Buzz
Trích từ Dế Mèn phiêu lưu kí của Tô Hoài, một đoạn văn được chọn lọc cho chương trình học kỳ I của Ngữ văn lớp 6.
Hôm nay, Mytour giới thiệu tài liệu Soạn văn 6: Bài học đầu đời để hỗ trợ các bạn học sinh.
Soạn bài Bài học đầu đời - Mẫu 1
Trước khi tiếp tục
1. Có lẽ em đã từng đọc một câu chuyện thú vị hoặc xem một bộ phim đầy cảm xúc về niềm vui hoặc nỗi buồn của nhân vật. Khi đọc (xem), em đã suy nghĩ về điều gì?
Gợi ý: Trong quá trình đọc một câu chuyện hoặc xem một bộ phim, chúng ta thường có thể cảm nhận được cảm xúc của nhân vật.
2. Hãy chia sẻ một chút về cảm xúc của em khi suy nghĩ về bản thân với các bạn.
Sugestion:
- Điểm mạnh: học hành siêng năng, tự chủ trong công việc.
- Điểm yếu: đôi khi còn lơ là trong bài kiểm tra, hay lạc quan, chưa nhiệt tình giúp đỡ gia đình trong công việc nhà…
Đọc đoạn văn
Câu 1. Em dự đoán sự việc sẽ diễn ra như thế nào?
Ước đoán: cuộc trò chuyện giữa Dế Mèn và Dế Choắt.
Câu 2. Khi dụ Dế Choắt chọc chị Cốc, Dế Mèn có suy nghĩ về kết quả không?
Dế Mèn không suy nghĩ về kết quả.
Câu 3. Điều gì đã xảy ra với Dế Choắt? Dế Mèn đã làm gì khi chứng kiến điều đó?
- Dế Choắt đã bị chị Cốc mổ.
- Dế Mèn nằm trong hang, lên giường nằm xiên bắt chân thành hình ngũ giác, không quan tâm Dế Choắt.
Sau khi đọc
Trả lời câu hỏi
Câu 1. Câu chuyện được kể bởi nhân vật nào? Kể từ góc nhìn của ai?
- Câu chuyện được kể bởi nhân vật: Dế Mèn.
- Truyện được kể từ góc nhìn của người thứ nhất.
Câu 2. Đọc một đoạn trích, nhấn mạnh các chi tiết mô tả về Dế Mèn gợi nhớ đến nét đặc trưng của con người. Phong cách mô tả này thường xuất hiện trong loại truyện nào?
- Một số chi tiết mô tả về Dế Mèn:
- Thức ăn và công việc được kiểm soát cẩn thận, nên chàng dế phát triển nhanh chóng.
- Đây là hình ảnh của một chàng trai trẻ mạnh mẽ.
- Bước đi uyển chuyển, vóc dáng toát lên vẻ ngoài sáng bóng, rất thu hút.
- Thỉnh thoảng, anh ta lại thể hiện sự trang trọng và lịch thiệp, vuốt râu mỗi khi nghiêm túc.
- Di chuyển với sự oai vệ, mỗi bước đi đều tạo ra một vẻ điệu đà.
- Hai cái răng đen luôn nhai nhóp nhép như hai lưỡi dao làm việc tự động.
- Dám chọc phá tất cả mọi người trong làng: dù là làm phật lòng chị Cào Cào hay trêu ghẹo anh Gọng Vó…
- Phong cách mô tả này thường xuất hiện trong các câu chuyện cổ tích.
Câu 3. Em ưa thích hoặc không ưa thích điều gì trong cách Dế Mèn miêu tả và tự đánh giá bản thân ở phần một? Vì sao?
- Những điều mình ưa thích: Dế Mèn ăn uống và làm việc điều độ, luôn lạc quan và khỏe mạnh. Đó là những phẩm chất đáng trân trọng của Dế Mèn, đáng được ngưỡng mộ và học tập.
- Những điều mình không ưa thích: kiêu căng, ngạo mạn và không tôn trọng người khác. Đó là những phẩm chất không tốt, có thể dẫn đến những sai lầm và ấn tượng xấu với mọi người.
