Buzz
Dưới đây là tài liệu giới thiệu về tác phẩm Vi hành, sẽ được học trong chương trình Ngữ Văn lớp 11. Mời quý bạn đọc tham khảo.
I. Vài điều về tác giả Nguyễn Ái Quốc
- Nguyễn Ái Quốc (1890 - 1969) là lãnh tụ vĩ đại của dân tộc và cách mạng Việt Nam. Ông đã dẫn dắt nhân dân trong cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ.
- Nguyễn Ái Quốc sinh ra với tên là Nguyễn Sinh Cung và quê quán tại huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.
- Gia đình Nguyễn Ái Quốc có thân phụ là cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc, một nhà Nho yêu nước với tư tưởng tiến bộ ảnh hưởng lớn đến ý chí của Người, và thân mẫu là bà Hoàng Thị Loan.
- Trong suốt quãng đời hoạt động cách mạng, Nguyễn Ái Quốc đã sử dụng nhiều biệt danh khác nhau như Nguyễn Tất Thành, Văn Ba, Nguyễn Ái Quốc... Tên “Nguyễn Ái Quốc” lần đầu tiên xuất hiện trong bức phong bì “Yêu sách của nhân dân An Nam” ký tên là Nguyễn Ái Quốc, khi Người đại diện cho Hội những người An Nam yêu nước tham gia Hội nghị hòa bình Versailles tại Pháp ngày 18 tháng 6 năm 1919.
- Không chỉ là một nhà hoạt động cách mạng uyên bác, Nguyễn Ái Quốc còn được biết đến với danh xưng là một nhà văn, nhà thơ lớn, được UNESCO công nhận là Danh nhân văn hóa thế giới.
- Một số tác phẩm nổi bật của Nguyễn Ái Quốc bao gồm:
- Tuyên bố độc lập (1945, văn chính luận)
- Bản án chế độ thực dân Pháp (1925, văn chính luận)
- Đường Kách Mệnh (1927, tập hợp bài giảng)
- Con rồng tre (1922, vở kịch)
- Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến (1946)
- Các truyện ngắn: Vi hành (1923), Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu (1925)...
- Nhật kí trong tù (thơ, 1942 - 1943)...
II. Giới thiệu về tác phẩm Vi hành
1. Bối cảnh sáng tác
- Vào năm 1922, thực dân Pháp đã đưa vua bù nhìn Khải Định sang Pháp để tham dự cuộc đấu xảo (hội chợ) thuộc địa ở Mác-xây. Mục tiêu của họ là lừa dối nhân dân Pháp, làm cho họ tin rằng vị quốc vương An Nam đã hoàn toàn chấp nhận “mẫu quốc”, sang Pháp để bày tỏ lòng biết ơn về công ơn “bảo hộ” và “khai hóa” của “mẫu quốc”. Thông qua việc thái độ hèn hạ của Khải Định, họ muốn làm cho nhân dân của mình tin rằng tình hình Đông Dương đang ổn định, cần có đầu tư lớn để khai thác kinh tế, tiếp tục truyền bá “văn minh” khai hóa cho dân bản xứ còn mông muội.
- Nguyễn Ái Quốc viết tác phẩm “Vi hành” vào đầu năm 1923 để cùng với các tác phẩm khác như vở kịch Con rồng tre, truyện ngắn Lời than vãn của bà Trưng Trắc… phanh phui âm mưu được nêu trên của bọn thực dân xâm lược.
- Tác phẩm viết bằng tiếng Pháp, đăng trên báo Nhân đạo, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Pháp, xuất bản ngày 19 tháng 2 năm 1923.
2. Cấu trúc
Bao gồm 2 phần:
- Phần 1. Từ đầu cho đến “và vì những lý do không cao thượng bằng, cũng “vi hành” đấy”. Cuộc trò chuyện của đôi trai gái về vua Khải Định.
- Phần 2. Phần còn lại. Tư duy, quan điểm của nhân vật “tôi” về vua Khải Định.
3. Tóm lược
Trên một chuyến xe điện ngầm, đôi trai gái người Pháp nhìn thấy nhân vật tôi - một người An Nam và tưởng rằng đó là vua Khải Định. Họ nghĩ rằng nhân vật “tôi” không biết tiếng Pháp, nên đã tự nhiên bình luận về Khải Định như một kẻ hề, một phần giải trí rẻ tiền. Khi đôi trai gái rời xe, người kể chuyện nhớ về ngày thơ ấu, về câu chuyện vi hành của Vua Pie, Vua Thuấn, rồi phê phán về cuộc Vi hành bí ẩn vì mục đích cá nhân của Khải Định.
Vi hành
Nghe đọc tác phẩm Vi hành:
- Đó chính là hắn!
- Không phải đâu!
- Đúng mà! Anh đã nói rồi là đúng chính hắn.
- Chắc chắn không? Em nhớ thấy hắn ở trường đua, hình như hắn có vẻ nhút nhát hơn, lúng túng hơn đấy, còn đội cái khăn trùm đầu, đeo nhiều nhẫn lắm.
- Có khả năng là hắn đã mang tất cả những thứ đó đến tiệm cầm đồ rồi. Nhưng nhìn kỹ đây! Chắc chắn là còn cái mũi nhọn ấy, còn đôi mắt xệch ấy, và cái mặt như vỏ chanh đấy chứ?
