Phương pháp ăn dặm truyền thống, một thực hành được truyền đời từ đời này sang đời khác, bao gồm việc cho trẻ ăn một hỗn hợp của rau củ, thịt và cá nhuyễn từ những ngày đầu tiên. Khi bé mọc răng, các bà mẹ chuyển sang cho bé ăn cháo xay nhuyễn. Với phương pháp này, các bà mẹ đưa thức ăn vào miệng bé bằng muỗng và bé chỉ cần nhiệm vụ là nuốt thức ăn. Mặc dù có ý kiến cho rằng phương pháp ăn dặm truyền thống không còn phù hợp nữa, hàng triệu trẻ em Việt Nam vẫn áp dụng phương pháp này mỗi năm.
Liệu ăn dặm truyền thống có đang mất đi lòng ưa chuộng của các bà mẹ, và liệu có phải vì phương pháp này đã lỗi thời?
Vậy làm thế nào ăn dặm truyền thống lại bị các bà mẹ tẩy chay?
Khả năng ăn thô kém
Vì ăn dặm truyền thống dựa vào thức ăn nhuyễn tổng hợp nên ảnh hưởng đến khả năng ăn thô của bé, làm suy giảm chức năng nhai và nuốt của bé. Nhiều trẻ khi đến 2-3 tuổi phải nuốt chửng hoặc ăn cơm nhá, gây mất vệ sinh. Những thói quen như ninh xương nấu cháo, cho bé đi ăn rong vừa ăn vừa hò hét, nhảy múa... đều gây ảnh hưởng lớn tới dạ dày và hệ tiêu hóa của trẻ.
Kỹ năng nhận biệt thức ăn của bé kém
Thức ăn trong phương pháp ăn dặm truyền thống thường được kết hợp và xay nhuyễn, làm cho bé gặp khó khăn trong việc nhận biết mùi vị của từng nguyên liệu. Điều này khiến bố mẹ khó xác định chính xác thức ăn nào là ưa thích của bé và loại nào có thể gây dị ứng cho bé.
Khó tích hợp với bữa ăn gia đình
Chỉ biết một mùi tổng hợp khiến bé khó tích hợp vào bữa ăn gia đình khi trưởng thành. Ngoài ra, việc nấu chung nguyên liệu làm cho bé khó cảm nhận hương vị, gây ra sự chán ăn, biếng ăn và sự kén chọn thực phẩm trong tương lai.
Những ưu điểm không thể phủ nhận của việc ăn dặm truyền thống
– Hệ tiêu hóa của bé được bảo vệ nhờ thức ăn được xay nhuyễn
– Với thức ăn xay nhuyễn dễ tiếp cận, bé từ những ngày đầu đã có thể ăn nhiều, tăng cân tốt.
– Dễ được gia đình ủng hộ và chấp nhận mà không gặp mâu thuẫn về cách ăn dặm qua các thế hệ.
– Thực đơn ăn dặm đơn giản, không cần chế biến phức tạp, tiết kiệm thời gian cho các bà mẹ bận rộn.
– Hình ảnh ăn dặm truyền thống thường được liên kết với việc đi ăn rong, ép bé ăn, nhưng thực tế không có hướng dẫn nào yêu cầu những hành động này. Điều này chỉ là tâm lý của các bà mẹ muốn con ăn nhiều hơn cho sự phát triển tốt. Tuy nhiên, đánh giá rằng ăn dặm truyền thống lạc hậu và cổ hủ là quan điểm sai lầm.
– Ngược lại, ăn dặm truyền thống vẫn hiệu quả đối với các trường hợp đặc biệt như bé lười ăn sữa, mẹ ít sữa (từ tháng thứ 8), hoặc bé có vấn đề như còi xương hoặc thường xuyên nôn trớ. Nếu muốn thử nghiệm các phương pháp khác, mẹ có thể kết hợp ăn dặm truyền thống với phong cách Nhật Bản và Baby-Led Weaning (BLW) – điều chỉnh độ thô nhanh hơn so với ăn dặm truyền thống và đôi khi để bé tự tút thức ăn vào miệng.
– Mỗi phương pháp ăn dặm đều có những điểm mạnh riêng, quan trọng nhất là đảm bảo bé hấp thụ tốt, ăn uống lành mạnh và phát triển đầy đủ. Dù là phương pháp truyền thống hay không, miễn là mẹ lựa chọn thực phẩm an toàn và dinh dưỡng cho con, và xử lý chúng đúng cách, không có lý do gì mà mẹ không thể thử nghiệm.
Để chọn đúng phương pháp phù hợp với bé, mẹ cần dựa vào cảm tính và đồng thời xem xét thể trạng, sức khỏe của bé, cũng như khả năng dành thời gian của mình. Mỗi mẹ có thể có phương pháp riêng, nhưng điểm chung của tất cả là tình yêu thương dành cho con và mong muốn họ có những trải nghiệm tốt nhất. Vì vậy, mẹ không nên loại bỏ ăn dặm truyền thống mà hãy nhìn nhận những ưu điểm của nó và xem xét liệu nó phù hợp với điều kiện gia đình của mình hay không.