Tại sao công nghiệp hóa ở Việt Nam cần phải đồng hành với hiện đại hóa?

1. Những kiến thức chính

1.1. Công nghiệp hóa là gì?

Con người đã trải qua nhiều cuộc cách mạng trong lịch sử, và công nghiệp hóa chính là một trong những cuộc cách mạng lớn về kinh tế và kỹ thuật mà chúng ta đang chứng kiến.

Công nghiệp hóa được coi là xu hướng phát triển tất yếu của mọi quốc gia. Để cải thiện tình trạng lạc hậu và nâng cao năng suất lao động, việc công nghiệp hóa là điều không thể thiếu. Đây là quá trình chuyển đổi từ lao động thủ công sang sử dụng rộng rãi sức lao động phổ thông, dựa trên sự phát triển của ngành công nghiệp cơ khí.

Công nghiệp hóa biến đổi nền kinh tế nông nghiệp thành nền kinh tế công nghiệp, qua đó tăng cường tỷ trọng của ngành công nghiệp trong tổng thể các lĩnh vực kinh tế của một vùng hoặc quốc gia.

>> Xem chi tiết tại: Công nghiệp hóa và hiện đại hóa là gì? Ý nghĩa, nội dung và vai trò của chúng?

1.2. Hiện đại hóa là gì?

Hiện đại hóa là quá trình áp dụng và trang bị những thành tựu công nghệ tiên tiến vào hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và quản lý kinh tế xã hội.

Công nghiệp hóa là một phần thiết yếu trong quá trình hiện đại hóa, liên quan chặt chẽ đến sự phát triển công nghệ và tiến bộ trong ngành sản xuất năng lượng và luyện kim quy mô lớn. Nó cũng gắn liền với những thay đổi về triết học và thái độ nhận thức tự nhiên. Tuy nhiên, liệu những thay đổi triết học là nguyên nhân hay kết quả của công nghiệp hóa vẫn còn là vấn đề tranh cãi.

1.3. Công nghiệp hóa và hiện đại hóa

a) Khái niệm

Công nghiệp hóa và hiện đại hóa là quá trình chuyển đổi toàn diện các hoạt động kinh tế và quản lý từ lao động thủ công sang kết hợp giữa sức lao động và công nghệ hiện đại, nhằm nâng cao năng suất lao động xã hội.

Công nghiệp hóa và hiện đại hóa bao gồm mọi hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và quản lý kinh tế - xã hội, tất cả đều sử dụng công nghệ tiên tiến và kỹ thuật hiện đại.

b) Tính cần thiết và tác động của công nghiệp hóa, hiện đại hóa đối với đất nước.

- Tính cần thiết của công nghiệp hóa và hiện đại hóa:

+ Để xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội.

+ Để thu hẹp khoảng cách về kinh tế, kỹ thuật và công nghệ giữa Việt Nam và thế giới.

+ Để nâng cao năng suất lao động xã hội, bảo đảm sự tồn tại và phát triển của xã hội.

- Tác động sâu rộng và toàn diện của công nghiệp hóa, hiện đại hóa:

+ Cung cấp điều kiện thuận lợi để phát triển lực lượng sản xuất, nâng cao năng suất lao động xã hội, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giải quyết việc làm, tăng thu nhập và cải thiện đời sống nhân dân.

+ Tạo ra lực lượng sản xuất mới, tạo nền tảng cho việc củng cố quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa, tăng cường vai trò của Nhà nước và mối quan hệ giữa công nhân, nông dân và trí thức.

+ Tạo điều kiện hình thành và phát triển nền văn hóa xã hội chủ nghĩa mới, đồng thời phát triển nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

+ Đặt nền móng cho việc xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, đồng thời chủ động hội nhập vào nền kinh tế quốc tế, củng cố và tăng cường quốc phòng và an ninh quốc gia.

c) Các nội dung chính của công nghiệp hóa và hiện đại hóa

Công nghiệp hóa và hiện đại hóa trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của lực lượng sản xuất

+ Thực hiện cơ khí hóa nền sản xuất xã hội bằng cách chuyển từ nền kinh tế thủ công sang nền kinh tế cơ khí hóa, đồng thời chuyển từ nền văn minh nông nghiệp sang nền văn minh công nghiệp.

+ Áp dụng các thành tựu khoa học và công nghệ tiên tiến vào các lĩnh vực kinh tế.

+ Cải thiện chất lượng nguồn nhân lực trong quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa quốc gia.

Thiết lập cơ cấu kinh tế một cách hợp lý, hiện đại và hiệu quả tối ưu

+ Cơ cấu kinh tế là sự kết hợp hữu cơ giữa các bộ phận kinh tế. Có hai dạng cơ cấu kinh tế là cơ cấu theo vùng và cơ cấu theo thành phần. Cơ cấu ngành kinh tế đóng vai trò then chốt và quan trọng nhất.

+ Tái cơ cấu và chuyển dịch cơ cấu nền kinh tế nhằm cải thiện cơ cấu không hiệu quả, lạc hậu để hướng tới một nền kinh tế hiện đại và hiệu quả hơn.

