Tại Sao Cần Học Và Học Để Làm Gì?

Từ khi sinh ra, con người phải học để tồn tại trong thế giới này.

Khi còn nhỏ, chúng ta học ăn, học nói, học đi đứng. Lớn lên, chúng ta học cách chăm sóc cơ thể, đạo đức, lễ nghĩa, và những kỹ năng cần thiết cho cuộc sống.

Tùy thuộc vào thời đại và môi trường sống, chúng ta được dạy và học theo cách khác nhau.

Ví dụ, ở môi trường hoang dã, trẻ em có thể học từ các loài thú nuôi dưỡng họ. Khi trở lại với xã hội loài người, họ phải học lại để hòa nhập với con người.

Nếu nhìn từ một góc độ khác, theo các giai đoạn lịch sử mà chúng ta đã trải qua, việc học đã định hình cách chúng ta tồn tại theo nhiều cách khác nhau.

Ví dụ, trong thời kỳ nguyên thủy, khi con người sống giữa thiên nhiên hoang sơ, đối mặt với các sinh vật hung dữ, việc quan trọng nhất mà thế hệ trẻ phải học là cách tìm kiếm thức ăn, bảo vệ bản thân và đồng loại khỏi nguy hiểm và thú dữ... Trong thời đó, những người được tôn vinh nhất là những người học được cách sử dụng sức mạnh cơ thể vượt trội, có thể bảo vệ sự tồn tại của bộ tộc. Những người không học được điều đó thường không thể tồn tại.

Theo thời gian, cách mà con người học và phát triển đã thay đổi, nhưng tổng thể, tất cả đều phục vụ mục tiêu chung, là để chúng ta có thể tồn tại trong xã hội con người theo cách chúng ta mong muốn.

Nếu tôi muốn trở thành một bác sỹ, việc học của tôi sẽ phải đáp ứng các điều kiện để đạt được điều đó. Bằng cách học ở trường, trong cuộc sống hàng ngày, qua thực hành hoặc tự học, tôi xác định sự tồn tại của mình với vai trò một bác sỹ. Nếu không, tôi sẽ tồn tại trong vị trí tương ứng với những gì tôi học được trong cuộc hành trình của mình.

Vậy việc học bắt đầu từ khi nào? Việc học bắt đầu ngay từ trước khi em bé chào đời. Nhiều nghiên cứu cho thấy, trong bào thai, em bé có thể cảm nhận thế giới xung quanh thông qua mẹ.

Tuy nhiên, khi xem xét trong một hệ thống giáo dục, việc học bắt đầu từ giai đoạn trẻ em, tức ba tuổi, và được triển khai một cách cụ thể từ sáu tuổi, tương đương với giai đoạn học tiểu học tại Việt Nam.

Hiện nay, học tiểu học đã trở nên phổ biến trên toàn quốc. Vậy mục đích của việc dạy và học phổ cập là gì? Theo quan điểm của tôi:

1. Để toàn dân sử dụng cùng một ngôn ngữ, để chúng ta có thể giao tiếp, trao đổi, làm việc… với nhau trong cùng một cộng đồng, để khẳng định vị thế của một dân tộc. Dân tộc Việt nói tiếng Việt. Tuy nhiên, liệu có một ngày nào đó, chúng ta sẽ chuyển sang học tiếng Anh hoàn toàn để hòa nhập nhanh hơn với thế giới? Để trả lời câu hỏi này, chúng ta cần xem xét: chúng ta muốn dân tộc mình tồn tại như thế nào? Là một quốc gia phát triển với bản sắc riêng, ngôn ngữ riêng như Nhật Bản, hay là một quốc gia phát triển nhanh, đa ngôn ngữ và dễ hòa nhập với thế giới như Singapore. Đây đều là sự lựa chọn - chúng ta muốn tồn tại như thế nào.

2. Ngoài ra, việc học phổ cập tiểu học cũng nhằm mục đích thống nhất các giá trị thông qua các môn học như giáo dục công dân, đạo đức, văn học, lịch sử…

3. Và để tạo điều kiện cho trẻ nhỏ hòa nhập vào cộng đồng qua các hoạt động thể dục, vui chơi giải trí, phong trào tập thể… Cộng đồng đầu tiên của trẻ là gia đình, sau đó là hàng xóm và nhà trường. Và rồi sau này là xã hội.

Để trẻ em có kiến thức vững chắc về khoa học và công nghệ, từ đó hiểu rõ hơn về thế giới xung quanh qua các môn toán, kỹ thuật, và tin học.