Câu 4. Dế Mèn nói gì khi ghé thăm nhà Dế Choắt và khi Dế Choắt nhờ giúp đỡ? Những lời nói này thể hiện thái độ gì của Dế Mèn?
- Khi ghé thăm nhà Dế Choắt, Dế Mèn đã nói: “Sao cậu sinh sống lôi thôi quá như vậy! Nhà cửa đâu mà tuềnh toàng... Cậu lớn mà không biết khôn”.
- Khi Dế Choắt nhờ giúp đỡ: “Hức! Chuyện nông lôi qua nhà tôi?... Đào hang tự mình mà sống!”.
- Những từ ngữ này thể hiện thái độ của Dế Mèn: tỏ ra kiêu căng, coi thường Dế Choắt.
Câu 5. Chứng kiến cái chết của Dế Choắt, Dế Mèn đã có những cảm xúc, suy nghĩ gì? Những cảm xúc và suy nghĩ đó cho thấy sự thay đổi gì ở Dế Mèn?
- Chứng kiến cái chết của Dế Choắt, Dế Mèn đã trải qua những cảm xúc, suy nghĩ sau đây:
- Hối hận vì hành động của mình gây ra cái chết của Dế Choắt: “Tôi hối hận! Tôi hối hận lắm!... Tôi làm sao bây giờ?”.
- Thương tiếc, đau buồn trước cái chết của Dế Choắt: “Tôi thương lắm… nó chết rồi”.
- Sự thay đổi của Dế Mèn được thể hiện qua những cảm xúc và suy nghĩ đó: Không còn vẻ kiêu căng, coi thường người khác.
Câu 6. Theo em, từ những trải nghiệm đáng nhớ, Dế Mèn đã học được điều gì?
Dế Mèn đã học được bài học: Trong cuộc sống, nếu ta cứ tiếp tục hành động mạnh mẽ và vô ý thức, sẽ gặp phải hậu quả không mong muốn.
Câu 7. Mô tả nhân vật Dế Choắt theo cách của em. Nếu gặp một người bạn có tính cách giống như Dế Choắt, em sẽ đối xử ra sao?
- Về nhân vật Dế Choắt: Nhỏ nhắn, gầy gò và nhút nhát nhưng hiểu biết về cuộc sống.
- Nếu gặp một người bạn có đặc điểm giống như Dế Choắt, ta cần đề cao, hỗ trợ và thể hiện tình yêu thương.
Kết nối với việc đọc
Đề bài: Viết một đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) kể lại một sự kiện từ đoạn trích 'Bài học đường đời' thông qua góc nhìn của một nhân vật do bạn chọn.
Gợi ý:
- Dế Mèn:
Một ngày nọ, tôi bắt gặp chị Cốc từ dưới nước bay lên và đậu gần hang. Với tính nghịch ngợm của mình, tôi đã nảy ra ý định trêu chọc chị Cốc. Tôi mời Dế Choắt cùng tham gia nhưng do tính nhút nhát của nó, nên nó từ chối. Tôi tức giận và mắng Dế Choắt một cách thô bạo, sau đó nói với nó hãy chờ xem tôi sẽ làm gì với chị Cốc. Tôi đợi đến khi chị Cốc quay lại cửa tổ, tôi bắt đầu trêu chọc. Chị nghe thấy tiếng động từ trong hang, giật mình và chuẩn bị bay đi nhưng sau đó lại định lại và tiến lại gần hỏi. Tôi nhanh chóng trốn vào hang, lên giường và giả vờ ngủ để trốn tránh. Trong lòng tôi, tôi tự hào và hạnh phúc vì không nghĩ rằng tai họa sắp ập đến.
