1. Tác dụng của hạch trong cơ thể
Hạch (hạch bạch huyết) tồn tại ở nhiều vị trí khác nhau trong cơ thể, là một phần quan trọng của hệ thống miễn dịch, đóng vai trò trong việc phát hiện và chống lại vi khuẩn và các tác nhân gây hại cho cơ thể. Khi có tác nhân lạ xâm nhập cơ thể, hạch sẽ phản ứng bằng cách nổi lên như một dấu hiệu cảnh báo cho cơ thể.
2. Nổi hạch sau tai - nguyên nhân và nguy hiểm
2.1. Nguyên nhân gây ra nổi hạch sau tai
- Nhiễm trùng
Vùng da trên cổ và mặt có thể sưng lên khi bị nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus, dẫn đến hiện tượng nổi hạch phía sau tai. Hạch nổi sau tai cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo về các bệnh như HIV, thủy đậu, sởi, cảm lạnh, cúm, viêm họng, viêm nhiễm răng miệng,...
Hạch có thể nổi lên phía sau tai do nhiễm trùng từ một khu vực khác trên cơ thể
Điều này được giải thích như sau: khi có sự xuất hiện của tình trạng nhiễm trùng ở một khu vực nào đó trong cơ thể, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách gửi các tế bào bạch cầu đến khu vực bị ảnh hưởng để chống lại các tác nhân gây hại, dẫn đến sự sưng phù và tích tụ tại khu vực đó.
- U mỡ (hạch Lipoma)
Những khối u mỡ (hạch Lipoma) thường phát triển ở nhiều vị trí trên cơ thể, nằm dưới da và thường không gây ra vấn đề gì nhiều. Khi chúng lớn lên, có thể cảm nhận được bằng tay.
- Mụn trứng cá
Mụn trứng cá xuất hiện khi có sự tắc nghẽn các nang lông do tích tụ dầu và tế bào chết. Khi mụn trứng cá phát triển lớn, sưng, cứng, thì người ta có thể cảm nhận được đau đớn khi chạm vào, giống như cảm giác khi sờ vào nổi hạch phía sau tai.
- Viêm tai giữa
Bệnh viêm tai giữa cũng là một loại nhiễm trùng gây ra sự tích tụ chất lỏng, gây sưng và đau nhức, khiến cho người bệnh phát triển nổi hạch phía sau tai.
- Bị áp xe
Khi mô hoặc tế bào ở một vùng nào đó bị nhiễm trùng, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách gửi tế bào bạch cầu đến khu vực đó để tiêu diệt vi khuẩn hoặc virus. Tại vị trí tổn thương, tế bào bạch cầu sẽ tích tụ và tạo thành mủ, gây ra hiện tượng áp xe. Khi chạm vào vùng da bị áp xe, thường sẽ cảm nhận được sự ấm áp và đau đớn.
- Bệnh viêm xương chũm
Viêm xương chũm xảy ra khi tai bị nhiễm trùng không được điều trị kịp thời, phát triển mạnh ở phần nhô sau tai dẫn đến việc tế bào tập trung lại thành hạch ở đó. Dấu hiệu chính của bệnh là: sốt, đau đầu, giảm thính lực hoặc mất thính lực, cáu gắt,... Nếu không điều trị kịp thời và đúng cách, có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như: áp xe ngoài màng cứng, viêm màng não, nhiễm trùng máu,...
- Viêm hạch bạch huyết
Các hạch bạch huyết nằm khắp nơi trên cơ thể, bao gồm cả phía sau tai. Khi hạch này bị viêm do nhiễm trùng, chúng sẽ sưng to lên, tế bào chống nhiễm trùng sẽ tăng lên và tích tụ trong hạch.
- U nang bã nhờn
Các u nang xung quanh tuyến bã nhờn gọi là u nang bã nhờn, thường không gây đau nhưng gây cảm giác khó chịu. Nếu bị nhiễm trùng, có thể gây ra tình trạng u nang sưng to, đau đớn, tấy đỏ, có nhiều dịch mủ và máu bên trong.
U nang bã nhờn có thể tạo ra hạch phía sau tai mà không gây ra cảm giác đau đớn
- Bệnh ung thư
Thường thì bệnh ung thư khó nhận biết ở giai đoạn đầu. Nếu phát hiện hạch nổi phía sau tai, cần phải chú ý đến dấu hiệu cảnh báo cho thấy cơ thể có thể mắc bệnh ung thư ở vùng đầu, cổ, đặc biệt là ung thư tuyến giáp. Ngoài ra, hạch phía sau tai cũng có thể là do ung thư hạch bạch huyết hoặc ung thư da.
Những người mắc ung thư tuyến giáp thường phát triển nổi hạch ở vùng cổ, một số trường hợp có thể có hạch phía sau tai. Theo thời gian, hạch sẽ lớn dần. Ban đầu, hạch di động khá linh hoạt nhưng sau đó nó sẽ bám vào vùng tai và khi bị ấn vào sẽ gây đau và cứng. Bệnh nhân cũng có thể có các triệu chứng điển hình như: giọng khàn, nổi hạch nhỏ có thể di chuyển ở vùng cổ, u giáp ở cổ di động khi nuốt, khó thở, và cảm giác vướng khi nuốt.
2.2. Phân biệt giữa hạch sau tai lành tính và ác tính
Từ những nguyên nhân gây ra hiện tượng nổi hạch sau tai đã được liệt kê ở trên, có thể thấy rằng, hầu hết đều là hạch lành tính, chỉ một số ít là hạch ác tính cần phải chú ý đặc biệt. Bạn có thể tự nhận biết xem hạch phía sau tai của mình là loại nào bằng cách quan sát:
Tùy thuộc vào các biểu hiện cụ thể, nổi hạch phía sau tai có thể gây ra nguy hiểm hoặc không
- Nếu là hạch lành tính
+ Hạch nhỏ có kích thước chỉ vài mm và thường không phát triển theo thời gian.
+ Di chuyển linh hoạt nhưng hiếm khi liên kết với các cấu trúc xung quanh.
+ Thường tự giảm kích thước sau khoảng 3 - 4 tuần.
- Nếu là hạch ác tính
+ Hạch lớn và tăng kích thước theo thời gian, xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau.
+ Thường chỉ xuất hiện ở một vị trí cố định và ít di chuyển.
+ Hạch thường không biến mất tự nhiên nếu không được điều trị.
Có nhiều nguyên nhân gây ra hạch phía sau tai, nhưng đa số chúng thường tự biến mất sau một thời gian mà không cần phải can thiệp điều trị. Tuy nhiên, nếu hạch gây đau hoặc xuất hiện các triệu chứng khác, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa để kiểm tra và xác định nguyên nhân. Thông thường, sau các phương pháp kiểm tra như siêu âm, CT, MRI, X-quang hoặc sinh thiết hạch, bác sĩ sẽ đưa ra kết luận và đề xuất phương pháp điều trị thích hợp.