Buzz
Bài thơ Đồng chí của Chính Hữu được học trong môn Ngữ văn. Vì thế, Mytour giới thiệu tài liệu Soạn văn 8: Đồng chí, thuộc sách Kết nối tri thức với cuộc sống, tập 2.
Học sinh lớp 8 có thể tham khảo để chuẩn bị bài một cách nhanh chóng và đầy đủ hơn. Chi tiết nội dung được cung cấp dưới đây.
Chuẩn bị bài về Đồng chí
Trước khi đọc
Câu 1. Trong lớp 6 và lớp 7, bạn đã học về những dạng thơ nào? Hãy đọc một bài thơ thuộc loại thơ đó.
- Các dạng thơ đã học bao gồm: lục bát, bốn chữ, năm chữ, tự do.
- Ví dụ về một số bài thơ: Mùa xuân nho nhỏ, Nói với con,...
Câu 2. Hãy đề cập đến một bài thơ viết về tình đồng chí, đồng đội trong thời kỳ chiến tranh mà bạn đã học, đã đọc.
Danh sách một số bài thơ như: Đồng dao mùa xuân (Nguyễn Khoa Điềm), Bài thơ về tiểu đội xe không kính (Phạm Tiến Duật),…
Sau khi đọc
Trả lời câu hỏi
Câu 1. Trong bài thơ Đồng chí, những đặc điểm của thể thơ tự do được thể hiện như thế nào?
- Số tiếng trong mỗi dòng không đồng đều (có dòng bảy tiếng, có dòng tám tiếng, có dòng sau tiếng, lại có dòng chỉ hai tiếng,...)
- Số dòng trong mỗi đoạn thơ: không đồng đều
- Bài thơ sử dụng vần chân và vần liền: gieo vần đá - lạ, nhau - đầu, kỉ - chí, cày - lay, vá - giày, tay - chân,...; vần chân kết hợp với vần lưng: vai - vài,...
- Nhịp thơ: linh hoạt, có nhịp 3/4 (Anh quê hương/nước mặn đồng chua), nhịp 4/4 (Đêm rét chung chăn/trăm năm tri kỉ),...
Câu 2. Bài thơ có thể phân thành bao nhiêu phần? Xác định tình cảm thông qua cấu trúc của bài thơ.
- Cấu trúc bài thơ được chia thành 3 phần:
- Phần 1: Từ đầu tới “Đồng chí!”. Nền tảng của tình đồng chí, đồng đội.
- Phần 2. Tiếp theo tới “Thương nhau tay nắm chặt bàn tay!”. Biểu hiện của tình đồng chí.
- Phần 3. Phần còn lại. Biểu tượng của tinh thần đồng chí.
- Cảm xúc chảy ra từ nguồn gốc của tình đồng chí, phát triển thành sự rung động trước biểu hiện và sức mạnh của tình đồng chí.
Câu 3. Bài thơ là lời tâm sự của ai với ai? Theo em, việc lựa chọn nhân vật thể hiện tình cảm như thế có ý nghĩa gì?
Bài thơ là lời tâm sự của người lính với những người đồng đội, đồng chí. Lựa chọn nhân vật để thể hiện tình cảm như vậy đã giúp nhà thơ thể hiện một cách sâu sắc, chân thành nhất và xúc động nhất tình cảm đồng chí, đồng đội vì đó là tiếng nói của người tham gia, chia sẻ khó khăn trong thời gian khó khăn.
Câu 4. Qua sáu câu thơ đầu, em rút ra điều gì về nguồn gốc của tình đồng chí giữa các lính? Xác định và mô tả ý nghĩa của những hình ảnh để nhấn mạnh tình cảm đó.
- Tình đồng chí bắt nguồn từ sự tương đồng về hoàn cảnh xuất thân của những người lính:
- “Anh” ra đi từ vùng “nước mặn đồng chua” còn “tôi” từ miền “đất cày lên sỏi đá”.
- Hai miền đất xa nhau và 'đôi người xa lạ' nhưng cùng giống nhau ở cái “nghèo”.
- Hai câu thơ giới thiệu thật giản dị hoàn cảnh xuất thân của người lính: Họ là những người nông dân nghèo.
- Tình đồng chí hình thành từ sự cùng chung nhiệm vụ, cùng chung lý tưởng, sát cánh bên nhau trong hàng ngũ chiến đấu:
- Họ vốn “chẳng hẹn quen nhau” nhưng lý tưởng chung của thời đại đã gắn kết họ lại với nhau trong hàng ngũ quân đội cách mạng.
- “Súng” biểu tượng cho nhiệm vụ chiến đấu, “đầu” biểu tượng cho lý tưởng, suy nghĩ.
