Buzz
1. Đặc điểm và tác dụng của cỏ vòi voi
1.1. Đặc điểm sinh học của cây cỏ vòi voi
Cỏ vòi voi, còn được biết đến với các tên khác như nam độc hoạt, đại vĩ đao, dền voi, cẩu trùng vĩ,... Là một loại thảo mộc hoang mọc với chiều cao tối đa khoảng 25 - 40cm, thân cây có nhiều lông nhám.
Đặc điểm của lá cây vòi voi là nhăn nheo, hình bầu dục, mép có răng cưa. Hoa vòi voi thường có màu tím hoặc trắng, không có cuống, tụ hợp thành cụm giống như vòi voi nên được gọi là cỏ vòi voi.
Cỏ vòi voi là loài cây mọc dại, hoa trắng hoặc tím có hình dáng giống như vòi con voi
1.2. Thành phần, cách thu hái và chế biến dược liệu từ cỏ vòi voi
Các nghiên cứu trong lĩnh vực y học hiện đại đã chỉ ra rằng cỏ vòi voi chứa hoạt chất alcaloid pyrolizidin, có khả năng gây ra bệnh ung thư. Tuy nhiên, cũng có chứa các hợp chất có tác dụng ức chế sự phát triển của khối u như indixin N-oxyd và indixin.
Vòi voi có thể được thu hái suốt cả năm nhưng thường tập trung vào mùa thu và hè, và có thể sử dụng mọi phần của cây. Sau khi thu hái, dược liệu này được phơi hoặc sấy khô để sử dụng khi cần, mang một vị đắng, mùi hăng và hơi cay.
1.3. Công dụng của dược liệu cỏ vòi voi
- Theo y học cổ truyền:
Y học cổ truyền xếp vòi voi vào nhóm thuốc Thận, kinh Tỳ và Đại tràng. Dược liệu này được dùng để chữa trị nhiều bệnh như đau xương khớp, mẩn ngứa, mụn nhọt, viêm da cơ địa, viêm họng,... với tác dụng giảm viêm sưng, giảm đau, giải độc, thanh nhiệt, lợi tiểu, tiêu thũng,...
- Theo y học hiện đại:
Y học hiện đại đã ghi nhận rằng cỏ vòi voi chứa nhiều chất chống oxy hóa, giảm đau, chống co thắt, kháng u, kháng khuẩn, chữa lành vết thương, chống ung thư, lợi tiểu, chống viêm,... vì vậy có thể áp dụng trong việc chữa bệnh vô sinh, bệnh đục thủy tinh thể, bệnh tăng nhãn áp, bệnh dị ứng,...
1.4. Liều dùng và cách dùng dược liệu vòi voi
Có thể sử dụng dược liệu cỏ vòi voi để đắp ngoài da hoặc sắc uống, mỗi lần không quá 30g.
2. Một số cách sử dụng cỏ vòi voi dược liệu trong các bài thuốc chữa bệnh cụ thể
2.1. Bài thuốc chữa bệnh ngoài da
2.1.1. Phương pháp chữa bệnh viêm da cơ địa
+ Phương pháp chườm thuốc: sử dụng phần lá và thân cây vòi voi sau khi rửa sạch, thái khúc ngắn và ngâm trong nước muối loãng trong 15 phút. Sau đó, vớt ra để ráo và rang nóng với rượu hoặc giấm cho đến khi chuyển sang màu vàng, sau đó đổ vào một túi vải sạch để chườm lên vùng bị tổn thương. Mỗi ngày thực hiện 2 lần trong 3 tuần liên tục.
Cỏ vòi voi có thể được sử dụng làm dược liệu chữa bệnh viêm da cơ địa rất hiệu quả
+ Phương pháp đắp thuốc: sử dụng 1 nắm gồm lá và thân cây vòi voi sau khi rửa sạch và ngâm trong nước muối loãng trong 15 phút. Sau đó, vớt ra để ráo và nghiền nhuyễn, sau đó đắp trực tiếp lên vùng da bị tổn thương trong 30 phút và rửa sạch bằng nước ấm. Phương pháp này cần thực hiện 1 lần/ngày trong khoảng 2 - 3 tuần liên tục.
