Buzz
1. Khái niệm cường giáp khi mang thai
Cường giáp khi mang thai hoặc cường giáp thai kỳ xảy ra khi tuyến giáp của phụ nữ mang thai hoạt động quá mức. Điều này dẫn đến sản xuất hormone tuyến giáp tăng cao, gây ra các rối loạn chuyển hóa và các triệu chứng không bình thường khác về sức khỏe.
Tỷ lệ phụ nữ mang thai mắc cường giáp là khoảng 1/1.500, đứng thứ hai sau tiểu đường thai kỳ. Việc nhận biết triệu chứng kịp thời và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp giúp kiểm soát tình trạng bệnh, giảm thiểu mức độ nghiêm trọng của triệu chứng, giúp mẹ bầu có một thai kỳ an toàn.
Cường giáp khi mang thai là một trong những bệnh lý phổ biến, xếp sau tiểu đường thai kỳ
2. Nguyên nhân gây ra cường giáp khi mang thai?
Có 3 nhóm nguyên nhân gây ra cường giáp khi mang thai, chi tiết như sau.
Nhiễm độc giáp trong thai kỳ
Từ 1 - 3% phụ nữ mang thai gặp nhiễm độc giáp trong thai kỳ, thường xảy ra trong nửa đầu thai kỳ. Nguyên nhân có thể là do nồng độ βhCG tăng cao, thường xảy ra ở phụ nữ mang thai trứng, đa thai hoặc mang thai có ốm nghén nặng. Triệu chứng của cường giáp trong thai kỳ này thường nhẹ và dễ nhầm lẫn với cường giáp thực sự.
Cường giáp Basedow khi mang thai
Từ 0,4 - 1% phụ nữ mang thai gặp cường giáp Basedow. Thực tế, bệnh lý này có thể tồn tại trước khi mang thai, nhưng triệu chứng thường bắt đầu xuất hiện trong thai kỳ. Triệu chứng thường nặng trong quý 1 nhưng giảm dần theo thời gian. Nguyên nhân là do tuyến giáp hoạt động quá mức do kích thích bởi các kháng thể (TRAb).
Các nguyên nhân khác
Ngoài hai nhóm nguyên nhân chính đã nêu, cường giáp khi mang thai cũng có thể do viêm giáp bán cấp hoặc mạn tính, bướu giáp độc đa nhân, nhân độc tuyến giáp, u tuyến giáp,… Tuy nhiên, thường thì các nguyên nhân này hiếm gặp.
Cường giáp khi mang thai có nguyên nhân đa dạng, có thể gây ra từ nhẹ đến nặng tùy thuộc vào tình trạng của mỗi người.
3. Cường giáp khi mang thai có nguy hiểm không?
Đây chắc chắn là câu hỏi mà nhiều mẹ bầu quan tâm khi bắt đầu xem xét về cường giáp trong thai kỳ.
Triệu chứng
Các biểu hiện của cường giáp khi mang thai đa dạng và dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe khác mà mẹ bầu thường gặp, bao gồm:
- Thường có cảm giác thèm ăn liên tục, ngay cả khi không đói, có thể cảm thấy như đang “nghén ăn”.
- Trọng lượng cơ thể giảm hoặc tăng không rõ nguyên nhân.
- Trở lên táo bón hoặc tiêu chảy.
- Cảm giác khó chịu với nhiệt độ, cơ thể thường ra nhiều mồ hôi.
Các triệu chứng nặng hơn bao gồm mệt mỏi, suy nhược, lo lắng, bồn chồn, khó ngủ; tay chân run rẩy và yếu cơ, huyết áp tăng kèm đau đầu, buồn nôn, giảm thị lực; khi kiểm tra thấy kích thước của tuyến giáp lớn hơn bình thường.
Biến chứng
- Đối với thai nhi: nếu cường giáp ở mẹ không được kiểm soát, có thể gây ra các biến chứng cho thai nhi như: nhịp tim của thai nhi tăng, thai nhỏ so với tuổi thai, sinh non, tử vong của thai nhi trong bụng mẹ và các dị tật bẩm sinh.
