Buzz
Chiến tranh là một trong những thảm họa tồi tệ nhất mà con người đã tạo ra. Dù bạn ở bên nào trong cuộc xung đột, dù bạn thắng hay thua, ở phía sau hoặc phía trước, thì mất mát luôn là điều không tránh khỏi...
Cuốn sách 'Chú Bé Đeo Đồ Ngủ Sọc' của John Boyle là một tác phẩm nhỏ được viết trong bối cảnh của Thế Chiến II, qua góc nhìn của cậu bé Bruno 9 tuổi. Không có súng đạn, không có những giọt nước mắt của đau khổ. Nhưng cuốn sách đã chạm vào hàng triệu trái tim của người đọc.
Ngôi nhà mới
Câu chuyện bắt đầu với cuộc di chuyển đến ngôi nhà mới của gia đình Bruno tại Ao Tuýt (Trại Tập Trung của Đức Quốc Xã). Sau bữa tối với Quốc Trưởng, cha cậu đã được thăng chức. Đối với Bruno và Gretel - chị gái của cậu, cha là một người đáng kính.
'Nhưng khi mấy đứa hỏi Bruno cha cậu làm gì, cậu mở miệng ra nhưng không biết phải nói gì. Cậu chỉ có thể nói rằng cha cậu là một người đáng kính và Quốc Trưởng có rất nhiều việc lớn đang chờ cha cậu. À, và cha cậu còn có một bộ đồng phục đẹp tuyệt vời.'
Bruno phải chia tay ba người bạn thân với 'bảo nhiêu dự định' chưa kịp thực hiện và cả tay nắm cầu thang để trượt lên trượt xuống nữa! Ai cũng nhớ ngôi nhà cũ xinh đẹp tại Berlin, kể cả người giúp việc Maria!
'Ngôi nhà mới đứng lạnh lẽo một mình trên khu đất trống, cô lập và vắng vẻ không một ngôi nhà khác, có nghĩa là không có gia đình nào sống xung quanh và không có đứa bé nào để chơi cùng, dù là bạn bè hay nhóm người hay tập trung để trêu chọc. '
Từ cửa sổ phòng của Bruno, có thể nhìn thấy toàn bộ khung cảnh xung quanh căn nhà. Đó là bức tường sắt chắn cách nhà cậu với thế giới bên ngoài, phía xa là những lều trại với 'một đám trẻ con tập trung chung trước một lính đang cầu nguyện'. Tất cả đều mặc cùng loại đồ ngủ sọc xám: một bộ pyjama sọc xám cùng chiếc mũ sọc xám trên đầu.
Cuộc sống mới của Bruno lại bắt đầu từ đây. Dù có muốn hay không, họ phải chấp nhận và thích nghi. Đó là một phần không thể thiếu của cuộc sống.
Chú bé đội Đồ Ngủ Sọc
Trong những ngày buồn chán đó, Bruno luôn tìm thấy những niềm vui để giải trí cho mình, từ việc tự chế một cái xích đu bằng bánh xe, đến việc trò chuyện cùng người giúp việc Maria và có một trò chơi đặc biệt mà cậu thích. Đó chính là: Khám phá!!! Trong một chuyến thám hiểm, Bruno tình cờ gặp được một cậu bé tuổi đáng yêu ở phía bên kia bức tường. Tên là Shmuel.
'Đó là một khuôn mặt khá lạ. Da nó gần như màu xám, nhưng không giống màu xám nào mà Bruno từng thấy trước đó. Nó có đôi mắt lớn và chúng có màu caramel; làn da trắng trẻo, và khi nó nhìn Bruno, tất cả những gì cậu thấy là một cặp mắt buồn sâu thẳm.'
Và từ đó, hai đứa trẻ bắt đầu tạo dựng mối quan hệ qua những câu chuyện không dứt không ngừng, kể về quá khứ rực rỡ, chia sẻ những niềm vui và nỗi buồn mà không biết chia sẻ cùng ai.
