Mức ưu đãi về thuế nhập khẩu cho xe từ Thái Lan giúp tạo lợi thế cạnh tranh rõ ràng so với xe lắp ráp trong nước.
Cuối năm 2015, Thái Lan đứng thứ tư trong danh sách các quốc gia cung cấp ôtô cho Việt Nam, sau Trung Quốc, Hàn Quốc và Ấn Độ. Vào năm 2016, Thái Lan dần chiếm vị trí hàng đầu trong danh sách này. Trong tháng 4, Việt Nam nhập khẩu 2.355 xe từ Thái Lan, nâng tổng số lên 10.155 xe trong năm 2016, trị giá 183 triệu USD, gấp đôi so với cùng kỳ năm trước.
Xe bán tải (hay còn gọi là xe tải trong danh mục sản phẩm nhập khẩu) chiếm phần lớn trong số các xe nhập khẩu từ Thái Lan. Trong tổng số 10.155 xe nhập khẩu năm 2016, có tới 7.700 xe thuộc loại này, chiếm tỷ lệ 76%, bao gồm các mẫu như Ford Ranger, Mazda BT-50, Nissan NP300 Navara, Mitsubishi Triton, Chevrolet Colorado, Isuzu D-Max và Toyota Hilux.
Các dòng xe khác chủ yếu là xe con với doanh số thấp trên thị trường Việt Nam như Toyota Yaris, Honda Accord, Mitsubishi Attrage, Mirage. Với các dòng xe có doanh số thấp như vậy, quy mô sản xuất quá nhỏ để có thể lắp ráp, cần một khoản đầu tư lớn. Tuy nhiên, với các dòng xe như Ranger hay BT-50 có doanh số cao, việc lắp ráp cũng không phải là lựa chọn khả thi.
Ford Ranger hiện đang là dòng xe nhập khẩu từ Thái Lan có doanh số cao nhất, bán được khoảng hơn 1.200 xe mỗi tháng. Trong khi Ranger nhập khẩu, các dòng xe khác của hãng như Focus, Fiesta hay EcoSport lại được lắp ráp tại Việt Nam. Đại diện của Ford cho biết, với các chính sách thuế phí hiện nay, nhập khẩu gần như là lựa chọn duy nhất cho xe bán tải.
Nếu lắp ráp, hãng sẽ phải đầu tư thêm vào dây chuyền sản xuất và các hệ thống hỗ trợ như nhà xưởng, logistics... đây làm tăng chi phí sản xuất. Chưa kể, thuế nhập khẩu linh kiện hiện tại là từ 5% đến 10-15% tùy từng loại. Trong khi đó, thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc cho dòng bán tải từ Thái Lan chỉ là 5%.
'Chưa kể tới các chi phí khác, chỉ riêng thuế, xe lắp ráp từ các bộ phận đã đắt hơn xe nhập khẩu nguyên chiếc', một đại diện chia sẻ trong một cuộc họp báo.
Dòng xe bán chạy thứ hai sau Ranger trong phân khúc bán tải là Mazda BT-50. Trường Hải cũng đang nhập khẩu mẫu xe này từ Thái Lan. Hãng cho biết, chỉ riêng dây chuyền sản xuất cần đầu tư từ 100 đến 200 tỷ đồng, con số này làm tăng chi phí sản xuất nhiều, ảnh hưởng đến giá bán.
Cũng với lý do này, một đại diện của Toyota cho biết với xe bán tải, nhập khẩu từ Thái Lan là lựa chọn tốt nhất. Thái Lan là một trong những cơ sở lắp ráp bán tải lớn nhất xuất khẩu đến nhiều thị trường trên thế giới, quy mô lớn giúp giảm giá xe từ nhà máy ở đây một cách đáng kể, không có đối thủ nếu cũng lắp ráp. Bên cạnh đó, chính phủ Thái Lan đã áp dụng nhiều biện pháp hỗ trợ cho ngành công nghiệp ôtô xuất khẩu, giá xe từ Thái Lan càng trở nên thuận lợi cho các hãng nếu nhập từ đây.
'Chưa tính đến năm 2018, khi thuế nhập khẩu nguyên chiếc giảm về 0%, khi đó nếu thuế linh kiện không thay đổi gì, không chỉ xe bán tải mà nhiều dòng xe khác cũng có thể chuyển sang nhập khẩu thay vì lắp ráp từ các bộ phận', một chuyên gia cho biết.
Câu chuyện về giá xe vào năm 2018 và việc các hãng có chuyển từ lắp ráp sang nhập khẩu hay không vẫn chưa rõ ràng, vì các hãng sản xuất kinh doanh cần phải chờ đợi chính sách của chính phủ sẽ diễn ra như thế nào để quyết định chiến lược kinh doanh.
Ưu tiên hàng đầu của các hãng vẫn là lợi nhuận. Do đó, phương án nào mang lại lợi nhuận cao hơn sẽ được lựa chọn. Trong khi chính phủ mong muốn bảo vệ ngành sản xuất để giải quyết nhiều vấn đề như việc tạo ra việc làm và phát triển ngành công nghiệp phụ trợ. Tuy nhiên, mạng lưới ngành công nghiệp phụ trợ lại là vấn đề lớn nhất mà các hãng gặp phải khi muốn lắp ráp tại Việt Nam.
Các công ty sản xuất linh kiện trong nước không cung cấp đủ phụ tùng, một số chi tiết quan trọng vẫn phải nhập từ nước ngoài và chịu thuế nhập khẩu. Để giữ giá xe thấp, linh kiện trong nước cần phải sẵn có và đáp ứng đủ tiêu chuẩn. Nhưng chính phủ hạn chế mua xe, giá xe cao nên quy mô không đủ để các nhà đầu tư đầu tư vào ngành công nghiệp phụ trợ.
'Không thể đồng thời đạt được cả hai mục tiêu, hạn chế mua ôtô và kỳ vọng phát triển ngành công nghiệp ôtô lắp ráp, vì sản phẩm của chúng ta chủ yếu tiêu thụ trong nước và chưa có đủ lợi thế cạnh tranh để xuất khẩu như Thái Lan', một chuyên gia phân tích nói thêm.
Câu chuyện về 'con gà và quả trứng' trong ngành công nghiệp xe hơi ngày càng khiến xe nhập khẩu trở thành lựa chọn của cả hãng và khách hàng, đặc biệt là xe nhập khẩu từ các quốc gia được ưu đãi thuế như Thái Lan.
Theo vnexpress.net