Với bài Chiếc lược ngà trang 195-203 trong sách Ngữ văn lớp 9, học sinh có thể dễ dàng trả lời các câu hỏi và soạn văn 9.
Chiếc lược ngà - Tác giả: Nguyễn Quang Sáng
Cấu trúc:
- Phần 1 (từ đầu… chị cũng không muốn bắt nó về): Ông Sáu quay về nhà trong ba ngày nghỉ
- Phần 2 (tiếp… vừa nói vừa từ từ tụt xuống): Cuộc gặp gỡ cảm động giữa ông Sáu và bé Thu
- Phần 3 (còn lại): Chiếc lược ngà và kỷ vật của ông Sáu
Hướng dẫn cách soạn bài
Câu hỏi 1 (trang 202 sách giáo khoa ngữ văn lớp 9 tập 1)
Tóm tắt nội dung
Sau một thời gian tham gia kháng chiến xa nhà, ông Sáu được quyền trở về thăm gia đình và con gái sau 8 năm xa cách. Tuy nhiên, bé Thu không nhận ra cha do vết sẹo trên má khiến ông Sáu không giống như trong bức ảnh chụp cùng với má. Cho đến khi bé Thu nhận ra cha thì đã quá muộn. Trong lúc tham gia chiến trường, ông Sáu đã làm một chiếc lược để tặng cho con nhưng không kịp trao, và anh đã hy sinh trong một trận đánh, trước khi ra đi, ông đã nhờ bác Ba trao lại chiếc lược cho con.
- Tình huống không chịu nhận ba của bé Thu là điều bất ngờ đầu tiên. Anh Sáu đã tham gia kháng chiến chống Pháp từ khi bé Thu còn rất nhỏ. Sau tám năm xa cách, anh trở về nhưng đứa con gái không nhận ra cha mình. Đến khi bé Thu nhận ra và gọi anh là ba thì đó là lúc anh phải đi nhận nhiệm vụ mới.
- Tình huống thứ hai: Anh Sáu hứa sẽ mang về cho con một chiếc lược. Trong những ngày tham gia chiến trường, anh đã làm một chiếc lược bằng ngà cho con gái. Mặc dù đã hoàn thành chiếc lược nhưng không kịp trao cho con gái thì anh đã hy sinh.
Câu hỏi 2 (trang 202 sách giáo khoa ngữ văn lớp 9 tập 1)
Sự biến đổi tâm lý của bé Thu khi gặp cha lần cuối:
- Trước khi nhận ra ông Sáu:
+ Khi ông Sáu cố gần gũi, Thu trở nên lạnh lùng và xa cách
+ Thu không nhận ra cha vì vết sẹo trên má không giống với bức ảnh cha chụp với má
→ Bé Thu tỏ ra ương bướng nhưng vẫn toát lên vẻ hồn nhiên và dễ thương
- Sau khi nhận ra cha:
+ Thái độ của Thu thay đổi, bất ngờ kêu lên trong niềm hạnh phúc
+ Bé Thu hôn tóc, hôn cổ, hôn vai, và kể cả hôn vết sẹo dài trên má của cha nó
+ Bé Thu nắm chặt lấy cha, vai bé rung rinh
→ Tình cảm yêu thương dành cho cha đã được dày công lưu giữ hiện ra mạnh mẽ
Bằng những biểu hiện tâm lý và hành động, tác giả thể hiện rõ tính cách của bé Thu là rõ ràng, mạnh mẽ và đầy tình yêu thương dành cho cha
Câu hỏi 3 (trang 202 sách giáo khoa ngữ văn lớp 9 tập 1)
Tình cảm sâu lắng và cao quý của ông Sáu được thể hiện qua:
+ Khi đang ở xa nhưng vẫn đam mê nhảy ra bờ để gặp con
+ Trong khi bé Thu vẫn chưa nhận ra ông Sáu, cha cảm thấy 'khổ tâm đến không thể khóc' nhưng vẫn kiên nhẫn chờ đợi.
+ Cha gặp nỗi hối hận và ân hận vì đã đánh con
+ Việc làm chiếc lược ngà cho con giúp cha cảm thấy như được giải thoát một phần tâm trạng của mình
→ Những chi tiết trên không chỉ thể hiện sâu sắc tình cảm giữa cha và con mà còn đưa ra hình ảnh của chiến tranh đau thương, nỗi mất mát, khiến con người rơi vào tình hình khó khăn.
Câu hỏi 4 (trang 202 sách giáo khoa ngữ văn lớp 9 tập 1)
Truyện được kể từ góc nhìn của nhân vật bác Ba – đồng đội, người bạn thân của ông Sáu
Lựa chọn vai kể này mang lại hiệu ứng giúp người đọc đối diện với những sự kiện một cách khách quan và thể hiện sự đồng cảm với các nhân vật, thể hiện nội dung tư tưởng của câu chuyện
Bài tập rèn luyện
Bài 1 (trang 203 sách giáo khoa ngữ văn lớp 9 tập 1)
Thái độ và hành động của bé Thu có sự đối lập trong ngày ông Sáu về và rời nhà, nhưng vẫn đồng nhất trong bản chất của mình:
+ Bé Thu thể hiện tình yêu thương sâu đậm dành cho cha
+ Trong những ngày đầu, bé Thu quyết định không nhận cha vì ông Sáu có vết sẹo trên má, khác với hình ảnh bé nhìn thấy khi chụp với mẹ
+ Khi nhận ra cha, mặc dù đã muộn, bé Thu vẫn kịp gọi cha và trao tình yêu thương đến cha.
Bài 2 (trang 203 sách giáo khoa ngữ văn lớp 9 tập 1)
Nhớ như in những ngày đầu khi ba về, nhìn vết thẹo dài trên má của ba, tôi vừa sợ, vừa không tin đó là ba. Trong những ngày ba ở nhà, tôi cứng đầu không chấp nhận ba. Cho đến khi được bà ngoại giải thích, lúc đó tôi mới nhận ra ba và cũng là lúc ba phải quay lại chiến trường. Lúc chia tay ba, tôi sợ ba đi xa, tôi hét lên “ba ở lại nhà với con” trong tiếng nức nở, sau đó tôi bám chặt hai chân lấy ba, tôi hôn ba từ đầu đến chân, rồi còn yêu cầu ba hứa tặng tôi cây lược ngà.