Quê hương của Shmuel ở Ba Lan. 'Mọi người ở đó thân thiện, gia đình tớ đông người và có thức ăn ngon.'. Mẹ cậu từng là giáo viên, còn cha làm thợ chế tác đồng hồ. Nhưng một ngày, mọi thứ thay đổi. Gia đình cậu phải rời khỏi nhà. 'Chúng tớ phải chuyển đến Cracow, nơi quân đội xây tường rào khổng lồ và cha mẹ và anh em tớ phải sống trong một phòng.' Shmuel nhớ lại. Cho đến ngày một đoàn quân đến với những chiếc xe tải khổng lồ. Gia đình cậu chuyển đến Ao Tuýt và sống trong những gian trại ở bên kia hàng rào.
Những câu chuyện liên tục kéo dài qua từng ngày, từng tháng. Mỗi chiều họ gặp nhau ở hàng rào. Bruno thỉnh thoảng còn mang đầy túi bánh mì, phô mai và sô cô la cho bạn mình. Dù Shmuel sẽ không bao giờ hiểu hết nỗi đau mà bạn mình đã trải qua, nhưng trái tim nhân ái của cậu có thể làm ấm lòng Shmuel một phần. Bruno luôn đối xử tốt và chân thành với mọi người mà cậu gặp.
Bằng lối viết nhẹ nhàng, gần gũi, tác giả đã khéo léo đưa người đọc từ quá khứ đến hiện tại, để mỗi chi tiết trong câu chuyện dần dần sáng tỏ. Theo dõi suy nghĩ của nhân vật chính. Thế giới bên kia hàng rào dần dần được hé lộ...
Sau hơn một năm ở Ao Tuýt, cha quyết định đưa mẹ, chị gái và Bruno về lại Berlin. Vì 'Có lẽ nơi này không phải là nơi phù hợp cho trẻ con.' Bruno tiếc nuối, vì lúc này, cậu đã bắt đầu thích cuộc sống ở đây. Ngôi nhà ba tầng thay vì năm tầng, và hơn hết là người bạn bí mật ở bên kia hàng rào. Ý tưởng về cuộc phiêu lưu cuối cùng tại nơi ở của Shmuel đã được đề ra. Cậu đã hứa, sẽ tìm lại cha giúp bạn mình.
Trước khi trở về Berlin, Bruno hẹn gặp Shmuel và mượn một bộ đồ Pyjama sọc để giả trang giống như mọi người ở đó. Mọi thứ đều rất thú vị và đáng mong đợi cho cuộc phiêu lưu cuối cùng. Nhưng cuối cùng, mọi thứ lại không như Bruno đã nghĩ.
'Và kết quả, tất cả những điều mà cậu đã tưởng tượng có ở đây - không có.
Không có người lớn nào ngồi trên những chiếc ghế đu hiên nhà họ.
Và các em nhỏ không tụ tập lại để chơi trò chơi.
Và nơi này không chỉ thiếu tiệm rau quả mà còn không có quán cafe như Berlin trước kia.
Thay vào đó, là hàng loạt người ngồi lại cùng nhau thành từng nhóm, nhìn chăm chú xuống đất, trông rất buồn bã; tất cả đều có một điểm chung; đều gầy guộc đến đáng sợ, mắt sâu và đầu đã cạo trọc, điều đó khiến Bruno nghĩ rằng ở đây chắc chắn đã bùng phát dịch bệnh chấy rận.'
Hai đứa trẻ cùng nhau tìm kiếm khắp nơi trại, nhưng mãi không thấy dấu vết của cha Shmuel. Sau đó, họ tham gia vào cuộc diễu hành cùng đám đông.
''Cậu là bạn thân nhất của tớ, Shmuel ơi,' cậu nói, 'Bạn thân nhất trong cả cuộc đời tớ.''
Lúc này, mọi thứ đều trở nên bình đẳng. Thậm chí cả sự chết.
'Bruno nhận ra rằng cậu vẫn đang nắm tay Shmuel, và không có gì có thể thuyết phục cậu để buông tay ra.'
Vài ngày sau đó, không ai còn nghe tin tức về Bruno nữa. Kết cục mơ hồ để lại dấu hỏi trong lòng độc giả, cùng với nỗi tiếc nuối buồn rầu. Có những người, ta luôn coi như điều hiển nhiên. Cho đến một ngày, vì một lý do nào đó, ta không có cơ hội gặp lại họ lần nữa. Lúc đó mới nhận ra họ đã để lại những khoảng trống lớn trong cuộc sống của mình.