+ Phương pháp sử dụng thuốc thoa bằng rượu: sau khi rửa sạch rễ và thân cỏ vòi voi, thái nhỏ và để ráo nước, sau đó cho vào bình và đổ ngập rượu, đậy kín nắp. Khi rượu chuyển sang màu vàng, lấy ra thoa lên vùng da bị bệnh, thực hiện 2 lần/ngày trong 2 - 3 tuần liên tục.
2.1.2. Phương pháp chữa bệnh á sừng
+ Phương pháp sử dụng thuốc đắp: sử dụng 1 nắm thân và lá cỏ vòi voi sau khi rửa sạch và giã nhuyễn cùng với 1 thìa cà phê muối, sau đó đắp lên vùng da bị bệnh và cố định bằng băng qua đêm. Sáng hôm sau, rửa sạch bằng nước ấm. Thực hiện đến khi không còn dấu hiệu của bệnh á sừng.
+ Phương pháp sử dụng thuốc ngâm rượu để thoa: sau khi rửa sạch và thái nhỏ mọi bộ phận của cỏ vòi voi, cho vào bình và đổ ngập rượu trắng, ngâm 10 ngày. Hàng ngày, sử dụng dung dịch này để thoa lên vùng da bị bệnh cho đến khi không còn triệu chứng nữa.
2.2. Phương pháp chữa bệnh đau nhức xương khớp
- Thành phần dược liệu: 500g cỏ vòi voi, giấm gạo.
- Phương pháp thực hiện: sau khi rửa sạch cây cỏ vòi voi, thái nhỏ và giã nhuyễn, sau đó sao nóng trên chảo và trộn cùng giấm gạo cho đến khi chuyển sang màu vàng. Tắt bếp và đổ vào túi vải sạch buộc lên vùng đau nhức, để qua đêm. Thực hiện đều đặn hàng đêm trong 1 năm.
Khi gặp đau nhức xương khớp, có thể sử dụng cỏ vòi voi để đắp lên vùng đau.
2.3. Phương pháp chữa bệnh viêm amidan
Nhặt một nắm lá và thân vòi voi tươi, rửa sạch trước khi giã nhuyễn để lấy nước súc miệng mỗi ngày từ 4 đến 6 lần.
Trong quá trình chữa trị viêm amidan bằng cỏ vòi voi, cần lưu ý:
- Tránh sử dụng đối với trẻ em, phụ nữ mang thai và đang cho con bú.
- Đối với những người có tỳ vị hư hàn, mắc các triệu chứng như tiêu chảy kéo dài, suy nhược cơ thể hoặc người cao tuổi yếu, cần hạn chế sử dụng.
3. Cẩn thận khi sử dụng dược liệu từ cỏ vòi voi.
- Không tự ý sử dụng cỏ vòi voi làm dược liệu nếu thiếu hướng dẫn cụ thể từ thầy thuốc có chuyên môn vì trong thành phần của dược liệu này có chứa chất gây độc cho gan. Sử dụng tự ý có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn.
- Trong quá trình điều trị bằng cỏ vòi voi, nếu gặp đau bụng hoặc tiêu chảy, cần ngừng ngay lập tức.
- Hiệu quả của việc sử dụng cỏ vòi voi trong điều trị thường đến chậm hơn so với việc sử dụng thuốc Tây, do đó, cần phải kiên nhẫn trong quá trình điều trị.
- Khi sử dụng cỏ vòi voi để điều trị bệnh da, cần sử dụng nước ấm để vệ sinh da trước và sau khi thực hiện liệu pháp, và không được uống.
Mặc dù có hiệu quả trong việc chữa bệnh, dược liệu cỏ vòi voi vẫn có các độc tính khó nhận biết hoặc có thể phát tác kéo dài. Vì vậy, cần thận trọng và hỏi ý kiến của thầy thuốc trước khi sử dụng. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp bạn hiểu và sử dụng dược liệu vòi voi một cách an toàn và hiệu quả.
