Buzz
Bài thơ Nhớ đồng vẽ lên bức tranh về tình yêu quê hương và khát vọng tự do, cách mạng. Hôm nay, Mytour mang đến tài liệu Soạn văn 11: Nhớ đồng để các bạn học sinh lớp 11 tham khảo.
Để chuẩn bị bài học hiệu quả hơn, các bạn học sinh lớp 11 có thể sử dụng tài liệu này. Thông tin chi tiết được cung cấp dưới đây.
Hướng dẫn soạn bài Nhớ đồng
Trước khi bắt đầu đọc
Câu 1. Theo trải nghiệm của bạn, sự nỗi nhớ thường bắt nguồn và phát triển ra sao?
Một nỗi nhớ thường bắt nguồn từ tình yêu, sự quý trọng đối với một đối tượng hoặc một người, dẫn đến mong muốn gặp lại hoặc tái ngộ.
Câu 2. Hãy tưởng tượng về cách bạn khởi đầu một bài viết về nỗi nhớ cá nhân của bạn. Điều gì sẽ được nêu ra đầu tiên và tại sao?
Điều được nhấn mạnh đầu tiên là đối tượng gợi lên ký ức. Chính điều này mở ra các khía cạnh khác để thảo luận.
Bắt đầu đọc văn bản
Câu 1. Tiếng hò liên quan như thế nào đến nỗi nhớ?
Tiếng hò có tác dụng kích thích nỗi nhớ.
Câu 2. Các hình ảnh xuất hiện ở đây có điểm gì đặc biệt?
Hình ảnh đơn giản, gần gũi của quê hương.
Câu 3.
- Tương đồng: Chỉ gồm 2 câu thơ, bắt đầu bằng cụm từ “Gì sâu bằng”
- Khác biệt: Khổ thơ trước đề cập đến tiếng hò, khổ thơ này nhắc đến ruộng đồng quê hương.
Câu 4. Đối tượng được gọi là “hồn thân” ở đây bao gồm những ai?
Đối tượng được gọi là “hồn thân” bao gồm những người dân nông thôn/người cùng chung quê hương.
Câu 6. Trong so sánh với “tôi” ở khổ thơ trước, “tôi” ở đây đã trải qua sự phát triển như thế nào?
“Tôi” ở khổ thơ trước đã được trải qua cuộc sống tự do.
Câu 7. Hình ảnh “cánh chim buồn nhớ gió mây” thể hiện cảm xúc gì của nhân vật trữ tình?
Hình ảnh “cánh chim buồn nhớ gió mây” diễn đạt cảm xúc buồn bã trước thực tại, mong muốn được tự do như cánh chim đang bay giữa bầu trời.
Sau khi kết thúc việc đọc
Câu 1. Theo bạn, tiêu đề Nhớ đồng đã diễn đạt được toàn bộ cảm xúc của bài thơ hay không? Tại sao? Nên hiểu thế nào về ý nghĩa của từ “đồng” trong tiêu đề?
Theo quan điểm của tôi, tiêu đề Nhớ đồng đã bao gồm được toàn bộ cảm xúc của bài thơ. Điều này là vì tiêu đề đã thể hiện rõ cảm xúc chủ đạo là nỗi nhớ, đồng thời chỉ ra đối tượng của cảm xúc là “đồng” ấy là quê hương.
Câu 2. Bạn có nhận xét gì về đặc điểm hình thức và nội dung của các khổ thơ 1, 4, 7, 13 trong văn bản? Các khổ thơ này được sắp xếp theo “luật” nào?
- Hình thức: Mỗi khổ thơ chỉ có hai câu, bắt đầu với cụm từ “Gì sâu bằng…”.
- Nội dung: Lặp lại nội dung “ Gì sâu bằng những trưa thương nhớ/Hiu quạnh bên trong một tiếng hò!” ở khổ 1 và 7, “Gì sâu bằng những trưa hiu quạnh/Ôi ruộng đồng quê thương nhớ ơi!” ở khổ 7 và 13.
- Các khổ thơ này được sử dụng làm phần kết cho bài thơ, tạo nên âm nhạc đặc biệt khiến bài thơ trở nên như một tiếng hò vô tận, đầy cảm xúc buồn.
Câu 3. Hệ thống hình ảnh trong bài thơ diễn đạt điều gì? Bạn cảm nhận và đánh giá thế nào về cách tác giả sắp xếp, kết hợp các hình ảnh?