Những mảnh ghép còn lại
Tuy chỉ là nhân vật phụ trong câu chuyện, nhưng những suy tư, tâm trạng của những người này đã tạo ra những phần màu sắc sống động cho bức tranh. Câu chuyện trở nên thực tế và gần gũi hơn bao giờ hết.
1) Gretel:
Là chị gái lớn nhất trong gia đình, lớn hơn Bruno 3 tuổi. Gretel là một chị gái như bao chị gái khác, có những thói quen kỳ quặc như 'mỗi buổi sáng đều dành thời gian dài trong phòng tắm và không quan tâm tới việc Bruno phải đứng chờ ngoài cửa, giãy chân từ bên này sang bên kia, mong chờ vào phòng', thích sắp xếp hàng giờ bộ sưu tập búp bê trên các kệ trong phòng. Mặc dù thường trêu chọc Bruno, nhưng Gretel luôn quan tâm và chăm sóc em trai của mình. Khi chuyển đến nhà mới ở Ao Tuýt, hai chị em bắt đầu có những khoảnh khắc gần gũi hơn, trò chuyện và chia sẻ để hiểu nhau nhiều hơn.
Ở Ao Tuýt, cô cảm thấy cô đơn và trống vắng vì ít bạn hơn so với khi còn ở Berlin. Gretel và mẹ thường trò chuyện với trung úy Kotler.
'Chị Gretel mới 12 tuổi mà cứ tưởng mình biết hết mọi thứ trên thế giới trong khi thực ra chị ấy chỉ là một 'Trường Hợp Hy Vọng Hỏng'. Chị ấy luôn chạy xuống sảnh khi nhìn thấy Trung úy Kotler, giả vờ như đã ở đó từ lâu. Một ngày, tôi bắt gặp chị ấy làm vậy, khi anh ấy đến, chị ấy giả vờ sửng sốt và nói, 'Ôi, trung úy Kotler, tôi không biết anh ở đây ấy', nhưng tôi biết chị ấy đang đợi anh ấy.'
Một ngày mưa chiều, Bruno đang ở phòng đọc sách thì Gretel vào và nói chuyện với cậu. Bruno vô tình đề cập đến Shmuel, làm cho Gretel vô cùng tò mò và bất ngờ. Tuy nhiên, bí mật về bạn của cậu không thể tiết lộ. Vì vậy, cậu bịa ra một người bạn tưởng tượng. Gretel cười vì sự đáng yêu của em trai và cảm thấy nhẹ nhõm.
Khi trung úy Kotler rời khỏi Ao Tuýt, cuộc sống tẻ nhạt của Gretel trở nên buồn chán hơn. Cô đã thay đổi rất nhiều.
'Một buổi chiều khoảng một tháng trước, gần thời điểm trung úy Kotler rời khỏi Ao Tuýt, Gretel quyết định không thích búp bê nữa và đưa tất cả chúng vào bốn túi lớn rồi quăng đi. Thay vào đó, cô treo bản đồ châu Âu mà cha tặng lên tường, và mỗi ngày cô đính ghim lên đó và di chuyển chúng sau mỗi lần đọc báo ngày. Bruno nghĩ có lẽ cô ấy đã điên. Mặc dù vậy, cô ấy không còn trêu chọc và bắt nạt cậu nhiều như trước nữa, vì vậy cậu nghĩ việc nói chuyện với cô ấy có lẽ không có hại gì.'
Gretel trở về Berlin cùng mẹ sau nhiều tháng tìm kiếm Bruno, cô đã dành rất nhiều thời gian một mình trong phòng để khóc vì buồn và nhớ em. Tình cảm giữa chị và em là đặc biệt. Chị luôn chọc ghẹo và trêu chọc em, coi em như đứa trẻ chưa trưởng thành chưa biết gì. Nhưng em vẫn luôn nhìn chị như một Trường Hợp Không Hy Vọng, không cần thiết và phiền toái nhất trên đời này. Nhưng khi cần, họ luôn đứng về phía nhau, che chở và bảo vệ nhau.
2) Trung úy Kotler:
Ngay từ ngày đầu tiên đến Ao Tuýt, Bruno đã gặp trung úy Kotler. Đó là một chàng trai 19 tuổi vui tính, thường gọi Bruno là 'bé con', điều mà cậu nhóc không hề thích chút nào.
