Tài liệu mẫu văn lớp 11: Tổng hợp dàn ý bài thơ Tự tình 2 (5 Mẫu) Lập dàn ý bài thơ Tự tình 2

Dàn ý phân tích bài thơ Tự tình 2 của Hồ Xuân Hương cung cấp 5 mẫu dàn ý chi tiết, đầy đủ nhất, là nguồn tham khảo hữu ích giúp bạn hiểu rõ các ý chính cần triển khai khi viết văn phân tích bài thơ, phân tích 2 câu kết bài, phân tích hình ảnh người phụ nữ trong bài Tự tình 2, ...

Bài thơ Tự tình 2 đặc trưng cho phong cách và tư tưởng của Hồ Xuân Hương, đặc biệt là về vấn đề người phụ nữ. Bài thơ thể hiện sự mạnh mẽ, ngang tàng của Hồ Xuân Hương khi bày tỏ suy nghĩ cá nhân.

Dàn ý phân tích chi tiết bài thơ Tự tình 2

I. Khai mạc

• Trình bày những đặc điểm tiêu biểu về nữ thi sĩ Hồ Xuân Hương: Bà được biết đến với tên gọi 'Bà chúa thơ Nôm', sáng tác nhiều bài thơ thể hiện lòng trân trọng vẻ đẹp và lòng thương xót đối với số phận của phụ nữ.
• Giới thiệu bài thơ Tự tình II: Đây là một trong ba bài thơ của tập thơ Tự tình, thể hiện sự buồn bã trước tình trạng mất mát và thất vọng.

II. Phần thân

1. Hai dòng đầu: Nỗi buồn và sự chán chường

• Dòng 1: Hiện diện qua cảnh vật:

• Thời gian: Ban đêm tối tăm, tiếng trống đang đánh – tiếng trống nhấp nhô, vang lên rất nhanh, biểu hiện sự điều động của thời gian, sự nhanh chóng, vội vã ⇒ Con người đối mặt với sự bất an, lo lắng
• Không gian: 'văng vẳng': sử dụng âm thanh mô tả cảnh vật tĩnh lặng ⇒ Không gian mở lớn nhưng yên bình, trống trải

⇒ Tâm trạng con người trở nên bé nhỏ, lạc lõng, cô đơn

• Dòng 2: Diễn đạt trực tiếp nỗi buồn bằng cách sử dụng từ ngữ đầy ấn tượng:

• Từ 'trơ' được nhấn mạnh: nỗi đau, hoàn cảnh 'trơ trụi', đầy tủi hờn, đồng thời thể hiện sức mạnh đương đầu, đối mặt với sự bất công.
• Cái hồng nhan: Sử dụng từ ngữ lạ để thể hiện sự đau đớn

⇒ Hai mặt đối lập: 'cái hồng nhan' so với 'với nước non'

⇒ Bi kịch của phụ nữ trong xã hội

2. Dòng 2: Mô tả chi tiết hơn về cảnh tình cảnh cô đơn và nỗi buồn tủi

• Điểm 3: Hình ảnh người phụ nữ đơn độc trong đêm tối vắng vẻ với biết bao đau thương

• Ly rượu mang hương thơm: Tình trạng cô đơn, sử dụng rượu để quên đi nỗi buồn
• Say lại tỉnh: Luân phiên say và tỉnh tựa như vòng luẩn quẩn không lối thoát, tình yêu một lúc say, một lúc tỉnh, cuối cùng cũng phai nhạt, để lại sự tan vỡ

⇒ Vòng luẩn quẩn này cho ta biết rằng duyên tình đã trở thành trò chơi của số phận

• Dòng 4: Cảm giác chán chường, đau đớn, lẻ loi

- Biểu tượng thơ chứa hai khía cạnh bi kịch:

• Vầng trăng bóng tối: Trăng đã gần kết thúc ⇒ tuổi thanh xuân đã qua
• Khuyết không tròn: Sự gặp gỡ chưa hoàn chỉnh, hạnh phúc chưa đạt đến trạng thái tròn đầy, hoàn thiện ⇒ sự thất vọng và tuyệt vọng của con người

- Nghệ thuật đối chiếu → làm nổi bật thêm nỗi cô đơn và buồn bã của người đã bỏ lỡ cơ hội

⇒ Hy vọng thoát khỏi hiện thực nhưng không tìm được con đường ra.