+ Chuyển dịch cơ cấu lao động theo hướng công nghiệp hóa và hiện đại hóa, kết hợp với việc phát triển tri thức.

Đẩy mạnh và củng cố các vai trò lãnh đạo trong quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa.

+ Mục tiêu là thiết lập vị thế dẫn đầu trong các mối quan hệ sản xuất xã hội của toàn bộ nền kinh tế quốc dân.

=> Cần nhận thức đầy đủ về sự cần thiết và ảnh hưởng quan trọng của công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Lựa chọn ngành và sản phẩm có khả năng cạnh tranh cao để đáp ứng nhu cầu cả thị trường trong nước lẫn quốc tế. Áp dụng những tiến bộ khoa học và công nghệ mới vào sản xuất. Nâng cao trình độ học vấn và kỹ năng nghề nghiệp để đáp ứng nhu cầu lao động kỹ thuật cho nền kinh tế và doanh nghiệp.

+ Công nghiệp hóa đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao cả sản xuất vật chất và đời sống văn hóa - xã hội của đất nước. Đối với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, công nghiệp hóa là yếu tố tạo ra cơ sở vật chất - kỹ thuật cho chế độ xã hội chủ nghĩa. Đối với Việt Nam, quá trình công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa bắt đầu từ cuối thế kỷ XX và hiện nay đã trở thành công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Đây là một quá trình toàn diện và sâu rộng nhằm nâng cấp nền sản xuất và xã hội từ mức nông nghiệp lạc hậu lên công nghiệp hiện đại và tiên tiến.

d) Vai trò của công dân trong công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước

- Nhận thức đúng về sự cần thiết và ảnh hưởng lớn của công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

- Chọn ngành và sản phẩm có khả năng cạnh tranh mạnh mẽ, đáp ứng nhu cầu thị trường.

- Áp dụng các tiến bộ khoa học và công nghệ mới nhất trong sản xuất.

- Nâng cao trình độ văn hóa và cập nhật công nghệ khoa học hiện đại.

2. Tại sao công nghiệp hóa ở nước ta cần phải gắn liền với hiện đại hóa?

A. Đây là nhu cầu cấp thiết của xã hội.

B. Công nghiệp hóa luôn đi đôi với hiện đại hóa.

C. Các quốc gia trên thế giới thường đồng thời thực hiện hai quá trình này.

D. Nước ta bắt đầu công nghiệp hóa muộn hơn so với các quốc gia khác.

Đáp án: D

Giải thích: Công nghiệp hóa và hiện đại hóa là quá trình chuyển mình sâu rộng trong các hoạt động kinh tế và quản lý, từ việc sử dụng sức lao động thủ công chủ yếu sang việc áp dụng công nghệ, phương tiện và phương pháp tiên tiến để nâng cao năng suất lao động xã hội.

Công nghiệp hóa cần đi đôi với hiện đại hóa vì công nghiệp hóa chuyển đổi cơ bản lao động thủ công sang lao động sử dụng công nghệ tiên tiến. Quá trình này yêu cầu ứng dụng công nghệ hiện đại vào sản xuất. Nếu chỉ thay đổi phương tiện lao động, công nghiệp hóa sẽ không đạt hiệu quả; nó cần được áp dụng rộng rãi trong sản xuất, lưu thông, dịch vụ, và quản lý để mang lại lợi ích thực sự cho đất nước. Do đó, công nghiệp hóa phải gắn liền với hiện đại hóa.

Tại nước ta, công nghiệp hóa phải kết hợp với hiện đại hóa vì:

- Đây là quá trình chuyển đổi từ nền nông nghiệp lúa nước sang nền công nghiệp, với việc trang bị kỹ thuật và công nghệ hiện đại, tự động hóa.

- Để rút ngắn khoảng cách kinh tế với các quốc gia khác và do nước ta bắt đầu công nghiệp hóa muộn, việc kết hợp công nghiệp hóa với hiện đại hóa là cần thiết. Sau hơn 30 năm đổi mới (1986 đến nay), cơ sở vật chất và kỹ thuật đã được cải thiện bước đầu.

- Toàn cầu hóa tạo cơ hội cho nước ta rút ngắn thời gian công nghiệp hóa. Là thành viên của WTO, nước ta cần kết hợp công nghiệp hóa và hiện đại hóa để nâng cao chất lượng tăng trưởng, cạnh tranh và hội nhập kinh tế quốc tế.

Vì vậy, đáp án đúng cho câu hỏi tại sao công nghiệp hóa ở nước ta cần phải đi kèm với hiện đại hóa là đáp án D: do chúng ta thực hiện công nghiệp hóa muộn hơn so với các quốc gia khác.

Dưới đây là thông tin từ Mytour giúp bạn trả lời câu hỏi Tại sao công nghiệp hóa ở nước ta cần gắn liền với hiện đại hóa?. Hy vọng bài viết này hỗ trợ bạn củng cố kiến thức chương trình Giáo dục công dân lớp 11. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, hãy liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ kịp thời. Cảm ơn bạn!