'Bruno không hiểu sao, nhưng cậu biết rằng cậu không hề ưa trung úy Kotler. Anh ta phát ra một loạt cảm xúc khiến Bruno cảm thấy lạnh lẽo và muốn khoác ngay mình bộ áo liền quần.'
Anh chàng trẻ trung trung úy luôn xuất hiện với sự lịch lãm trong bộ đồng phục, từng bước đi uyển chuyển, cho thấy sự quen thuộc với không gian này. Mỗi khi nói chuyện với Gretel, anh luôn tạo ra những tiếng cười, những lời nói hóm hỉnh, tươi vui nhất có thể.
Khi Bruno nhờ Kotler tìm một chiếc lốp để làm xích đu, anh ta đã gọi cụ Pavel một cách không tôn trọng, đặc biệt là với một người cao tuổi như cụ. Điều này khiến Bruno nhận ra bản chất thực sự của Kotler. Lúc đó, cậu chỉ muốn đưa chị gái mình ra khỏi sự cay nghiệt của anh chàng này.
Trong một bữa tối với gia đình Bruno, cụ Pavel đã vô tình làm đổ rượu lên áo Kotler. Và sau đó, anh ta đã trở nên cực kỳ tức giận, tai họa đã ập đến với cụ Pavel. Vô tâm. Tàn nhẫn. Kotler có thể là bất kỳ ai trong số chúng ta. Bởi mỗi ngày là một chuỗi những lựa chọn. Chỉ cần ta thực hiện hành động tốt hơn một chút, thì hậu quả sẽ được kéo theo.
Mỗi khi nhắc đến cha, Bruno và Gretel luôn nghĩ đến những điều tốt đẹp nhất. Cả hai luôn gọi cha là 'Ngài Chỉ Huy'. Mặc dù không biết chính xác cha đang làm gì, nhưng Bruno có thể tưởng tượng ra tất cả những công việc tốt đẹp nhất trên thế giới mà cha có thể làm. Cha cũng luôn yêu thương và quan tâm đến gia đình. Mỗi tối, trước khi đi ngủ, cha luôn dành thời gian để chúc ngủ ngon cho hai con. Cha luôn quan tâm đến cảm xúc của gia đình khi họ chuyển đến Ao Tuýt.
Tình yêu thương luôn hiện hữu, nhưng cha vẫn có những nguyên tắc riêng và mọi người trong nhà phải tuân thủ. Ví dụ, văn phòng là nơi mà mọi người luôn phải tránh xa, không được phép tiếp cận.
Mỗi khi nhắc đến cha, Bruno và Gretel luôn nghĩ đến những điều tốt đẹp nhất. Cả hai luôn gọi cha là 'Ngài Chỉ Huy'. Mặc dù không biết chính xác cha đang làm gì, nhưng Bruno có thể tưởng tượng ra tất cả những công việc tốt đẹp nhất trên thế giới mà cha có thể làm. Cha cũng luôn yêu thương và quan tâm đến gia đình. Mỗi tối, trước khi đi ngủ, cha luôn dành thời gian để chúc ngủ ngon cho hai con. Cha luôn quan tâm đến cảm xúc của gia đình khi họ chuyển đến Ao Tuýt.
Khi còn ở Berlin, Bà nội luôn không hài lòng với công việc mà cha đang làm. Và từ đó, Bruno hầu như không còn gặp lại Bà nội một lần nào nữa.
Ngài Chỉ Huy, dưới sự chỉ huy trực tiếp của Hitler, tham gia vào cuộc tàn sát hàng loạt người Do Thái. Cha là một phiên bản trưởng thành của Kotler, nhưng có vẻ vẫn giữ được ít nhiều lòng tốt với gia đình và con cái.
Trước khi Bruno biến mất, ông đã dành rất nhiều thời gian để cố gắng kết nối lại mọi thứ, để hiểu biết ít nhiều về những gì con trai ông đã trải qua.
'Vài tháng sau đó, một số lính đến Ao Tuýt và cha Bruno được yêu cầu đi cùng họ. Ông đã đi mà không than phiền gì, và ông cảm thấy hạnh phúc vì điều đó, vì ông không còn quan tâm đến họ làm gì với mình nữa.'
