1. Đặc điểm của cây và quả bầu
Cây bầu là loại cây leo thuộc họ Cucurbitaceae, được trồng để thu hoạch quả. Ban đầu, quả bầu được dùng để lưu trữ nước và sau này được sử dụng như một loại rau. Cây bầu thích hợp với đất cao ráo, quả bầu khi còn non có vỏ mềm và hạt nhỏ, nhưng khi chín thì có vị chua và xơ.
Bầu, một loại cây leo chứa nhiều dưỡng chất tốt cho sức khỏe
Quả bầu có vị ngọt, lành tính, có nhiều công dụng như trị ngứa, lợi tiểu, giải độc và giải nhiệt. Đây cũng là một loại rau ăn quả giàu dinh dưỡng. Trong mỗi 100g quả bầu, chúng ta có: 95% nước, 21% canxi, 25% phosphor, 2.9% glucid, 1% cellulose, 0.2 mg sắt, 0.5% protid; và các loại vitamin như: 0.03 mg B2, 0.02 mg caroten, 12 mg C, 0.40 mg PP và 0.02 mg B1. Đặc biệt, quả bầu có chứa hơn 90% nước, đáp ứng nhu cầu nước cho cơ thể.
Mỗi phần của quả bầu đều có tác dụng riêng cho sức khỏe con người, như:
- Phần vỏ: có vị ngọt, tính bình, lợi tiểu, chữa chướng bụng và phù thũng.
- Phần hạt và ruột: giàu vitamin và dưỡng chất, trị giun và đau đầu. Nếu có viêm hay tụt lợi, đun hạt bầu lấy nước súc miệng sẽ thấy cải thiện.
2. Công dụng sức khỏe của quả bầu
2.1. Các lợi ích của quả bầu cho sức khỏe
- Điều chỉnh huyết áp
Quả bầu chứa nhiều flavonoid giúp cải thiện khả năng giãn nở của các mạch máu trong cơ thể và điều chỉnh huyết áp. Việc tiêu thụ flavonoid thường xuyên có thể giảm nguy cơ mắc các rối loạn như thoái hóa thần kinh, ung thư và bệnh tim mạch.
- Ổn định đường huyết
Quả bầu có thể được xem như một loại thuốc tự nhiên hữu ích trong việc giảm nồng độ đường huyết, từ đó giúp ổn định đường huyết cho người mắc bệnh tiểu đường. Uống nước sắc từ vỏ quả bầu mỗi ngày một cốc và duy trì trong 3 ngày có thể hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường.
Uống nước sắc từ quả bầu có thể giúp ổn định đường huyết
- Ngăn ngừa quá trình lão hóa
Terpenoid - một hợp chất có trong quả bầu, là chất chống oxy hóa tự nhiên đóng vai trò trong việc bảo vệ sức khỏe toàn diện của cơ thể con người.
- Bổ sung miễn dịch, hỗ trợ giảm cân
Saponin, một hoạt chất sinh học có trong quả bầu, có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát cân nặng bằng cách ngăn chặn cảm giác đói và ức chế quá trình hình thành mỡ. Quả bầu còn là nguồn carbs phong phú, phù hợp với chế độ ăn low carb. Ngoài ra, saponin cũng hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch.
- Cải thiện tiêu hóa
Nhờ vào tính chất gây trơn và làm nhuận tràng, quả bầu được xem là một công cụ hỗ trợ hiệu quả cho hệ tiêu hóa. Uống nước sắc từ hạt bầu có thể giảm táo bón nhanh chóng.
Loại quả này cũng chứa nhiều chất xơ không tan giúp làm sạch ruột, giảm táo bón và cải thiện tiêu hóa. Chất xơ tan trong quả bầu có thể tạo thành một gel trong ruột giúp chậm quá trình tiêu hóa và làm cho bạn cảm thấy no. Ngoài ra, quả bầu giảm sự tích tụ của axit và khí trong ruột.
- Cải thiện sức khỏe hô hấp
Thịt của quả bầu có thể tăng cường sức khỏe đường hô hấp, hỗ trợ chống ho, hen suyễn và các rối loạn khác liên quan đến phổi.
- Điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu
Uống nước ép từ quả bầu tươi có thể giúp điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu. Bên cạnh đó, việc tiêu thụ quả bầu hàng ngày cũng có thể kích thích tiểu tiện đều đặn, giúp cơ thể loại bỏ độc tố, tăng cường khả năng kháng khuẩn và ngăn chặn vi khuẩn tích tụ trong đường tiết niệu.
Quả bầu có thể được chế biến thành nhiều món ăn ngon
- Giảm tốc độ lão hóa tóc
Uống một cốc nước ép bầu mỗi ngày có thể giúp duy trì màu tự nhiên của tóc. Điều này đã được nhiều người sử dụng như một biện pháp truyền thống để chăm sóc cho mái tóc của họ.
- Bảo vệ tim mạch
Chất xơ hòa tan và khoáng chất như natri, kali trong quả bầu có tác dụng bảo vệ hệ tim mạch. Cụ thể, chúng giảm lượng cholesterol trong máu và ngăn chặn nguy cơ bị đột quỵ hoặc mắc bệnh tim. Uống một cốc nước ép hoặc ăn quả bầu hàng ngày có thể giúp phòng ngừa bệnh tim mạch.
- Dưỡng da mềm mịn
Nước trong quả bầu chứa nhiều vitamin giúp tái tạo da, ngăn chặn mụn, cân bằng dầu da và giúp da trẻ hóa. Thêm quả bầu vào khẩu phần hàng ngày sẽ giúp da khỏe mạnh và tươi sáng.
2.2. Món ngon từ quả bầu
Có nhiều cách thú vị để chế biến món ăn từ quả bầu: có thể cắt thành khối và luộc, nấu chung với món súp hoặc hầm. Ngoài ra, quả bầu còn có thể làm kẹo, trộn salad, ăn sống hoặc chiên, nướng.
2.3. Lưu ý khi ăn quả bầu
Nếu cảm nhận quả bầu có vị đắng, nên bỏ ngay để tránh ngộ độc Cucurbitacin. Trong trường hợp này, cơ thể có thể tự đào thải chất này ra ngoài, nhưng nếu nặng có thể gây đau bụng và buồn nôn.
Quả bầu ngon và mát, nhưng không nên ăn quá 3 bữa mỗi tuần. Hãy kết hợp nhiều loại rau củ quả để cung cấp đa dạng dưỡng chất và vitamin cho cơ thể. Người có triệu chứng đầy hơi, lạnh bụng nên tránh ăn bầu.
Nói chung, quả bầu giàu nước, ít calo, chứa nhiều dinh dưỡng và chất xơ. Y học truyền thống sử dụng quả bầu cho phòng ngừa và điều trị nhiều bệnh, nhưng hiện vẫn chưa có bằng chứng khoa học về điều này. Quả bầu không gây hại cho sức khỏe, có thể thêm vào chế độ ăn hàng tuần để phong phú và hấp dẫn.