- Dế Choắt:
Hàng xóm của tôi là anh Dế Mèn, một con dế khỏe mạnh và mạnh mẽ. So với anh ấy, tôi lại nhỏ nhắn và yếu đuối. Một ngày, anh Dế Mèn đến nhà tôi chơi. Anh ấy nhìn quanh và chỉ trích về trạng thái lôi thôi và lộn xộn của nhà tôi. Anh ấy còn đe dọa rằng nếu có kẻ nào đụng vào nhà tôi thì tôi sẽ gặp hậu quả. Tôi rất sợ hãi và do dự nhờ anh đào giúp một lối vào bên nhà anh để tránh khi tối đèn tắt có kẻ nào bắt nạt tôi. Nhưng sau khi nghe, anh Dế Mèn chỉ cười nhạo và từ chối giúp tôi. Khi nói xong, anh ta rời đi. Tôi cảm thấy vô cùng lo lắng nhưng không dám nói gì thêm.
- Chị Cốc:
Mấy ngày gần đây, trời mưa lớn, nước lên cao trên những hồ ao gần khu vực tôi sống. Tôi đã đi đến đó để tìm thức ăn. Bỗng dưng tôi nghe tiếng hát: 'Cái Cò, cái Vạc, cái Nông / Ba cái béo bở, vặt lông cái nào? / Vặt lông cái Cốc cho tao / Tao nấu, tao nướng, tao xào, tao ăn'. Ban đầu, tôi thấy sợ hãi và suy nghĩ về việc bay đi. Nhưng sau đó, tôi nhận ra rằng có người muốn trêu chọc tôi. Tôi tức giận và tiến lại gần, đồng thời hỏi lớn về người gây ra tiếng hát. Khi nhìn thấy một con dế đang vạch mặt tại cửa hang, tôi giận dữ và tấn công nó. Tôi cảm thấy tức giận và đau lòng, sau đó rỉa lông cánh của nó và bay đi.
Soạn bài 'Bài học đường đời' phần 2
Thông tin về tác giả và tác phẩm
1. Về tác giả
- Tô Hoài (1920 - 2014), tên thật là Nguyễn Sen.
- Tô Hoài sinh ra tại quê hương ở thị trấn Kim Bài, huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Đông cũ. Dù vậy, ông lớn lên ở quê ngoại là làng Nghĩa Đô, huyện Từ Liêm, phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Đông (nay thuộc phường Nghĩa Đô, quận Cầu Giấy, Hà Nội).
- Ông có kiến thức sâu rộng về phong tục, tập quán của nhiều vùng miền trên đất nước Việt Nam.
- Tác phẩm của ông tập trung vào việc miêu tả những câu chuyện phản ánh cuộc sống hàng ngày.
- Ông đã sáng tác trong nhiều thể loại như truyện ngắn, truyện dài, hồi ký, kịch bản phim, và tiểu luận.
- Năm 1996, ông được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
- Một số tác phẩm nổi bật của ông gồm:
- Dế Mèn phiêu lưu ký (truyện dài, 1941)
- O chuột (tập truyện ngắn, 1942)
- Cỏ dại (hồi ký, 1944)
- Truyện Tây Bắc (tập truyện, 1953)
- Tự truyện (1978)
- Quê nhà (tiểu thuyết, 1981)
- Cát bụi chân ai (hồi ký, 1992)
- Chiều chiều (tiểu thuyết, 1999)
- Chuyện cũ Hà Nội (ký sự, 2010)...
2. Trích đoạn từ Bài học đường đời đầu tiên
a. Nguồn gốc
- Đoạn trích này được lấy từ chương I của cuốn truyện Dế Mèn phiêu lưu kí.
- Tên của đoạn trích đã được đặt bởi người biên soạn sách giáo khoa.
