Buzz
Bài thơ Sang thu được học trong chương trình môn Ngữ văn lớp 7, mang lại kiến thức hữu ích cho học sinh.
Hôm nay, Mytour mang đến tài liệu Soạn văn 7: Sang thu từ sách Chân trời sáng tạo, tập 1. Học sinh có thể tham khảo ngay dưới đây.
Soạn bài Sang thu - Mẫu 1
1.2 Sẵn sàng đọc
Hãy chia sẻ cảm nhận của bạn về thiên nhiên trong những khoảnh khắc chuyển mùa.
Gợi ý:
Thiên nhiên vào thời điểm chuyển mùa thường mang lại những biến đổi tinh tế, làm cho con người cảm thấy xúc động và kỳ diệu.
1.2 Khám phá văn bản cùng
Câu 1. Bạn tưởng tượng như thế nào về hình ảnh “Có những đám mây mùa hạ/Vắt nửa mình sang thu”?
- Hình ảnh “Có đám mây mùa hạ - vắt nửa mình sang thu” miêu tả về khoảnh khắc chuyển mùa của thiên nhiên.
- “Mây” được nhân cách hóa với hành động “vắt” tượng trưng cho sự lảng lơ. Ta có thể tưởng tượng đám mây như một dải lụa, một bên đã chuyển sang mùa thu, một bên vẫn giữ về mùa hạ.
=> Tác giả sử dụng sự biến đổi của không gian để nói về sự thay đổi của thời gian.
Câu 2. Điểm chung của các từ như “chùng chình, dềnh dàng, vắt nửa mình, vơi dần” là gì?
- chùng chình: cố ý kéo dài thời gian bằng cách làm chậm chạp.
- dềnh dàng: chậm chạp, không vội vàng, dành nhiều thời gian cho những việc không cần thiết.
- vắt nửa mình: trạng thái lảng lơ, giống như một dải lụa nửa nghiêng về mùa thu, nửa vẫn còn chưa rời khỏi mùa hạ.
- vơi dần: trạng thái dần mất đi, cạn dần đi.
=> Các từ trên đều diễn đạt sự chậm rãi, thong thả của sự vật, từ đó thể hiện sự lưu luyến của thiên nhiên với mùa hạ khi sắp bước sang mùa thu.
1.3 Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1. Bài thơ tả cảnh thiên nhiên vào thời điểm nào? Em làm thế nào để nhận biết điều đó?
- Bài thơ miêu tả cảnh thiên nhiên vào thời điểm chuyển mùa, khi mùa thu sắp đến.
- Dựa vào: Tiêu đề của bài thơ là “Sang thu”; Những dấu hiệu của mùa thu: mùi của ổi, làn gió mát, cơn mưa dần dần tan đi.
Câu 2. Tìm các từ ngữ, hình ảnh diễn tả sự chuyển động của thiên nhiên trong bài thơ. Qua cách diễn đạt đó, em cảm nhận như thế nào về tâm trạng của nhà thơ?
- Từ ngữ, hình ảnh diễn tả sự chuyển động của thiên nhiên trong bài thơ: hương của ổi lan tỏa trong làn gió se lạnh, sương mù loang lổ, chim bay vội vã, đám mây vắt nửa mình, cơn mưa dần dần tan biến.
- Qua cách diễn đạt, có thể cảm nhận được tâm trạng tinh tế, nhạy cảm của nhà thơ.
Câu 3. Cách sắp xếp âm điệu và kỹ thuật kết hợp vần trong bài thơ Sang Thu có tác dụng gì đối với việc thể hiện nội dung của văn bản?
- Cách ngắt nhịp linh hoạt: 3/2 hoặc 2/3.
- Cách gieo vần: Sử dụng vần chân (se - về, vã - hạ).
=> Tạo sự kết nối giữa các câu thơ, tạo ra âm nhạc cho bài thơ.
Câu 4. Theo em, chủ đề chính của bài thơ Sang Thu là gì? Tác giả muốn gửi thông điệp gì đến độc giả qua bài thơ này?
- Chủ đề: Bài thơ Sang thu thể hiện sự thay đổi của mùa thu, từ cuối hạ sang đầu thu, qua những cảm nhận tinh tế về sự biến đổi của thiên nhiên.
- Thông điệp: Từ các tín hiệu của mùa thu và khung cảnh thiên nhiên vào mùa thu, tác giả suy ngẫm sâu sắc về cuộc sống. Những người trải qua biến cố sẽ trở nên bình tĩnh, trưởng thành, và ổn định hơn trong cuộc sống.
Câu 5. Nếu nhan đề Sang thu được thay đổi thành Thu hoặc Mùa thu, liệu nó có phù hợp với nội dung của bài thơ không? Tại sao?
- Nếu nhan đề Sang thu được thay đổi thành Thu hoặc Mùa thu, thì không phù hợp với nội dung của bài thơ.