+ Khi nồng độ kháng thể TRAb trong máu mẹ tăng cao, những kháng thể này đi qua placenta và gây cường giáp thai nhi hoặc cường giáp ở trẻ sơ sinh. Biểu hiện cường giáp ở thai nhi bao gồm: nhịp tim thai cao (>160 lần/ phút), bướu giáp thai kỳ, tăng tuổi xương, chậm phát triển, dính khớp sọ. Thậm chí, tình trạng suy tim và ứ dịch có thể xảy ra nếu bệnh nặng.
+ Biến chứng do thuốc kháng giáp tổng hợp khi người mẹ phải điều trị (đặc biệt trong 3 tháng đầu). Do các thuốc này đều đi qua placenta do vậy có thể ảnh hưởng đến thai.
- Đối với mẹ bầu: gây chuyển dạ sớm, sinh non, đái tháo đường thai kỳ, tăng huyết áp thai kỳ và một biến chứng nghiêm trọng đó là tiền sản giật. Hơn nữa, phụ nữ mắc Basedow trong quá trình mang thai có nguy cơ cao tiến triển cường giáp nặng như cơn bão giáp, đặc biệt lúc khởi phát chuyển dạ.
Như vậy, ảnh hưởng của bệnh cường giáp tới bà mẹ và thai nhi là vô cùng lớn. Do đó, việc chẩn đoán và sàng lọc bệnh lý tuyến giáp ở phụ nữ mang thai sớm là điều rất quan trọng.
Bị cường giáp khi mang thai có thể đẩy mẹ bầu và thai nhi vào nhiều nguy cơ
4. Phương pháp điều trị cường giáp khi mang thai là gì?
Các biến chứng của cường giáp khi mang thai là rất nghiêm trọng, vì vậy, việc điều trị và kiểm soát bệnh là vô cùng quan trọng và cần thiết. Mục tiêu chính của điều trị cường giáp thai kỳ là ức chế hoạt động sản xuất hormone tuyến giáp quá mức, từ đó giảm triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng.
Cường giáp khi mang thai ở mức độ nhẹ
Nếu cường giáp khi mang thai ở mức độ nhẹ hoặc thoáng qua trong thai kỳ với triệu chứng không rõ ràng và hormone tuyến giáp tăng không nhiều, thì mẹ bầu có thể được quan sát kỹ lưỡng mà không cần phải điều trị.
Cường giáp khi mang thai ở mức độ nặng
Nếu cường giáp trong thai kỳ có biểu hiện rõ ràng hơn và hormone tuyến giáp tăng cao, mẹ bầu cần được điều trị bằng thuốc kháng giáp tổng hợp. Thuốc PTU thường được ưu tiên sử dụng trong 03 tháng đầu thai kỳ vì ít gây dị tật ở thai nhi. Ngoài PTU, các thuốc carbimazole hoặc Thiamazole cũng được sử dụng trong quý 2 và quý 3 thai kỳ.
Phẫu thuật nếu không đáp ứng với thuốc
Trong trường hợp mẹ bầu dị ứng với thuốc hoặc không phản ứng tích cực với điều trị thuốc, bác sĩ có thể xem xét phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp. Tuy nhiên, việc này cần phải được thực hiện cẩn thận vì phẫu thuật có thể gây nguy hại cho cả mẹ bầu và thai nhi. Bác sĩ chỉ thực hiện phẫu thuật khi tin rằng nó sẽ an toàn cho cả hai mẹ con. Thời điểm thích hợp để thực hiện phẫu thuật thường là 3 tháng giữa thai kỳ, khi thai nhi đang ở tháng thứ 4 - 6.
Chăm sóc và điều trị cường giáp khi mang thai là vô cùng quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng
Trong quá trình điều trị cường giáp khi mang thai, cần tránh sử dụng phương pháp Iod đồng vị phóng xạ vì có thể ảnh hưởng đến thai nhi và gây suy giáp vĩnh viễn.