3. Hai câu phân tích: Sự thất vọng, sự phản kháng của Hồ Xuân Hương

- Phong cảnh tự nhiên qua góc nhìn của ai đó đầy nỗi phẫn uất và sự hiện diện mạnh mẽ của tính cách:

• Rêu: Biểu tượng cho sự yếu đuối, nhỏ bé nhưng vẫn giữ vững sức mạnh
• Đá: Trầm lặng nhưng bây giờ cần phải mạnh mẽ hơn, cần phải sắc bén hơn để “đâm xuyên đám mây”
• Động từ mạnh mẽ xiên, đâm kết hợp với bổ ngữ ngang, toạc: thể hiện tính cách kiên quyết, gan dạ
• Nghệ thuật đối chiếu, đảo ngữ ⇒ Sự phản kháng quyết liệt, mạnh mẽ, dữ dội

⇒ Sức sống đã bị giam giữ đang dần bộc phát mạnh mẽ hơn bao giờ hết

⇒ Sự chống đối của tự nhiên cũng là sự chống đối của con người

4. Hai câu kết: Quay trở lại với tâm trạng chán chường, u sầu

• Mục 7:

• Chán chường: cảm giác mệt mỏi, không còn hứng thú
• Xuân đi xuân lại: Từ “xuân” mang hai ý nghĩa, vừa là mùa xuân, đồng thời cũng là tuổi xuân

⇒ Mùa xuân qua đi rồi lại trở về theo chu kỳ tự nhiên, nhưng tuổi xuân của con người đã qua đi không bao giờ trở lại ⇒ cảm giác đắng cay, chán chường.

• Mục 8:

• Tình yêu dang dở: Tình yêu không hoàn chỉnh
• Tình yêu dang dở được chia sẻ: Làm tăng thêm nỗi đau buồn, tình yêu đã không hoàn hảo mà còn phải chia sẻ
• Tí con con: tí và con con đều là hai tính từ chỉ sự nhỏ bé, đặt hai tính từ này cạnh nhau càng làm tăng sự nhỏ bé, hèn mọn

⇒ Tình yêu không hoàn hảo ban đầu lại phải được chia sẻ ra để cuối cùng trở thành một sự nhỏ bé, không đáng kể

⇒ Số phận khốn khổ, không công bằng của phụ nữ trong xã hội phong kiến, phải sống trong bó buộc

5. Nghệ thuật

- Sử dụng ngôn từ thơ pháp, thể hiện rõ nét tài năng và phong cách của tác giả:

+ Sử dụng từ ngữ, hình ảnh phong phú, giàu cảm xúc, đa chiều

- Sử dụng kỹ thuật nghệ thuật đảo ngữ: câu 2, câu 5 và câu 6

- Sử dụng động từ mạnh mẽ: xiên, đâm toạc.

III. Kết bài

• Khẳng định lại những đặc điểm nổi bật về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm
• Thông qua bài thơ, thể hiện giá trị thực tế và sự chân thành của một nhà thơ “nữ viết về nữ”

Phân tích dàn ý cảm nhận bài thơ Tự tình 2

1. Bắt đầu

- Giới thiệu về bài thơ “Tự tình” của Hồ Xuân Hương: Được biết đến với biệt danh “Bà chúa thơ Nôm”, Hồ Xuân Hương đã sáng tác chùm thơ “Tự tình” gồm ba bài, thể hiện tiếng nói sâu lắng về cuộc sống, những khao khát và nỗi đau của con người. Trong đó, bài thơ “Tự tình II” thể hiện rõ tâm trạng và thái độ của nữ thơ: vừa buồn thảm, vừa tức giận trước số phận éo le cùng ước mơ cao cả nhưng vẫn đối mặt với bi kịch.

2. Nội dung chính

– Bốn câu đầu tiên đã phác họa hoàn cảnh và tâm trạng của nữ thơ

• Hoàn cảnh:
• Thời gian mà nghệ thuật mô tả: buổi tối khuya.
• Tiếng trống canh giữa đêm khuya thể hiện sự cảm thấy về sự vội vã của thời gian.
• Tâm trạng buồn rầu của nữ thơ:

- Tâm trạng được thể hiện thông qua ngôn từ giàu cảm xúc: “Trơ” đặt ở đầu câu kết hợp với biện pháp nhấn mạnh tạo ra cảm giác tủi hổ, chai lì. Cụm từ “hồng nhan” kết hợp với “cái” gợi lên ý niệm về sự rẻ rúng, mỉa mai của số phận.