Mẹ luôn dạy hai chị em về đạo đức và phẩm chất. Mẹ nhắc nhở Bruno phải có hành vi lịch sự, phải tôn trọng chị hầu gái Maria. Khi chuyển đến nhà mới ở Ao Tuýt, bà mất một thời gian dài để thích nghi với cuộc sống ở đó. Mẹ không có bạn bè.
Mẹ luôn truyền đạt cho hai chị em những giá trị đúng đắn. Mẹ nhắc nhở Bruno phải có cử chỉ lịch sự, phải kính trọng chị hầu gái Maria. Khi chuyển tới ở Ao Tuýt, bà mất khá nhiều thời gian để thích nghi với môi trường mới. Mẹ không có bạn bè.
'Không có ai để bà trò chuyện, và người duy nhất mà bà từng cảm thấy gần gũi - tay trung úy Kotler trẻ tuổi đó - cũng đã chuyển đi nơi khác.'
Cuộc sống của bà đầy những lọ sherry, đôi khi bà đi thăm bạn bè ở xa.
Mẹ luôn kiên nhẫn và ý tứ trong mọi tình huống. Nhưng khi cần, bà vẫn biết tạo ra tiếng nói của riêng mình. Bà là người đã ảnh hưởng để cha mẹ con trở lại cuộc sống ở Berlin.
Sự biến mất của Bruno là một cú sốc lớn đối với bà.
'Mẹ không trở lại Berlin như bà mong muốn. Bà ở lại Ao Tuýt thêm vài tháng nữa, đợi tin tức từ Bruno. Một ngày nọ, bà nghĩ có thể cậu đã tự mình tìm đường về nhà, vì vậy bà quyết định trở về ngôi nhà cũ của gia đình, hy vọng cậu sẽ đang chờ đợi bà trên bậc cửa.'
Nhưng không, cậu không ở đó, rõ ràng là vậy.'
'5) Maria, Người hầu gái:'
Trước khi đến làm việc cho nhà Bruno, không ai biết cuộc sống của Maria ra sao. Cô có những ước mơ riêng, những tình yêu chưa từng được thổ lộ. Không ai biết Maria trông như thế nào nếu không mặc trang phục của người hầu gái. Cô luôn im lặng làm việc như một thói quen từ ngàn năm trước.
Mẹ của Maria từng làm việc cho ông bà nội của Bruno, chuẩn bị tất cả cho vở kịch của họ. Khi ông bà nội của Bruno về hưu, mẹ của Maria bị ốm. Cha của Bruno đã giúp đỡ Maria có công việc và trả chi phí viện phí cho mẹ cô. Khi mẹ của Maria qua đời, ông cũng đảm bảo mọi chi phí tang lễ. Maria luôn ghi nhớ và biết ơn điều này.
'6) Pavel, Cụ già:'
Cụ Pavel là người chăm sóc vườn và chuẩn bị bữa ăn cho gia đình Bruno. Ông đã cứu Bruno khi cậu bé gặp tai nạn khi chơi xích đu tự chế. Ông chăm sóc và băng bó cho cậu bé. Trước đây, ông là một bác sĩ. Một bác sĩ.
'Kết thúc'
Sau Đại chiến thứ hai, thế giới chìm trong bi kịch với hàng triệu người chết. Hình ảnh đau lòng từ các trại tập trung như Auschwitz, Dachau, Buchenwald được phổ biến trên các báo khắp thế giới. Công luận dậy sóng. Có tới 6 triệu người Do Thái đã bị diệt chủng trong các trại tập trung. Cuộc sống đã khó khăn, chúng ta cần sống với lòng tử tế hơn. Nếu hiểu và yêu thương nhiều hơn, thế giới sẽ thay đổi.
'Chú bé trong pi-jama sọc' là một câu chuyện đẹp về tình bạn giữa hai thế giới đối lập. Một là con trai của một quan chức cấp cao của Đức Quốc Xã, một là một cậu bé tù nhân người Do Thái. Họ vượt qua ranh giới của sự kỳ thị, tạo nên tình bạn chân thành và yêu thương mọi người bằng cả trái tim.
'Tử tế không phải là điều xa xỉ, không thể mua bằng tiền bạc. Nó giống như âm nhạc, không làm ta no đâu nhưng cuộc sống sẽ trở nên khô khan hơn nếu thiếu điều đó'. (Đặng Hoàng Giang)
Tác giả: Ngọc Ấn - MyBook
