Tác động và biện pháp xử lý khi tiếp xúc với phóng xạ

1. Tác động của phóng xạ đối với sức khỏe con người

Phơi nhiễm phóng xạ là sự tổn thương đến cơ thể con người khi tiếp xúc trong một khoảng thời gian ngắn với một lượng lớn chất phóng xạ. Tác động của phóng xạ đối với cơ thể con người sẽ phụ thuộc vào mức độ hấp thụ bức xạ.

Rò rỉ hạt nhân là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này

Có tổng cộng 7 cấp độ phơi nhiễm phóng xạ, được đánh giá từ 1 đến 7 Gy, trong đó:

Phơi nhiễm ở mức trung bình (trên 1Gy)

Sau một vài giờ tiếp xúc với phóng xạ, cơ thể sẽ phát hiện ra những dấu hiệu như buồn nôn và nôn mửa, sau đó là đau đầu, sốt và tiêu chảy cũng sẽ xuất hiện.

Các triệu chứng ban đầu có thể không rõ ràng hoặc gần như không có biểu hiện khác trong một khoảng thời gian ngắn. Tuy nhiên, sau vài tuần, người bị phơi nhiễm phóng xạ sẽ phát hiện ra những triệu chứng mới với mức độ ảnh hưởng nghiêm trọng hơn đối với sức khỏe của họ.

Phơi nhiễm ở mức cao hơn (trên 2Gy)

Với những trường hợp phơi nhiễm ở mức độ cao hơn, tất cả các triệu chứng đã nêu có thể xuất hiện ngay lập tức. Đồng thời, các cơ quan trong cơ thể bệnh nhân cũng chịu tổn thương một cách nhanh chóng. Điều này dẫn đến kết quả tồi tệ nhất, tức là tử vong.

Trong cơ thể con người, các cơ quan dễ bị tổn thương nhất do phơi nhiễm phóng xạ là các mô trong dạ dày và ruột cùng với tế bào tủy xương giúp sản xuất máu.

Với một người lớn khỏe mạnh, theo thông tin ghi nhận, tử vong thường xảy ra trong vòng 30 phút nếu phơi nhiễm ở mức 4 Gy.

Ngoài ra, phơi nhiễm phóng xạ còn có thể gây ra những biến chứng ngắn hạn hoặc dài hạn đối với người bị nhiễm.

• Nhớ lại những ký ức kinh hoàng, lo lắng và nỗi đau khi trải qua sự cố hạt nhân và mất đi những người thân yêu bên cạnh. 

• Người bị phơi nhiễm có thể mắc phải những bệnh lý khác kéo dài, ảnh hưởng đến sức khỏe và có nguy cơ tử vong.

• Tiếp xúc với mức độ bức xạ cao cũng có thể gây ra các căn bệnh ung thư.

2. Cách xử lý khi bị phơi nhiễm phóng xạ?

Các biện pháp xử lý khi bạn bị phơi nhiễm phóng xạ như sau:

Bước đầu xử lý

Việc đầu tiên cần thực hiện khi phát hiện nguy cơ bị phơi nhiễm phóng xạ là tránh xa nguồn bức xạ. Hãy cởi bỏ quần áo và giày dép ngay lập tức để loại bỏ nguy cơ trở thành nguồn phóng xạ. Sau đó, hãy tắm rửa sạch sẽ kèm theo việc sử dụng xà phòng một cách nhanh chóng. 

Sau khi đã thực hiện các bước trên để giảm thiểu nguy cơ bị phơi nhiễm bức xạ, bạn cần sử dụng viên nén i-ốt kali. Điều này giúp ngăn ngừa nguy cơ nhiễm i-ốt phóng xạ, một loại i-ốt độc hại. Viên nén i-ốt kali sẽ đọng lại ở tuyến giáp, giúp bảo vệ cơ thể khỏi sự hấp thụ i-ốt độc hại từ phóng xạ.

Sử dụng muối i-ốt kali ngay sau khi nghi ngờ bị phơi nhiễm

Kiểm tra sức khỏe

Việc kiểm tra sức khỏe là cần thiết khi bạn nghi ngờ bản thân đã tiếp xúc với mức độ phóng xạ cao từ các sự cố hạt nhân. Tại các cơ sở y tế, người bệnh sẽ được tiến hành các thủ tục để xác định mức độ bức xạ đã tiếp xúc và thực hiện điều trị phù hợp.

