình. Khi phải di cư, ông không ngừng nhắc nhở mọi người về tinh thần cách mạng của làng: 'Dù là người lớn tuổi có râu tóc bạc phơ cũng cầm gậy ra tập...'. Ông thường ngồi lẩm bẩm về làng suốt buổi tối, không để ý liệu người khác có nghe được không. Sau một ngày làm việc vất vả, ông lại nghĩ về làng. Ông muốn trở về, muốn cùng mọi người xây dựng và bảo vệ làng. Tình yêu và niềm tự hào với làng khiến ông 'nghẹn đắng hẳn lại, da mặt tê rân rần', 'im lặng, như không thể thở được' khi nghe làng sắp trở thành tay giặc! Ban đầu, ông không tin, ông hỏi đi hỏi lại: 'Liệu có thật không?'. Khi có người xác nhận làng sắp bị tay giặc chiếm, ông không thể chịu nổi nữa, ông quay ra đi mà không nói một lời. Trong đầu ông vang lên tiếng của một người phụ nữ nói về kẻ bán nước: 'Cha mẹ của chúng tôi là những nhà giáo dục! Họ đói khổ mà vẫn đủ lòng thương yêu. Nhưng với lũ bán nước thì nên đưa mỗi tên một nhát dao!'. Những lời này như dao chém vào lòng ông, làm tim ông đau đớn. Ông cảm thấy lúng túng, đầy nghi ngờ.

Đêm đó, ông không thể ngủ, 'ôn người này sang người kia, thở dài'. Khi người chủ nhà nói không ai làm Việt gian, ông im lặng. Ông nghĩ về nhiều ý trong lòng, và ý quay về làng. Nhưng ông nhanh chóng từ chối ý định đó: 'Quay về làm gì, làng đã không còn nữa. Họ đã chọn theo Tây rồi. Quay về là làm mất lòng cả!'. Nước mắt ông tuôn rơi. Nhớ lại những kỷ niệm đen tối, những đau khổ, ông 'run cả người'... Kim Lân đã diễn tả một cách đặc biệt tình cảm của ông Hai với cách mạng, với đất nước. Chỉ khi yêu nước, tin vào cách mạng, ông mới cảm thấy đau đớn đến như vậy. Và cũng bằng cách đó mà ông vui mừng khi biết tin đồn chỉ là giả mạo. Ông đi tìm bác Thứ để giải thích: 'Tin làng Chợ Dầu đi theo Việt gian ấy. Nói dối! Toàn là nói dối vô ích!'. Ông nói đi nói lại: 'Nói dối hết, toàn là nói dối vô ích'. Ông Hai vui mừng chia sẻ tin đó với mọi người... Và tối hôm đó, ông lại sang nhà bác Thứ, ngồi trên chiếc chõng tre, lẩm bẩm về làng của mình... Kim Lân đã chọn một cách hiện thực để thể hiện tình yêu nước của mình, cách thể hiện khác biệt so với những nhà văn khác cùng thời.