- Lí do: Với nhan đề “Sang thu”, tác giả muốn tập trung vào sự chuyển biến của đất trời - mùa thu đã đến với những dấu hiệu đặc biệt. Không chỉ đơn thuần là một mùa, nhan đề còn mang ý nghĩa biểu tượng, đó là khoảnh khắc chuyển giao giữa tuổi trẻ và tuổi trưởng thành. Việc sử dụng nhan đề này đã thể hiện sự nhạy cảm và tinh tế của tác giả về sự chuyển đổi của thiên nhiên trong thời điểm giao mùa.
Câu 6. Đọc bài thơ Sang thu, em học được điều gì từ cách tác giả quan sát và cảm nhận về thiên nhiên?
- Nhà thơ đã quan sát thiên nhiên từ nhiều góc độ khác nhau và có những cảm nhận sâu sắc về sự chuyển biến của nó.
- Cách nhận biết và cảm nhận về thiên nhiên đầy tinh tế, nhạy cảm trước sự biến đổi của trời đất.
Câu 7. Chọn một từ trong bài thơ mà em cho là xuất sắc nhất. Viết ít nhất một câu để giải thích lý do lựa chọn của em.
- Chọn một từ trong bài thơ mà em cảm thấy ấn tượng nhất: phả, chùng chình, dềnh dàng, vắt…
- Lý do: Từ “chùng chình” trong câu thơ “Sương chùng chình qua ngõ” độc đáo, thể hiện sự tinh tế trong miêu tả hình ảnh sương, tạo ra cảm giác sương đang lưu luyến, như muốn kéo dài thời gian của mùa hạ.
Soạn bài Sang thu - Mẫu 2
2.1 Các điều cơ bản
1. Tác giả
- Hữu Thỉnh, sinh năm 1942, tên đầy đủ là Nguyễn Hữu Thỉnh.
- Quê quán tại Tam Dương, Vĩnh Phúc.
- Năm 1963, ông nhập ngũ và sau đó trở thành cán bộ văn hóa tuyên truyền trong quân đội, cũng là thời điểm bắt đầu sự nghiệp sáng tác thơ của ông.
- Tham gia Ban chấp hành của Hội Nhà văn Việt Nam trong các khóa III, IV, V.
- Năm 2000, Hữu Thỉnh trở thành Tổng thư ký của Hội Nhà văn Việt Nam.
- Năm 2005, ông giữ chức Chủ tịch của Hội Nhà văn Việt Nam.
- Năm 2010, Hữu Thỉnh đảm nhận vai trò Chủ tịch của Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam cùng với chức vụ Chủ tịch của Hội Nhà văn Việt Nam.
- Một số tác phẩm của ông bao gồm: Từ chiến hào đến thành phố, Đường tới thành phố, Mưa xuân trên tháp pháo...
- Thơ của Hữu Thỉnh thường hiện lên với những tưởng tượng độc đáo, phản ánh những suy tư sâu sắc về con người và mang màu sắc triết lý về cuộc sống.
2. Tác phẩm
a. Bối cảnh sáng tác
Bài thơ được viết vào mùa thu năm 1977 và xuất bản trong tập Từ chiến hào đến thành phố (NXB Văn học, 1991).
b. Dạng thơ
Bài thơ “Sang thu” được viết theo thể thơ năm chữ.
c. Cấu trúc
Gồm 3 phần:
- Phần 1. Khổ thơ đầu: Mô tả thiên nhiên trong lúc chuyển mùa, với những dấu hiệu của mùa thu.
- Phần 2. Khổ thơ thứ hai: Miêu tả thiên nhiên khi bước vào mùa thu.
- Phần 3. Phần còn lại: Suy ngẫm về cuộc sống vào thời khắc bắt đầu của mùa thu.
d. Ý nghĩa của tiêu đề
Bài thơ mang tiêu đề ngắn gọn: “Sang thu”. Tác giả đã sử dụng kỹ thuật tu từ đảo ngữ, nếu theo ngữ pháp chính xác thì phải là “Thu sang”. Từ đó, tiêu đề này đã nhấn mạnh vào sự chuyển biến của thời tiết - mùa thu đã đến với những dấu hiệu riêng biệt. Ngoài ra, tiêu đề còn chứa ý nghĩa biểu tượng. Đó cũng là thời điểm chuyển giao từ tuổi trẻ sang tuổi trưởng thành, với những trải nghiệm, những bài học đầy ý nghĩa. Việc sử dụng tiêu đề này thể hiện sự nhạy cảm và sâu sắc của tác giả về sự thay đổi của thời gian trong mùa thu.
2.2 Hiểu - Tìm hiểu văn bản
1. Nhận biết dấu hiệu của mùa thu
- Cảm nhận những dấu hiệu đặc trưng của mùa thu qua các giác quan: mùi (hương ổi), cảm giác (gió se), thị giác (sương chùng chình qua ngõ).
- Sự bất ngờ, xúc động được diễn tả qua những từ “bỗng”, “hình như” khi “thu đã về”.