Phân tích nguyên nhân dẫn đến việc tiếp xúc với phóng xạ.

Khi phát hiện nghi ngờ về việc tiếp xúc với phóng xạ, yêu cầu cung cấp thông tin chi tiết về tình hình cá nhân như khoảng cách và thời gian tiếp xúc với nguồn phóng xạ.

Dựa trên thông tin này, bác sĩ sẽ đưa ra các đánh giá ban đầu về mức độ nghiêm trọng của tình trạng tiếp xúc với phóng xạ.

Xác định thời gian xuất hiện các triệu chứng ban đầu

Đây là yếu tố quyết định để đánh giá tác động của phóng xạ lên cơ thể người tiếp xúc. Thời gian xuất hiện các triệu chứng so với thời gian tiếp xúc càng ngắn thì mức độ tác động càng nghiêm trọng.

Thực hiện kiểm tra máu

Trong quá trình điều trị, bệnh nhân sẽ được thực hiện kiểm tra máu thường xuyên trong nhiều ngày để giúp bác sĩ phát hiện tế bào bạch cầu có khả năng chống lại sự biến đổi bất thường của ADN và các biến chứng khác.

Thực hiện xét nghiệm máu giúp bác sĩ xác định các yếu tố hỗ trợ trong quá trình điều trị 

Ngoài ra, bác sĩ sẽ kiểm tra mức độ tổn thương của tủy xương để lập phác đồ điều trị. Các phương pháp điều trị phơi nhiễm phóng xạ được bác sĩ sử dụng có thể bao gồm:

• Thực hiện việc khử nhiễm.

• Thực hiện điều trị cho tủy xương.

• Thực hiện điều trị cho nhiễm độc bên trong.

• Thực hiện điều trị hỗ trợ cho các biến chứng. 

• Thực hiện chăm sóc sau điều trị.

Trên thực tế, mục tiêu của việc điều trị phơi nhiễm phóng xạ là ngăn chặn tình trạng bệnh nặng hơn và điều trị các biến chứng có nguy cơ đe dọa tính mạng của bệnh nhân.

3. Một số biện pháp phòng ngừa

Khi có sự cố hạt nhân xảy ra, thông thường các cơ quan có trách nhiệm sẽ cung cấp thông báo khẩn cấp về tình trạng rò rỉ và hướng dẫn sơ tán. Trong tình huống này, bạn cần tuân thủ các hướng dẫn từ cơ quan có trách nhiệm.

Đối với trường hợp cần trú ẩn tại chỗ

Trong trường hợp xảy ra sự cố nhỏ và không cần phải sơ tán khỏi nơi cư trú, bạn vẫn cần tuân thủ những hướng dẫn sau:

• Đóng kín tất cả cửa ra vào và cửa sổ để ngăn khí độc xâm nhập vào nhà.

• Cẩn thận với các thiết bị có thể mang không khí từ ngoài vào như: máy lạnh, lò sưởi, quạt,...

• Giữ yên trong nhà ít nhất 24 giờ sau sự cố và tránh di chuyển đến các khu vực gần cửa chính.

• Nếu có thú cưng, hãy giữ chúng trong nhà và cách ly xa nguồn phóng xạ.

• Theo dõi tin tức và số điện thoại khẩn cấp liên quan. 

Đối với trường hợp cần sơ tán

Trong những trường hợp phải sơ tán khẩn cấp do sự cố hạt nhân, hãy giữ bình tĩnh và tuân theo hướng dẫn của chính quyền. Ngoài ra, chuẩn bị sẵn một số vật dụng cần thiết để di chuyển đến nơi sơ tán như:

• Bộ dụng cụ cấp cứu và các loại thuốc quan trọng.

• Thực phẩm ăn liền và nước đóng chai.

• Tiền mặt.

• Một ít quần áo dự phòng.

• Đèn pin và bộ sạc dự phòng.

Việc mang theo hộp thuốc y tế là cách tốt nhất để đảm bảo sức khỏe trong trường hợp cần thiết