- Hệ thống hình ảnh trong bài đã phản ánh nỗi nhớ về quê hương, đồng đội cùng khát khao tự do của tác giả.
- Tác giả đã sắp xếp, kết hợp các hình ảnh một cách có tổ chức: đầu tiên là hình ảnh về cảnh quê, tiếp theo là hình ảnh về người nông dân lao động, sau đó là hình ảnh về đồng đội, cuối cùng là tác giả nhớ lại chính mình ở những ngày xưa đã qua.
=> Trình tự từ phổ quát đến cụ thể.
Câu 4. Từ “đâu” xuất hiện bao nhiêu lần và ý nghĩa của nó trong bài thơ?
- Từ “đâu” xuất hiện 10 lần trong bài, thể hiện sự hồi tưởng về quá khứ, tạo ra một không gian quen thuộc nhưng cũng xa lạ.
- Từ “đâu” được đặt ở đầu câu, thúc đẩy tâm trạng của nhân vật trữ tình, góp phần làm nổi bật mạch lạc và liên kết của văn bản, giúp thể hiện cảm xúc một cách sâu sắc và độc đáo.
Câu 5. Đánh giá tác dụng nghệ thuật của việc sử dụng câu hỏi, câu kể và câu cảm xen kẽ trong văn bản.
Tác dụng nghệ thuật của việc sử dụng câu hỏi, câu kể và câu cảm: tạo ra một không gian ẩn dụ về nỗi nhớ, cảm giác cô đơn sâu thẳm trong tâm hồn của nhà thơ.
Câu 6. Hình ảnh nào trong bài thơ có tính tượng trưng rõ nhất? Hãy mô tả tính tượng trưng của hình ảnh đó.
Ví dụ:
Hình ảnh “đường con bước vạn đời” và “xóm nhà tranh thấp ngủ im hơi” kết hợp nhau tạo thành một biểu tượng tổng quát không chỉ mô tả con đường và nhà mái mà còn ám chỉ cuộc sống bình dị, gian nan, cần phải thay đổi.
Câu 7. Bài thơ thể hiện điều gì về tâm trạng, phẩm chất, lý tưởng của nhân vật trữ tình? Hãy chia sẻ cảm nhận của bạn về những cảm xúc, tâm trạng được tác giả thể hiện trong bài thơ.
- Tâm trạng: nỗi nhớ quê hương, kí ức về những ngày tự do.
- Phẩm chất: chân thành, trung hậu, gắn bó sâu đậm với gia đình, quê hương, đặc biệt là với những người lao động.
- Lý tưởng: mong muốn thay đổi cuộc sống khó khăn, trì trệ; hướng về cách mạng với niềm tin vững chắc.
=> Cảm nhận: ngưỡng mộ và kính trọng những cảm xúc, tình cảm mà tác giả đã diễn đạt trong bài thơ.
Kết nối giữa đọc và viết
Viết một đoạn văn (khoảng 150 từ) làm sáng tỏ mối liên hệ giữa các chi tiết, hình ảnh đã tạo nên thế giới cảm xúc “nhớ đồng” trong bài thơ.
Gợi ý:
Bài thơ Nhớ đồng là tiếng nói của người chiến sĩ cộng sản trong những tháng ngày giam cầm. Một tiếng hò vang vọng đã đánh thức và gợi dậy nỗi nhớ thương về hình ảnh cánh đồng, nơi cũng chính là quê hương. Trong tâm trí của người tù, bức tranh thiên nhiên hiện ra với những chi tiết, hình ảnh quen thuộc. Không chỉ là cảnh đồng lúa, khóm tre, nương rẫy hay những mái nhà tranh, mà còn có những người nông dân gian khổ, bóng dáng của người mẹ già. Từng câu thơ phản ánh sâu sắc nỗi nhớ thương da diết, đầy cảm xúc và chân thành. Điệp ngữ “gì sâu bằng…” truyền tải về nỗi nhớ sâu sắc trong lòng nhân vật trữ tình. Còn điệp ngữ “đâu những…” khơi gợi nỗi day dứt tìm về cuộc sống xưa, tìm kiếm sự yên bình nơi quê hương trong sự ngậm ngùi, chua xót. Tất cả tạo nên thế giới cảm xúc của “nhớ đồng” trong bài thơ.