“Vầng trăng bóng xế” (trăng sắp tàn) nhưng vẫn “khuyết chưa tròn” là biểu tượng của bi kịch trong cuộc sống của nữ sĩ: tuổi xuân trôi đi nhưng số phận vẫn còn dang dở.

– Ý thức sâu sắc về bi kịch tình duyên, tác giả không chỉ cảm thấy chán nản, tủi hổ mà còn phẫn uất

• Bức tranh thiên nhiên hiện lên với những nét chấm phá về rêu và đá hiên ngang tồn tại mạnh mẽ: : “xiên ngang mặt đất”, “đâm toạc chân mây”.
• Biện pháp đảo ngữ đưa những động từ mạnh lên đầu câu:

- Tôn vinh sức sống mạnh mẽ của thế giới thực vật.

- Ẩn dụ cho tình trạng phẫn uất muốn vượt lên trên khó khăn của tác giả.

– Cuối bài thơ cũng thể hiện cảm thức về thời gian, biểu lộ tâm trạng buồn rầu, chán chường.

• “Ngán” biểu lộ sự chán ngán, ngán ngẩm.
• Từ “xuân” được lặp lại hai lần mang nhiều ý nghĩa khác nhau: là mùa xuân và là tuổi xuân.
• Hai từ “lại” trong cụm từ “xuân đi xuân lại lại” cũng có ý nghĩa khác nhau: từ “lại” đầu tiên là thêm một lần nữa, còn từ “lại” thứ hai thể hiện sự quay trở lại, tạo ra sự tuần hoàn, lặp lại.

3. Tóm tắt

Bài thơ “Tự tình II” đã thể hiện một cách sâu sắc, mãnh liệt khát vọng sống, tự do và hạnh phúc của một người phụ nữ vừa dịu dàng, đằm thắm vừa mạnh mẽ. Tất cả được thể hiện qua tài năng trong việc sử dụng ngôn từ và xây dựng hình tượng của “Bà Chúa thơ Nôm”.

Dàn ý phân tích hình ảnh phụ nữ trong Tự tình 2

I. Giới thiệu

- Giới thiệu về hình ảnh phụ nữ trong thơ ca trung đại: đã trở thành chủ đề phổ biến trong văn học thời kỳ này với sự đồng cảm sâu sắc.

- Giới thiệu nhà thơ Hồ Xuân Hương và hình tượng phụ nữ trong bài Tự tình (II): Hồ Xuân Hương nổi tiếng với biệt danh 'nhà thơ nữ viết về phụ nữ', trong bài thơ Tự tình (II), hình ảnh phụ nữ với bi kịch tình yêu, hạnh phúc, hoặc bi kịch về thân phận được miêu tả rõ ràng.

II. Nội dung

a. Hình ảnh của người phụ nữ đơn độc, cô đơn

• Người phụ nữ đơn độc giữa:

- Thời gian: Đêm khuya (quá nửa đêm) → Yên bình, người đối diện với chính mình, sống chân thành với bản thân

- Không gian: Yên lặng vắng vẻ (nghệ thuật tạo cảm giác tĩnh lặng)

- Âm thanh: “Văng vẳng” → từ tiếng xa vọng lại (nghệ thuật tạo cảm giác tĩnh lặng) ⇒ nhấn mạnh sự trôi qua của thời gian

+ Trống canh nhịp nhàng → tiếng trống vang lên, rộn ràng, hồn nhiên

⇒ Một người phụ nữ đơn độc giữa bầu trời rộng lớn:

• Người phụ nữ mang nỗi cô đơn, buồn bã và tiếc nuối về số phận

- 'Đơn độc”: Lẻ loi, cô đơn nhưng cũng là một cách tự chủ -> thách thức đầy cam go

+ Kết hợp từ “Duyên + nhân”: vẻ đẹp của người phụ nữ không bao giờ phai nhạt

+ Nghệ thuật đảo ngữ → nhấn mạnh vào sự lẻ loi nhưng đầy quyết đoán của người phụ nữ ⇒ điều này càng làm nổi bật sự đắng cay, đau đớn

+ Sự đối lập: vẻ đẹp >< cảnh vật hoang sơ

=> Nỗi cô đơn kinh hoàng của con người.

b. Hình ảnh người phụ nữ với nỗi đau buồn

- Cốc rượu đắng cay: Người phụ nữ buồn tủi dùng rượu để giải tỏa nỗi đau trong đêm

- Lạc vào vòng xoáy không lối thoát

=> Khi tỉnh lại, người phụ nữ càng cảm thấy đau đớn vì số phận của mình.

