Tại sao cổ nhân phải đối mặt với thị phi? Vì sao mọi người tin rằng nếu họ nói ta là trâu thì ta chính là trâu?

Chúng ta thường bị cuốn vào tranh luận về đúng sai, gây ra nỗi đau khổ. Hãy học cách cổ nhân đối mặt với thị phi để mọi việc trở nên dễ dàng hơn nếu bạn giữ được sự bình tĩnh.

- Ta nghe nói thầy là nhà hiền triết. Nhưng hiện tại ta thấy thầy không phải là người có tư cách như vậy. Nhà mình vẫn còn thừa thức ăn, trong khi những nơi khác vẫn có người đói khát. Thêm vào đó, thầy có một người em, nhưng thầy không chăm sóc, đó là không công bằng. Đôi khi thầy mang đồ ăn chín để chia sẻ, nhưng lại giữ cho mình, đó là lòng tham.

Nhà hiền triết nghe xong, bình tĩnh và không giải thích gì. Người học giả thấy như vậy, rồi rời đi.

Một vài ngày sau đó, người học giả lại tới gặp vị nhà hiền triết và nói:

- Mấy ngày trước, tôi đã châm chọc và nói xấu về thầy. Nhưng hôm nay, tôi đã có một chút nhận thức, nhưng không thể diễn đạt rõ ràng được. Tại sao vậy?

Vị nhà hiền triết nghe xong nói:

- Bây giờ, tôi không còn là người trí thức cao cả nữa. Nếu họ gọi tôi là trâu, tôi là trâu; nếu họ gọi tôi là ngựa, tôi cũng là ngựa. Nếu tôi phản đối và không chấp nhận điều đó, chỉ gây ra tai họa cho bản thân. Công việc tôi làm không phải để thể hiện cho người khác, và từ đó, tôi đã làm nhiều điều một cách tự nhiên.

Người học giả nghe xong, cảm thấy xấu hổ và không biết phải làm sao. Ông bắt đầu kính trọng trước mặt vị nhà hiền triết.

Ông cầu nguyện một cách chân thành:

- Tôi nên tu như thế nào?

Vị nhà hiền triết đáp:

- Thường thì ông tỏ ra cực kỳ trang trọng, mắt nhìn thẳng về phía trước, đầu ngẩng cao, miệng rộng, cho thấy ông rất kiêu ngạo. Ông giống như con ngựa hoang, muốn tiến về phía trước nhưng bị dây cương trói chặt, phải dừng lại.

Ông muốn hành động, nhưng bị cản trở và khi bắt đầu, ông sẽ nhanh chóng như máy. Ông quan sát tỉ mỉ nhưng cố chấp vào ý kiến của bản thân, ham muốn quá lớn, quyết đoán. Tất cả những điều này đều trái ngược với bản chất con người. Những người vượt quá ranh giới thường bị coi là nguyên nhân gây hại cho xã hội. Ông không có sự bình tĩnh bên trong, làm sao có thể tu hành được?

Người học giả nghe xong, thấy rất có ích.
 

Cuộc sống này, những nhân vật cao quý thì ít, nhưng những người thông thường thì nhiều, vì thế mà không nhiều người hiểu được lời nói và hành vi của nhân vật cao quý. Trong khi đó, không phải ai cũng sẵn lòng học hỏi, chấp nhận, và lắng nghe ý kiến mới để suy ngẫm. Họ thường chỉ đánh giá đúng sai và phản đối những điều không giống với quan điểm cũ của họ.

Vì vậy, khi một người có quan điểm khác biệt, việc bị phản đối, chỉ trích là điều dễ hiểu.

Trong cuộc sống này, không có lý do gì và không có ai phải đối xử nhẹ nhàng với bạn. Đó chính là lý do tại sao mỗi ngày chúng ta phải đối mặt với nhiều điều không dễ chịu từ những người không hiểu biết. Thay vì tranh luận, chỉ trích hoặc căm ghét họ, hãy chấp nhận mọi thứ một cách bình thản.

Cũng như với thị phi của người khác, hãy giữ bình tĩnh và lắng nghe. Mỗi người đều có nhược điểm của riêng mình, đừng vì sai lầm của họ mà chỉ trích hay nói xấu.

Hãy sống tích cực và mở lòng để động viên người khác, cũng như để cảm thấy hạnh phúc với cuộc sống này. Đừng đánh giá người khác chỉ với một lỗi lầm, đừng chê bai người khác vì điểm yếu của họ, đừng làm trò tiêu khiển trong cuộc sống,...
 

Phản ứng chung của hầu hết mọi người khi chưa sẵn sàng đó là đứng ra cãi cọ, bảo vệ ý kiến của mình. Tuy nhiên, càng nói càng là cơ hội để người ta hại mình.

Nhưng một người hiểu rõ tình huống, biết mình 2+2=4 là đúng thì không cần cãi cọ với người 2+3=5. Dù xung quanh có thế nào thì bản thân vẫn giữ sự bình tâm thì chẳng gì có thể khiến ta lung lay. Đối với bậc chân nhân đắc đạo mà nói, dẫu người khác bình luận về bản thân thế nào, họ cũng đều có thể thản nhiên tiếp nhận cho dù lời người ta chỉ trích mình là đúng hay sai đi chăng nữa.

Thế nên chân nhân trên mới khẳng định: Người khác nói bạn là trâu thì chính là trâu, nói bạn là ngựa thì chính là ngựa. Những lời nói như vậy đều là ngoại thân, nó chỉ tác động vào bản thân khi ta cho chúng có quyền đó.

Một người chọn việc tu tâm thì không vì người khác nói mà cảm thấy sợ hãi. Người ta nghĩ về mình như thế nào cũng không quan trọng, có như vậy cuộc sống mới nhẹ nhàng và an vui hơn, không bận tâm đến những chuyện thị phi trong cuộc đời, ta sẽ cảm nhận được sự an lạc trong tâm mình.

Đức Phật nói về thái độ của người trí trước những điều tiếng thị phi, lời khen chê của người đời: “Như đá tảng kiên cố, không gió nào lay động; Cũng vậy, giữa khen chê, người trí không dao động'.

Thế nên chúng ta cũng học cổ nhân đối diện với thị phi, biết quên đi vinh nhục, buông xả tất cả phiền nhiễu của cảm xúc hỷ nộ ai lạc, nội tâm bình thản như nước, thong dong tự tại, từ đó mà tu thân dưỡng tính, đắc đạo nhập thánh.

Xem thêm tin liên quan cùng chuyên mục: