'Mắc mưu Thị Hến'
1. Thể loại
- Tuồng (hay còn gọi là luồng tuồng, hát bộ, hát bội) là một thể loại nhạc kịch phổ biến tại Việt Nam
- Tuồng mang một tinh thần hùng hậu, với những nhân vật tận trung với tổ quốc, hy sinh vì lý tưởng cao đẹp, những bài học về đạo đức con người giữa lợi ích cá nhân và lợi ích cộng đồng, giữa gia đình và đất nước, sự trang trọng mạnh mẽ là một nét đặc trưng về mỹ thuật trong nghệ thuật tuồng.
- Tuồng là nơi thể hiện sự anh hùng của con người... Loại hình này khác biệt với cải lương xã hội, cải lương Hồ Quảng (cải lương tuồng cổ), hài kịch, opera,... là những dạng biểu diễn sân khấu mới được ra đời muộn và được ưa chuộng hơn.
2. Nguyên gốc
+ Văn bản Mắc mưu Thị Hến được lấy từ vở tuồng
+ Tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến
- Nghêu, Sò, Ốc, Hến là một ví dụ của thể loại tuồng đồ (tuồng hài), châm biếm sâu sắc những thói hư tật xấu trong xã hội và phơi bày bộ mặt đen tối của một số người trong hệ thống quyền lực ở địa phương trong xã hội xưa.
- Đây là một trong những tác phẩm tiêu biểu trong dòng dõi của tuồng truyền thống và được coi là vở tuồng đồ xuất sắc nhất
- Nghêu, Sò, Ốc, Hến có một số bản tùy biến, khác nhau ở một số chi tiết, bao gồm cả phân đoạn đánh ghen ở cuối vở
- Văn bản Nghêu, Sò, Ốc, Hến đã được Hoàng Châu Ký chỉnh sửa (1957) và bao gồm cả ba hồi.
3. Nội dung chính
Thị Hến đối mặt với sự quyến rũ của cả Đế Hầu và Huyện Trìa. Bên cạnh đó, còn có Nghêu, một nhà tu phá giới, cố gắng lôi kéo sự quan tâm của Thị Hến. Thị Hến mời Nghêu đến nhà vào buổi tối, nhưng lại không ngờ rằng cô cũng mời cả Huyện Trìa và Đế Hầu. Khi ở nhà, trong lúc Nghêu đang tán tỉnh, Đế Hầu đến và gõ cửa, khiến cho Nghêu phải trốn vào gầm giường. Sau đó, Huyện Trìa đến, Đế Hầu phải vội vàng tìm nơi ẩn náu. Thị Hến dùng mưu để cả ba người phải lộ diện và chịu trận.
4. Giá trị nội dung
- Đoạn trích cho thấy hiện thực về những kẻ có tâm hồn hẹp hòi, xấu xa như Nghêu, Đế Hầu và Huyện Trìa
- Làm mặt và gây tiếng cười sâu sắc, đầy châm chọc trong tác phẩm
- Truyền đạt bài học về sự cảnh tỉnh, cảnh báo con người không nên bị cuốn vào lòng tham, lạc lõng, và rơi vào những tình huống tồi tệ
- Phê phán, lên án và châm chọc với những thói quen tục tĩu, xấu xa, và sự say mê với hưởng lạc của con người
5. Giá trị nghệ thuật
- Sử dụng ngôn từ dân dã, gần gũi, dễ tiếp cận
- Kỹ thuật kể chuyện vừa hài hước vừa sâu sắc, xen kẽ với lời nói mỉa mai, trào phúng