- Phép điệp từ (súng, đầu, bên) tạo nên âm điệu khoẻ, chắc, nhấn mạnh sự gắn kết, cùng chung lý tưởng, cùng chung nhiệm vụ.
- Tình đồng chí nảy nở và bền chặt trong sự chan hòa và chia sẻ mọi gian lao cũng như niềm vui:
- Cái khó khăn thiếu thốn hiện lên: đêm rét, chăn không đủ đắp nên phải “chung chăn”.
- Nhưng chính sự chung chăn ấy, sự chia sẻ với nhau trong gian khổ ấy đã trở thành niềm vui, thắt chặt tình cảm của những người đồng đội để trở thành “đôi tri kỷ”.
Câu 5. Dòng thứ bảy có điều đặc biệt gì? Hiệu ứng của nó trong việc thể hiện cảm xúc của bài thơ là gì?
- Dòng thứ bảy của bài thơ chỉ có hai tiếng: “Đồng chí”, kết thúc câu bởi dấu chấm than.
- Câu thơ như một dấu gạch nối mở đầu giữa mạch cảm xúc của bài thơ: Câu thơ 7, 8 từ đột ngột rút ngắn lại hai từ 'đồng chí” làm diễn tả niềm tự hào xúc động ngân nga mãi trong lòng. Hai tiếng: “Đồng chí!” cất lên nghe đầy trân trọng và yêu mến. Đó chính là lời khẳng định cho tình cảm của những người lính trong những năm tháng chiến đấu gian khổ mà tự hào.
Câu 6. Em cảm thấy thế nào về hình ảnh người lính được miêu tả trong đoạn thơ từ Ruộng nương anh gửi bạn thân cày đến Thương nhau tay nắm lấy bàn tay ?
- Người lính ra chiến trận, bỏ lại sau lưng những kí ức quý giá của quê hương: “đồng ruộng, mái nhà, giếng nước thân thương”. Từ “mặc kệ” cho thấy sự quyết đoán của họ trước cuộc ra đi.
- Dù ở xa quê hương, trong lòng họ vẫn đọng mãi những nỗi nhớ thương. Bên ngoài chiến trường, hình ảnh những mái nhà rung lắc dưới làn gió của quê nhà cũng hiện về trong trí tưởng tượng của họ.
- Sự khó khăn, cơ cực trong cuộc sống của người lính trong những năm kháng chiến đấu tranh chống giặc Pháp hiện lên rõ ràng, chân thực “áo rách vai, quần có vài mảnh vá, miệng cười buốt lạnh chân không giày”: những cơn sốt rét rừng đeo bám, trời lạnh căm cần, môi khô nứt nẻ, nói cười vất vả, thậm chí có khi nứt vì chảy máu.
- Cười vẫn nở trên môi của những người lính bởi họ cảm nhận được sự ấm áp và niềm vui của tình đồng đội “Thương nhau tay nắm lấy bàn tay”. Bàn tay nắm chặt, tấm lòng chiến thắng cái lạnh ở 'chân không giày' và thời tiết 'buốt giá'. Những từ xưng hô như “anh” và “tôi” luôn cùng nhau, đôi khi xuất hiện trong cùng một câu thơ, đan xen trong từng cặp câu liền kề, thể hiện sự đoàn kết, chia sẻ của những người đồng đội.
Câu 7. Đánh giá hình ảnh “đầu súng như bóng trăng treo” ở cuối bài thơ.
“Thanh âm của súng vẫn còn ngân vang, như một bản giao hưởng của chiến tranh; trong khi đó, ánh trăng vẫn tỏa sáng như một khúc ca của hòa bình và yên bình.
=> Sự kết hợp giữa hình ảnh của “súng” và “trăng” đã tạo nên một biểu tượng tuyệt vời về cuộc đời của những người lính.
Câu 8. Phân tích nguồn cảm hứng chính trong tác phẩm Đồng chí.
Nguồn cảm hứng chính: tình đồng đội, sự đoàn kết và tình thương giữa đồng chí.
Kết nối với quá trình đọc
Hãy viết một đoạn văn (khoảng 7 - 9 câu) để diễn đạt cảm xúc của bạn về tình đồng chí trong bài thơ.
Gợi ý:
Bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu đã làm cho tôi cảm nhận được sâu sắc về tình đồng chí. Từ khóa “đồng chí” không chỉ đơn thuần là một cách gọi mà còn là biểu tượng của sự đoàn kết, tương thân, tương ái giữa những người cùng chung một mục tiêu cách mạng. Tình cảm này không chỉ xuất phát từ nghĩa vụ hay trách nhiệm mà còn là sự hiểu biết, chia sẻ và hy sinh. Đó là một tình cảm cao quý, là nền tảng vững chắc cho sự gắn kết trong cuộc sống và chiến đấu.
