Tài liệu soạn văn 9: Chương trình địa phương (Phần Văn) - Bài 9

Trong môn Ngữ Văn lớp 9, học sinh sẽ tìm hiểu về các tác giả và tác phẩm địa phương.

Hãy sử dụng tài liệu Soạn văn 9: Chương trình địa phương (phần Văn) khi chuẩn bị bài.

Chuẩn bị bài về Chương trình địa phương (Phần Văn).

Bước đầu tiên: Hướng dẫn chuẩn bị bài.

Bước 1: Khám phá văn học địa phương bằng cách đọc sách, báo, và tạp chí.

- Tìm hiểu và ghi chép về các tác giả và tác phẩm văn học địa phương.

- Đề xuất:

Một số tác giả nổi tiếng ở Hà Nội:

1. Thế Lữ (1907 - 1989)

- Xuất thân từ ấp Thái Hà, Hà Nội. Cha ông từ làng Phù Đổng, huyện Tiên Du (nay là Phù Đổng, Gia Lâm, Hà Nội), mẹ từ Nam Định.

- Là một trong những danh nhân văn học nổi tiếng của phong trào Thơ Mới.

2. Nguyễn Tuân (1910 - 1987)

- Sanh tại phố Hàng Bạc (Hà Nội), quê ở thôn Thượng Đình, xã Nhân Mục (tên nôm là làng Mọc), nay thuộc phường Nhân Chính quận Thanh Xuân (Hà Nội).

- Tác phẩm nổi tiếng về Hà Nội: Hà Nội ta đánh Mỹ giỏi (tập tùy bút, 1972)

3. Nguyễn Huy Tưởng (1912 - 1960)

- Xuất thân từ một gia đình theo đạo Nho, ở làng Dục Tú, xã Dục Tú, huyện Đông Anh, Hà Nội.

- Là một nhà văn, nhà viết kịch lừng danh của Việt Nam.

- Tác phẩm tiêu biểu về Hà Nội: Sống mãi với thủ đô (tiểu thuyết, 1960)

4. Nguyễn Đình Thi (1924 - 2003)

- Xuất thân từ Luông Pra Băng (Lào), nhưng gốc của ông thuộc làng Vũ Thạch, nay là phố Bà Triệu, phường Tràng Tiền, Hoàn Kiếm, Hà Nội.

- Là một danh nhân văn hóa, văn học, nghệ thuật của Việt Nam.

5. Tô Hoài (1920 - 2014)

- Được biết đến với vai trò nhà văn có nhiều tác phẩm dành cho trẻ em (Dế Mèn phiêu lưu ký).

- Những tác phẩm về Hà Nội: Chuyện cũ Hà Nội (ký sự, 2010), Giữ gìn ba mươi sáu phố phường (tạp văn, 2017)

Bài 2.

Bài 3. Tìm kiếm và tập hợp một số tác phẩm hay (của mọi thể loại) viết về địa phương của em (bao gồm cả những tác phẩm không phải của người địa phương).

Danh sách các tác phẩm: Một người Hà Nội (Nguyễn Khải), Hà Nội băm mươi sáu phố phường (Thạch Lam), Miếng ngon Hà Nội (Vũ Bằng), Chuyện cũ Hà Nội (Tô Hoài), Phố (Chu Lai)...

Bài 4. Viết một bài văn ngắn giới thiệu và chia sẻ cảm nhận của em về một trong những tác phẩm viết về địa phương mà em đã sưu tầm hoặc tự viết một bài văn hoặc thơ về địa phương của mình.

Trong truyện ngắn “Một người Hà Nội” của tác giả Nguyễn Khải, được viết vào năm 1990, câu chuyện khám phá sâu sắc vẻ đẹp của tâm hồn và tính cách của người Việt qua những biến động và biến cố lịch sử.

Nếu đọc tác phẩm “Một người Hà Nội” của nhà văn Nguyễn Khải, chắc chắn độc giả sẽ để lại ấn tượng với hình ảnh của cô Hiền. Cô là nhân vật trung tâm của câu chuyện - một người Hà Nội bình thường. Giống như những người Hà Nội khác, cô đã chia sẻ với Hà Nội và với đất nước những biến động, những thăng trầm trong lịch sử. Điều đáng quý là cô vẫn giữ được phẩm cách Hà Nội, bản lĩnh văn hoá của người Hà Nội. Cô Hiền sống thẳng thắn, chân thành, không che đậy quan điểm, thái độ riêng với mọi hiện tượng xung quanh.

Trong tuổi trẻ, cô Hiền là một người tài năng, yêu văn chương, và cô đã kết bạn với những thanh niên con nhà giàu, những nghệ sĩ văn hóa. Nhưng khi lựa chọn chồng, cô rất thực tế khi chọn một ông giáo hiền lành, làm việc chăm chỉ. Cô đã quản lý gia đình, dạy dỗ con cái từ cách ăn nói, hành động để thể hiện bản sắc văn hoá Hà Nội.

Khi hòa bình trở lại ở miền Bắc, cô Hiền thảo luận về niềm vui và cả những khía cạnh máy móc, cực đoan của cuộc sống hàng ngày: “vui nhiều, nói nhiều, và cô chính phủ can thiệp vào quá nhiều việc của dân”. Cô đã suy tính mọi việc trước sau rất khôn khéo, và đã thực hiện theo kế hoạch, không để ý đến những lời bàn tán của đời.

Khi miền Bắc phải đối mặt với chiến tranh không kích của Mỹ, cô Hiền dạy con cái cách sống “biết tự trọng, biết xấu hổ”, biết sống đúng với bản chất của người Hà Nội. Đó cũng là lý do tại sao cô đồng ý để con trai tham gia: “Tôi đau đớn nhưng tôi bằng lòng, vì tôi không muốn con tôi sống dựa vào sự hy sinh của bạn. Con đủ dũng cảm để ra đi cũng là biết tự trọng”.

Sau chiến thắng mùa xuân 1975, trong giai đoạn đổi mới của đất nước, giữa bối cảnh hỗn loạn của nền kinh tế thị trường, cô Hiền vẫn là “một người Hà Nội của thời đại này, thuần tuý Hà Nội, không bị pha trộn”. Trong khi cô nghĩ về cây si cổ thụ tại đền Ngọc Sơn, cô Hiền nói về niềm tin vào một cuộc sống ngày càng tươi đẹp hơn.

Qua tác phẩm này, Nguyễn Khải muốn tôn vinh vẻ đẹp về phẩm chất của những người Hà Nội và cách họ đối diện với một thời kỳ mới. Ngoài ra, tác phẩm cũng mở ra một không gian nghệ thuật cổ kính, miền đất Kinh Kỳ, nơi đã trải qua hàng nghìn năm văn hiến và chứng kiến những biến động của thời gian. Có thể nói đây là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất viết về con người và vùng đất Hà Nội mà bạn đã từng đọc.