- Vầng trăng bóng xế không tròn: Biểu tượng của thiên nhiên nhưng cũng thể hiện nỗi buồn khi tuổi thanh xuân sắp qua và hạnh phúc vẫn chưa trọn vẹn.

=> Sự thê thảm của số phận người phụ nữ.

c. Hình tượng người phụ nữ với sự oan trái và sự chống đối trước số phận đáng thương

- Người phụ nữ mạnh mẽ không bao giờ chịu khuất phục, như muốn thách thức số phận qua các biểu tượng của thiên nhiên:

+ Rêu: không uốn nắn mà 'leo trèo' trên mặt đất

+ Đá: đấu tranh mạnh mẽ và 'làm sắc bén đôi cánh mây'

+ Sử dụng động từ mạnh mẽ xiên, đâm kết hợp với bổ ngữ ngang, toạc: thể hiện tính cách mạnh mẽ, kiên cường

+ Nghệ thuật đảo ngữ, đối lập -> Sự phản kháng quyết liệt, dữ dội

=> Năng lượng đang bị kìm nén đang bắt đầu phát triển mạnh mẽ vô cùng

=> Sự chống đối mãnh mẽ của người phụ nữ, một lực lượng sống mãnh mẽ ngay cả trong những tình huống tồi tệ nhất.

d. Hình tượng người phụ nữ cuối cùng trở lại với tâm trạng mệt mỏi trước số phận khắc nghiệt

- Bi kịch của người phụ nữ nằm ở việc: Họ chống đối, không bao giờ chấp nhận thất bại nhưng kết cục lại thất bại.

+ Chán: mệt mỏi, không còn động lực

+ Xuân qua xuân lại: Mùa xuân đã trôi qua và mùa xuân quay về, nhưng tuổi thanh xuân của người phụ nữ đã qua đi không thể quay lại nữa.

=> Người phụ nữ cảm thấy chán chường với cuộc sống khắc nghiệt, khiến bản thân phải chịu đựng số phận đầy đau thương, sự trở lại của mùa xuân chỉ đồng nghĩa với sự ra đi của tuổi trẻ.

- Tình huống khó khăn của người phụ nữ trở nên thêm bi thảm vì:

+ Tình yêu vụn vỡ: đã từng là mối tình không hoàn hảo

+ Sự chia sẻ hạt gạo: Dù đã chia sẻ nhưng cuối cùng chỉ còn lại 'hạt gạo' -> đầy xót xa, đáng thương

=> Đây có thể là tâm trạng của một người phụ nữ phải ra ngoài làm việc

=> Nỗi lòng của người phụ nữ trong xã hội xưa khi họ cảm thấy 'tình yêu như một chiếc chăn quá chật'.

III. Kết luận

• Tóm tắt những đặc điểm nghệ thuật giúp thành công trong việc mô tả hình ảnh người phụ nữ với bi kịch cá nhân: ngôn từ tinh tế, khả năng sáng tạo với hình ảnh sắc nét, đảo ngữ, đối lập…
• Thể hiện quan điểm cá nhân về hình ảnh người phụ nữ trong xã hội cũ và kết nối với hiện thực.

Dàn ý tâm trạng của nhân vật lãng mạn trong tác phẩm Tự tình 2

1. Khởi đầu

- Giới thiệu về bài thơ: Tự tình II là tác phẩm của Hồ Xuân Hương, mô tả về thân phận nhỏ bé và đau đớn của bản thân tác giả, nhưng qua đó cũng phản ánh được những điều chung của nhiều người phụ nữ trong xã hội thời đại.

2. Nội dung chính

– Trong cảnh hoang vắng, tĩnh lặng của không gian, nhân vật lãng mạn hiện hình với những suy tư sâu sắc về sự nhỏ nhen của bản thân và sự rối ren của số phận.

– Tiếng trống vang trong đêm không chỉ làm cho trái tim càng đau đớn mà còn làm tăng thêm nỗi buồn, sự cô đơn giữa dòng đời.

