Buzz
Gương báu khuyên răn là một phần của chương trình học môn Ngữ văn. Hôm nay, Mytour sẽ cung cấp cho bạn tài liệu Soạn văn 10: Gương báu khuyên răn.
Dưới đây là nội dung chi tiết của tài liệu mà chúng tôi muốn giới thiệu, mời các bạn học sinh lớp 10 cùng tham khảo.
Chuẩn bị bài Gương báu khuyên răn - Mẫu 1
1. Nhà văn
a. Sự sống
- Nguyễn Trãi (1380 - 1442), còn được biết đến với bút danh là Ức Trai.
- Sinh ra tại làng Chi Ngại, thuộc huyện Phượng Sơn, tỉnh Lạng Giang (nay là huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương)
- Nguyễn Ứng Long (sau đổi tên thành Nguyễn Phi Khanh) là một học sinh nghèo hiếu học, đỗ Thái học sinh (Tiến sĩ) vào thời Trần. Mẹ ông là Trần Thị Thái, con của quan Tư đồ Trần Nguyên Đán.
- Trong tuổi thơ, Nguyễn Trãi phải đối mặt với nhiều tổn thất đau đớn: mẹ mất khi mới năm tuổi, ông nội qua đời khi mười tuổi.
- Năm 1400, ông thi đỗ Thái học sinh và sau đó phục vụ dưới triều nhà Hồ.
- Năm 1407, khi giặc Minh xâm lược, Nguyễn Phi Khanh bị bắt sang Trung Quốc. Nguyễn Trãi ghi nhớ lời cha, quyết tâm trả nợ dân tộc và thù giặc.
- Sau khi trốn thoát khỏi tù cải của quân Minh, ông tham gia vào nghĩa quân Lam Sơn, cùng với Lê Lợi lãnh đạo kháng chiến, góp phần quan trọng vào chiến thắng của nghĩa quân.
- Ông là một lãnh đạo quân sự và chính trị lớn của dân tộc Việt Nam. Cũng là một nhà văn, nhà thơ vĩ đại của dân tộc.
- Nguyễn Trãi tham gia vào cuộc kháng chiến Lam Sơn với vai trò quan trọng bên cạnh Lê Lợi, giúp Lê Lợi đánh bại quân xâm lược.
- Tuy nhiên, cuộc đời của ông kết thúc bi kịch vào năm 1442 với vụ án nổi tiếng “Lệ Chi Viên”.
- Năm 1980, UNESCO công nhận Nguyễn Trãi là Danh nhân văn hóa thế giới.
b. Sự Nghiệp
- Nguyễn Trãi là một nhà văn chính trị uyên bác với các tác phẩm: Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo, chiếu biểu viết dưới thời Lê… Tư tưởng chủ đạo trong các tác phẩm này là tư tưởng nhân nghĩa, yêu nước thương dân.
- Nguyễn Trãi là một nhà thơ tâm hồn sâu lắng: Ức trai thi tập, Quốc âm thi tập đã ghi lại hình ảnh người anh hùng vĩ đại cũng như con người thực tế.
- Một số tác phẩm nổi bật như: Ức Trai thi tập, Quốc âm thi tập, Quân trung từ mệnh tập…
2. Tác Phẩm
a. Bối cảnh sáng tác
- 'Tập thơ Quốc âm' gồm 254 bài, là tập thơ Nôm sớm nhất còn tồn tại. Với tập thơ này, Nguyễn Trãi đã đóng vai trò quan trọng trong việc khởi đầu và phát triển của thơ Tiếng Việt.
- Tập thơ Quốc âm được chia thành bốn phần: Vô đề, Môn thì lệnh (Thời tiết), Môn hoa mộc (Cây cỏ), Môn cầm thú (Thú vật).
- Bài thơ này là bài thứ 43 trong tổng số 61 bài thơ của phần “Bảo kính cảnh giới” (thuộc phần 'Vô đề' của tập thơ 'Quốc âm thi tập').
b. Cấu trúc
Bao gồm 2 phần:
- Phần 1. Sáu câu thơ đầu: mô tả cảnh ngày hè trong làng quê.