- Ừ, có lẽ anh nói đúng đấy. Nhưng hắn đến đây để làm gì nhỉ, trong con đường điện ngầm này, và tụi quý ông bà đi theo thì đâu hết rồi?
- Có lẽ đã để hết đồ ở khu vực lưu trữ tại nhà ga để đi dạo chơi đấy.
Chào bạn em thân mến của tôi! Tôi muốn kể lại câu chuyện giữa một cặp bạn trẻ ngồi cùng toa tàu với tôi. Họ nhìn tôi với ánh mắt tò mò, hùng hổ, nhưng lại không chú ý đến tôi.
Cuộc trò chuyện diễn ra như sau:
- Em nghĩ sao về khách du lịch của chúng ta? - Người chàng trai hỏi, tưởng rằng tôi là một người quý tộc và nghĩ rằng tôi không hiểu họ đang nói gì với nhau.
- Anh ta khiến tôi cười sảng khoái hơn khi mặc đồ lụa, trang sức lòe loẹt. - Người bạn gái của anh ta trả lời.
- Cái hòn ngọc kia thật tuyệt vời! Em thích nơi có hòn ngọc đó lắm, không gì sánh bằng!
- Nếu có được hòn ngọc đó, em sẽ cố ý để nó bị mất, để trở thành ngôi sao được truyền thông nói đến. Còn anh, anh nghĩ gì về người bảo vệ của chúng ta?
- Họ rất hữu ích cho chúng ta. Cửa hàng ở Găng-be đã được bán. Khoáng sản của Hê-ra Miếc-ten cũng đã được giải quyết. Vụ án một người bị chặt thành từng khúc không thu hút được sự chú ý của công chúng vì không thuộc về giới thượng lưu. Và thế là kho giải trí của chúng ta đang cạn kiệt như B.Đ.D. vậy. Báo chí không còn có gì để báo cáo nữa. Vào lúc đó thì...
- Anh yêu ơi, đổi xe ở đây được không?
- Không, đợi ga sau. Vào lúc đó, một vị vua sẽ đến với chúng ta.
- Sách là sở thích của em. Còn vua thì phí tiền lắm.
- Không đúng! Em còn nhớ buổi dạ hội tại Nhà hát Ca vũ không? Phải trả nghìn rưỡi phơ-răng để xem màn biểu diễn của vợ lẻ nàng hầu vua Cao Miên, xem những trò leo trèo nhào lộn của sư thánh xứ Công-gô; ngày nay, chúng ta không tốn tiền nào mà lại được xem vua ngay bên cạnh đấy. Nghe đồn ông bầu Nhà hát Múa rối có ý định hợp đồng thuê đấy...
Tàu đã đến, cặp đôi bước xuống, mắt lướt qua tôi, và tôi bỗng thấy vui vẻ và nghĩ đến cô. Tôi như nhìn thấy ngày cô và tôi như đôi chim ngồi trên đầu gối của bác thân yêu, nghe bác kể chuyện cổ tích. Tôi nhớ về vua Thuấn, cảm nhận xem dân có tôn trọng mình không, nên cải trang làm dân đi dò la khắp xứ. Còn vua Pi-e nước Nga đi làm thợ và đến làm việc ở các công trường nước Anh. Bên những người cải trang lớn lao đó muốn hiểu rõ cuộc sống của nhân dân, ngày nay có những ông hoàng, công chúa để dễ dàng làm việc cá nhân và vì những lý do ích kỷ, cũng như 'vi hành' đấy.
Tôi chưa hiểu rõ ý đồ của nhà 'vi hành' của chúng ta là gì. Có phải họ muốn biết xem dân Pháp, dưới quyền lãnh tụ A-lếch-xăng Đệ nhất, có được hạnh phúc, có được tiêu tiền nhiều và sử dụng nhiều ma túy giống dân Nam không? Hay họ muốn học cách (theo kiểu Pháp) dùng liềm của nông dân và búa của thợ mộc để sau khi trải qua cuộc phiêu lưu, đem về ít ít hạnh phúc cho đám 'dân' bất hạnh của họ chưa từng biết? Hoặc họ chán cảnh làm một vị vua to lớn, giờ đang muốn trải nghiệm cuộc sống của các cậu công tử nhỏ?
Dù sao thì, gần đây tôi đã trở thành một vị vua không tự nguyện. Ở mọi nơi tôi đi, luôn có người nhìn tôi, ghen tị tôi, mỉm cười với tôi, ca ngợi tôi, và theo tôi.
Em thân mến, cô nói rằng bánh xe lịch sử đã quay. Bây giờ, những người da trắng ở Đông Dương trở thành những người khai hoá, còn những người da vàng trở thành hoàng đế ở Pháp.
Không thể tưởng tượng được cảnh đón tiếp nồng hậu ở đây. Mọi người tỏ ra rất nhiệt tình khi thấy người của mình. Tiếng chào mừng và tôn trọng rất rõ ràng.
Một điều thú vị là Chính phủ cũng không nhận ra khách của mình, đối đãi tất cả như vua chúa. Đó là những người phục vụ nhiệt tình và tận tụy.
Mỗi khi ra khỏi nhà, tôi tự hào là người An Nam và kiêu hãnh có một vị hoàng đế.