– “Hồng nhan” là vẻ đẹp của khuôn mặt, thường được dùng để miêu tả những cô gái xinh đẹp.

–> Động từ trơ được đặt ở đầu câu, tạo ra ấn tượng về sự nhỏ bé, lạc lõng của thân phận người phụ nữ trước cuộc sống rộng lớn.

– Tâm trạng chứa đựng những suy tư, bế tắc không ngừng nhưng người phụ nữ đó không có ai để chia sẻ mà phải nương tựa vào rượu như một cách để trốn tránh hiện thực đau đớn.

– Đối diện với số phận đầy đau thương, tình duyên dang dở của nữ sĩ đã muốn uống rượu để quên hết, nhưng càng uống càng tỉnh táo.

– “Say lại tỉnh” làm nổi lên trạng thái lúng túng, hơi rượu không giúp nữ sĩ quên đi mà càng làm sâu sắc thêm nỗi đau về số phận.

– Vầng trăng bóng xế không tròn là vầng trăng dần tàn khi mặt trăng dần mọc, trạng thái khuyết không tròn cũng như tình duyên dang dở, lỡ làng của duyên số.

– Nghệ thuật đảo ngữ được áp dụng một cách hiệu quả để thể hiện sự bất bình, bức bối của tác giả trước sự không công của số phận cùng với khát vọng vượt lên trên hoàn cảnh.

– Người phụ nữ dùng cả tuổi thanh xuân của mình để hy vọng, mong mỏi một chút hạnh phúc, dù nhỏ bé, giản dị nhưng mong mỏi cả tuổi thanh xuân đó cũng không thể trọn vẹn.

– “Ngán” là tâm trạng của nhà thơ Hồ Xuân Hương trước sự mất mát của tuổi thanh xuân nhưng không thể đạt được hạnh phúc.

– Tình duyên mong manh, nhỏ bé “mảnh tình” cũng không được trọn vẹn mà phải chia sẻ càng khiến cho người đọc thêm đau xót về số phận đầy đau thương của cuộc sống đời thường.

3. Kết thúc

- Tự tình 2 là một trong những bài thơ đặc sắc nhất thể hiện tâm hồn, tài năng và phong cách của nữ danh nhân Hồ Xuân Hương. Bài thơ thể hiện sự nhận thức sâu sắc của người phụ nữ trước tình hình khó khăn, bất công của số phận, dù mang trong lòng nhiều nỗi buồn nhưng không bao giờ chịu khuất phục, để lại ấn tượng mạnh mẽ cuối cùng trong lòng người đọc là sức mạnh của tinh thần người phụ nữ.

Dàn ý phân tích 2 câu cuối cùng của Tự tình 2

1. Bắt đầu

Giới thiệu về bài thơ Tự tình và tóm tắt nội dung của 2 câu thơ cuối cùng trong bài

2. Nội dung chính

'Ngán nhìn xuân đi lại'

- 'Ngán' là tâm trạng chán nản, mệt mỏi trước cuộc sống khó khăn.

- 'Xuân' ở đây không chỉ là mùa xuân của tự nhiên mà còn là tuổi xuân của con người. Từ 'lại' chỉ sự lặp lại, tuần hoàn.

→ Câu thơ nhấn mạnh đến sự chán chường, đau khổ của người phụ nữ khi thấy thời gian trôi đi mà tuổi thanh xuân của họ không thể quay lại.

'Tình san sẻ mảnh mảnh'

- 'Tình mảnh' thể hiện sự mong manh, nhỏ bé của tình yêu, sự mong mỏi về duyên phận. Tình mảnh ban đầu đã nhỏ bé, không trọn vẹn, khi phải chia sẻ với người khác thì càng trở nên nhỏ bé hơn, không còn là bao nhiêu 'mảnh mảnh'.

- Việc sử dụng nghệ thuật tăng tiến cùng với các từ chỉ sự ít ỏi như 'mảnh', 'tí' làm cho hoàn cảnh của người phụ nữ trở nên đáng thương, tội nghiệp hơn.

=> Hai câu thơ cuối không chỉ miêu tả tình hình bi thảm mà còn phản ánh khao khát sâu sắc của những người phụ nữ trong xã hội xưa: họ ao ước một tình yêu nhỏ bé, một hạnh phúc giản dị.

3. Kết thúc

Tổng quan về hai câu kết của bài thơ Tự tình