- Dế Mèn phiêu lưu kí ra đời vào năm 1941, là tác phẩm nổi tiếng nhất của Tô Hoài dành cho trẻ em. Cuốn sách có mười chương, kể về cuộc hành trình của chú Dế Mèn.
b. Tóm tắt
Dế Mèn là một chú dế mạnh mẽ nhờ biết cân đối trong ăn uống. Tuy nhiên, tính kiêu căng luôn hiện hữu, luôn tự tưởng mình là số một. Dế Mèn coi thường mọi người xung quanh, đặc biệt là Dế Choắt - một người bạn yếu đuối. Một lần, Dế Mèn chơi trò trêu chọc chị Cốc, dẫn đến tai họa cho Dế Choắt. Choắt bị chị Cốc mổ cho đến gần chết. Trước khi qua đời, Choắt khuyên Dế Mèn bỏ tính kiêu căng. Dế Mèn hối hận sâu sắc và nhận ra bài học quý giá đầu tiên trong cuộc đời.
c. Bố cục
Gồm 3 phần:
- Phần 1. Từ đầu đến “có thể sắp đứng đầu thiên hạ”: Dế Mèn tự giới thiệu về bản thân.
- Phần 2. Tiếp theo đến “Tôi về, không chút bận tâm”: câu chuyện về Dế Choắt, người hàng xóm của Dế Mèn.
- Phần 3. Còn lại: bài học đầu đời của Dế Mèn.
Đọc - hiểu văn bản
1. Dế Mèn tự giới thiệu về bản thân
- Hình dáng
- Đôi càng mắm bóng.
- Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn nhắt.
- Người rung rinh một màu nâu bóng mỡ, soi gương được và rất đẹp mắt.
- Đầu tôi to ra, nổi từng tảng rất bướng.
- Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp.
- Cử chỉ, hành động:
- ăn uống điều đồ, làm việc có chừng mực
- bước đi bách bộ, cả người rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được và rất ưa nhìn.
- Chốc chốc lại trịnh trọng và khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu.
- đi đứng oai vệ, mỗi bước đi làm điệu dún dẩy các khoeo chân, rung lên rung xuống hai chiếc râu.
- Dám cà khịa với tất cả mọi bà con trong xóm: quát mất chị Cào Cào, đá ghẹo anh Gọng Vó…
=> Một chàng dế thanh niên cường tráng.
2. Câu chuyện về Dế Choắt, người hàng xóm của Dế Mèn
- Dự đoán về sự việc sắp được kể: Dế Mèn, kiêu căng và hung hăng, sẽ trêu chọc và coi thường Dế Choắt.
- Cuộc trò chuyện giữa Dế Mèn và Dế Choắt:
- Khi đến chơi nhà Dế Choắt, Dế Mèn không ngần ngại phê phán: “Tại sao chú mày sống cẩu thả như vậy. Nhà chẳng được gì… Mày lớn lên không biết khôn ngoan gì cả.”.
- Hoặc khi Dế Choắt đề nghị Dế Mèn đào một con đường sang nhà của Mèn để có thể giúp đỡ nhau khi cần, Dế Mèn phớt lờ: “Thông ngách sang nhà ta? Điều dễ hiểu nhỉ? Mày mùi như cú mèo thế này, tao làm sao chịu được. Đào tổ nông thì cho chết!”. Rồi chàng ta rời đi mà không một suy nghĩ gì.
=> Thái độ tự cao, ích kỉ của Dế Mèn đã được thể hiện rõ.
- Khi Dế Mèn mời Dế Choắt mà không suy nghĩ đến hậu quả, khiến chị Cốc tức giận. Dế Mèn nhanh chóng chui vào hang để Dế Choắt một mình đối mặt với chị Cốc. Dế Choắt phải chịu oan và bị chị Cốc mổ cho đến khi kiệt sức. Dế Mèn vẫn không ra cứu bạn, nhận lỗi và chịu trách nhiệm. Cuối cùng, Dế Choắt chết vì kiệt sức.
- Khi Dế Choắt qua đời: Dế Mèn hối hận về cách đối xử của mình. Nó ăn năn vì đã góp phần vào cái chết của Dế Choắt và tự trách mình vì chỉ biết trốn tránh một cách nhút nhát mặc dù có sức mạnh. Sau khi chôn cất Dế Choắt, Dế Mèn cảm thấy thất vọng và bất lực vì không thể cứu vãn được gì nữa. Nó đứng suy tư về cách sống của mình trong thời gian qua.
Khi Dế Choắt qua đời, Dế Mèn nhận ra bài học quan trọng về cuộc sống.