- Phần 2. Hai câu còn lại: thể hiện tấm lòng và mong ước của nhà thơ.
c. Nội dung
Bài thơ miêu tả cảnh ngày hè thể hiện tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống và yêu dân tộc của Nguyễn Trãi.
d. Nghệ thuật
Sử dụng ngôn từ và hình ảnh một cách tinh tế, khéo léo...
Soạn bài Gương báu khuyên răn - Mẫu 2
1. Chuẩn bị
Bài thơ Gương báu khuyên răn là bài số 43 trong tổng số 61 bài thơ thuộc mục “Bảo kính cảnh giới” (phần “Vô đề” của tập thơ “Quốc âm thi tập”).
2. Đọc hiểu
Câu 1. Chú ý đến số chữ trong các câu, từ thuần Việt, động từ, từ chỉ màu sắc, hương vị và âm thanh trong bài thơ.
- Số từ trong các câu: câu đầu và cuối có 6 từ, các câu còn lại có 7 từ.
- Những từ tiếng Việt: hương thơm, gió mát, tiếng nước, chợ hải sản.
- Động từ: chảy, reo, rì rào, điều.
- Từ chỉ màu sắc: xanh, đỏ, hồng
- Từ chỉ hương vị: hương thơm.
- Từ chỉ âm thanh: vang vọng, rì rào
Câu 2. Mối liên hệ giữa tiếng đàn Ngu cầm và mong ước của Nguyễn Trãi được thể hiện như thế nào?
Tiếng đàn Ngu cầm và mong ước của Nguyễn Trãi có mối liên hệ sâu sắc thể hiện mong ước sum vầy, hạnh phúc.
3. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Hiểu nhan đề và nội dung chính của bài thơ Gương báu khuyên răn (bài 43).
- Tiêu đề: Bức gương quý giá để dạy bảo về cuộc sống.
- Chủ đề chính: Bài thơ miêu tả cảnh hè thể hiện tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, yêu dân tộc và quê hương.
Câu 2. Hiểu vai trò của các từ chỉ màu sắc, âm thanh, từ ngữ hình ảnh và phép biện trong việc mô tả cảnh thiên nhiên và đời sống trong bài thơ.
Vai trò: Tạo nên bức tranh thiên nhiên hòa quyện giữa màu sắc, âm thanh cùng với hình ảnh đời sống sống động, đa dạng.
Câu 3. Phân tích mối quan hệ giữa cảnh vật và tâm trạng trong bài thơ Gương báu khuyên răn.
Tương quan giữa bối cảnh và tâm trạng trong bài thơ Gương báu khuyên răn: Tác giả mô tả đẹp của thiên nhiên để thể hiện tình yêu thiên nhiên, cuộc sống và mong ước về quê hương, đất nước.
Câu 4. Theo ý kiến của em, bài thơ biểu hiện tâm trạng và mong ước gì của Nguyễn Trãi? Những thông tin về cuộc sống và con người Nguyễn Trãi giúp em hiểu rõ hơn về điều đó?
- Tâm trạng và ước mong của Nguyễn Trãi: Ao ước nhân dân được sống sung túc, hạnh phúc.
- Thông tin về cuộc sống và con người Nguyễn Trãi: Một người yêu nước, thương dân, dù là nhà nho trí thức nhưng vẫn dành tâm huyết cho dân tộc.
Câu 5. Sự khác biệt về hình thức của bài thơ này so với các bài thơ thất ngôn bát cú Đường là gì? Ý nghĩa của sự khác biệt đó là gì?
- Trong các bài thơ thất ngôn bát cú đường luật: Mỗi câu thơ có bảy chữ. Riêng bài thơ Gương báu khuyên răn: Câu 1 và câu 8 có sáu chữ, còn lại mỗi câu đều có bảy chữ.
- Việc áp dụng cách viết như vậy giúp tạo ra nhịp điệu đặc biệt cho bài thơ, làm nổi bật tính riêng của thơ Nguyễn Trãi.