2. Thiên nhiên vào mùa thu
- Không gian trời đất vào mùa thu hiện ra qua những dấu hiệu và hình ảnh như “sông chảy chậm dần”, “chim bay vội vã”: Sông đã cạn, nước chảy êm đềm hơn, đàn chim bắt đầu bay đi tránh cái lạnh.
- Sự nhân hóa của mây trong câu “mây vắt nửa mình”: những đám mây giống như một dải lụa, nửa nghiêng về mùa hạ, nửa nghiêng về mùa thu.
3. Suy nghĩ về cuộc sống
- Hình ảnh về các hiện tượng tự nhiên “mưa, nắng, sấm”: mùa hè thường nắng và mưa nhiều, nhưng khi sang thu thì tất cả đã dần dần tan biến.
- Hình ảnh biểu tượng: Tiếng sấm là biểu hiện của sự biến đổi đột ngột, những cây già chỉ có những con người trải qua nhiều sóng gió mới có thể vững vàng hơn.
Soạn bài Sang thu - Mẫu 3
Câu 1. Bài thơ mô tả cảnh thiên nhiên vào thời điểm nào? Làm thế nào để biết điều đó?
- Bài thơ mô tả cảnh thiên nhiên vào thời điểm chuyển mùa từ hạ sang thu.
- Dựa vào: nhan đề của bài thơ là “Sang thu”; những hình ảnh trong bài thơ cho thấy đặc trưng của mùa thu như “hương ổi, gió se, cơn mưa vơi dần”.
Câu 2. Phân tích từ ngữ, hình ảnh diễn tả sự biến động của tự nhiên trong bài thơ. Thông qua cách mô tả đó, em cảm nhận như thế nào về tâm hồn của nhà thơ?
- Từ ngữ, hình ảnh miêu tả sự biến động của tự nhiên trong bài thơ: hương ổi lan tỏa trong làn gió se, sương mù dày đặc ẩn hiện qua những con đường, chim bay vội vã, đám mây uốn éo, cơn mưa rơi nhè nhẹ.
- Qua cách mô tả, có thể cảm nhận được một tâm hồn tinh tế, nhạy cảm của nhà thơ.
Câu 3. Hiệu quả của cách ngắt nhịp và gieo vần trong bài Sang Thu đối với việc truyền đạt nội dung văn bản như thế nào?
- Cách ngắt nhịp linh hoạt: 3/2 hoặc 2/3.
- Cách gieo vần: Vần chân (se - về, vã - hạ)
=> Tạo sự kết nối giữa các câu thơ, tạo âm nhạc cho bài thơ.
Câu 4. Theo em, chủ đề của bài thơ Sang Thu là gì? Tác giả muốn truyền đạt thông điệp gì đến người đọc thông qua bài thơ này?
- Chủ đề: Bài thơ Sang thu đã đề cập đến sự chuyển biến của mùa thu từ cuối hạ sang đầu thu một cách tinh tế.
- Thông điệp: Những người đã trải qua nhiều khó khăn sẽ trở nên bình thản, trưởng thành và kiên định hơn trước những thử thách của cuộc đời.
Câu 5. Nếu tiêu đề của bài thơ được thay đổi thành Thu hoặc Mùa thu, liệu nó có phản ánh đúng nội dung của bài thơ không? Vì sao?
Nếu tiêu đề của bài thơ thay đổi thành Thu hoặc Mùa thu, thì sẽ không thể phản ánh đúng nội dung của bài thơ. Vì tiêu đề “Sang thu” đã truyền tải thành công nội dung mà tác giả muốn truyền đạt trong bài thơ, về sự chuyển biến của đất trời từ mùa hạ sang mùa thu. Không chỉ vậy, tiêu đề còn chứa đựng ý nghĩa biểu tượng, thể hiện sự chuyển giao giữa tuổi trẻ và tuổi già, sự trưởng thành và ổn định. Việc sử dụng tiêu đề như vậy đã thể hiện được cảm nhận tinh tế của Hữu Thỉnh về sự thay đổi của mùa thu.
Câu 6. Đọc bài thơ Sang thu em học được điều gì từ cách quan sát, cảm nhận thiên nhiên của tác giả?
- Thiên nhiên được quan sát dưới nhiều góc độ, phương diện khác nhau.
- Cảm nhận thiên nhiên đầy tinh tế, nhạy cảm trước những biến chuyển của trời đất.
Câu 7. Chọn một từ ngữ trong bài thơ mà em cho là ấn tượng nhất. Viết ít nhất một câu để giải thích sự lựa chọn của em.
- Lựa chọn từ ngữ ấn tượng nhất trong bài thơ: “chùng chình”. Từ này không chỉ mô tả một cách tinh tế hình ảnh của sương mù, mà còn mang theo một cảm xúc u buồn, bi thương, tạo nên một không khí u ám và đầy huyền bí cho bức tranh tự nhiên của bài thơ.
Ví dụ như từ “lảnh lót” trong cảnh “sông trôi êm đềm” mô tả được sự thong thả, nhàn nhã của dòng nước khi chuyển sang mùa thu, tạo nên một hình ảnh nhân hóa độc đáo và thú vị.