Để trẻ em hiểu biết sâu sắc về thế giới thông qua việc học tiếng Anh, địa lý, và lịch sử.

Và để khám phá sở thích cá nhân thông qua âm nhạc, hội họa, và thể dục.

Tóm lại, mỗi môn học sẽ giúp trẻ em hòa mình vào cuộc sống và tìm ra cách tồn tại đúng đắn. Nền tảng học ở trình độ tiểu học là quan trọng để trẻ em không cảm thấy lạ lẫm khi đối diện với thử thách của cuộc sống.

Ở các giai đoạn phát triển sau này, trẻ em có thể tiếp tục học tập ở trường hoặc ngoài xã hội. Mỗi môi trường sẽ giúp trẻ em phát triển một cách khác biệt. Sự kết hợp hài hòa giữa hai môi trường này sẽ tạo ra những con người có khả năng thích nghi tốt hơn. Trường học cung cấp kiến thức lý thuyết, trong khi cuộc sống thực tế là nơi để áp dụng kiến thức đó.

Hãy quan sát một đứa trẻ chỉ biết học hành, bỏ lỡ những khoảnh khắc vui chơi, vận động, không tiếp xúc với thế giới xung quanh. Điều đó có ý nghĩa gì? Đôi khi đó là hình ảnh của một bạn trẻ có điểm số cao nhưng cảm thấy yếu đuối và khó hòa nhập vào cộng đồng.

Còn một đứa trẻ bỏ qua việc học hành ở trường để tập trung vào việc vui chơi, vận động, tiếp xúc với thế giới xung quanh sớm thì sao? Đó sẽ là môi trường bên ngoài định hình lối sống của đứa trẻ.

Nếu môi trường bên ngoài trường học tốt đẹp, đứa trẻ vẫn có thể đạt được thành công lớn lao, như trường hợp của mẹ của Edison tự dạy cho con mình. Nhưng nếu môi trường bên ngoài không lành mạnh, đứa trẻ sẽ học những điều đó và trở thành một con người không lành mạnh trong tương lai.

Trong thời kỳ nhỏ bé, trẻ em ít có khả năng tư duy độc lập, họ dễ bị ảnh hưởng bởi môi trường xung quanh và dễ dàng học những gì được dạy. Vì vậy, việc học luôn có ý nghĩa quan trọng, nhưng việc học gì mới là điều cần phải chú ý nhiều hơn.

Vì vậy, các chương trình giáo dục cho trẻ em cần được thiết kế một cách cẩn thận. Cần xem xét kỹ lưỡng để phù hợp với từng em nhỏ, giúp họ phát triển hết tiềm năng, và định hình được vị thế của mình trong thế giới rộng lớn này.

Để trả lời câu hỏi 'Học để làm gì?' một cách sâu sắc hơn, chúng ta cần nhìn xa hơn, học hỏi từ các nền văn hóa có nhiều thành tựu và quan sát sự sống của con người trong những nơi đó. Chúng ta cần hơn là một mô hình đào tạo áp lực.

Chúng ta đã bao giờ thực sự hiểu rõ những gì con em của mình cần chưa?

Có bao giờ chúng ta tự nhìn lại quá khứ của mình, nhớ lại những gì đã học trong tuổi thơ không? Khi đó, chúng ta có cảm thấy vui vẻ khi đến trường hay chỉ cảm thấy áp lực vì điểm số, so sánh với bạn bè không? Bao nhiêu thứ chúng ta đã phải gánh chịu mỗi ngày, quên mất những phút giây hạnh phúc bên gia đình, giờ đây còn lại gì nữa...

Học là một cuộc hành trình kéo dài suốt đời, để chúng ta nhận ra liệu mình đang sống một cách tỉnh táo hay chỉ là một phần của lối sống mù quáng.

Nếu bạn có thời gian ngồi nhìn nhận những đứa trẻ xung quanh, bạn có cảm nhận được giá trị của nụ cười trong cuộc sống, điều mà bạn luôn muốn bảo vệ không?

Hãy luôn ủng hộ các em giữ vững tinh thần lạc quan trên hành trình học tập, giúp họ nhận ra giá trị của bản thân. Hãy để các em thấy niềm vui thực sự trong từng bước tiến hóa của mình và hướng tới tương lai. Tương lai đó sẽ được hình thành từ các bạn hôm nay. Chúc các bạn luôn sống trọn vẹn với những ước mơ thơ ấu!

Tác giả: Hoàng Thu Thuỷ, Nội dung được sáng tạo bởi @DiagoEdukid