Buzz
1. Cơ chế gây đau đầu
Trước khi tìm hiểu về nguyên nhân gây ra cơn đau đầu, chúng ta hãy cùng xem xét cơ chế, nguồn gốc tạo ra tình trạng này. Thực tế đây là phản ứng của hệ thần kinh bên trong hoặc bên ngoài khi bị kích thích. Có nhiều nguồn kích thích như: thiếu máu, viêm nhiễm, khối u xâm lấn, căng thẳng, xoắn vặn mạch máu,...
Đau đầu có nhiều nguyên nhân, có thể là do bệnh hoặc không
Cơ chế gây đau đầu từ các tổn thương thực thể thường diễn ra theo 2 hướng:
- Tổn thương thực thể dẫn đến sự tăng sản xuất chất trung gian hóa học, tác động lên các thụ cảm thể đau, từ đó gây ra triệu chứng đau nhức đầu. Các chất trung gian này thường là kinin, serotonin, prostaglandin.
- Tổn thương thực thể kích thích cơ học lên các thụ cảm thể đau, ví dụ như sự xoắn vặn, căng thẳng, sưng tấy mạch máu hoặc các cơ quan khác mang thụ cảm thể đau.
Từ cơ chế này, có thể xác định hơn 70 nhóm nguyên nhân gây ra cơn đau đầu, trong đó hầu hết là do tình trạng không nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu đau đầu kéo dài, kèm theo các triệu chứng khác bất thường có thể là dấu hiệu của bệnh nguy hiểm.
2. Nguyên nhân gây đau đầu là gì?
Có thể phân loại nguyên nhân gây đau đầu thành 2 nhóm chính, do bệnh lý và không phải do bệnh lý.
2.1. Đau đầu do bệnh lý
Cơn đau nhức đầu có thể xuất phát từ những bệnh lý không nguy hiểm như:
- Viêm xoang: 90% các trường hợp viêm xoang đều có triệu chứng đau đầu hoặc đau nửa đầu thường xuyên. Để loại bỏ triệu chứng này cần phải chữa khỏi viêm xoang.
Viêm xoang gây đau đầu thường xuyên
- Đau nửa đầu Migraine
Đây cũng là nguyên nhân gây đau đầu khá phổ biến, y học thường gọi là rối loạn vận mạch não hoặc đau đầu vận mạch. Người bệnh bị đau nửa đầu không cố định, mạch da đầu căng giật từng cơn, đau vừa tới dữ dội. Bệnh phổ biến ở phụ nữ trung niên, triệu chứng đau đầu thường xảy ra vào buổi sáng.
Đau nửa đầu Migraine khá lành tính nhưng những cơn đau nhức đầu gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và cuộc sống bệnh nhân. Một vài trường hợp bệnh có thể gây biến chứng thần kinh.
- Tăng áp lực mắt
Các bệnh lý liên quan đến hệ thống thần kinh mắt cũng là một trong những nguyên nhân gây ra đau đầu. Đặc biệt là các rối loạn điều tiết, tăng áp lực mắt,... gây ra cơn đau nửa đầu dữ dội. Ngoài ra, xuất hiện triệu chứng suy giảm thị lực, đỏ mắt,...
- Thiếu máu
Thiếu máu, đặc biệt là thiếu máu đến não, gây ra những cơn đau nhức đầu nghiêm trọng, kèm theo triệu chứng mệt mỏi, chóng mặt,... Bệnh nhân cần phát hiện nguyên nhân và điều trị thiếu máu mới khắc phục được tình trạng này.
- Bệnh lý mạn tính
Bệnh nhân nếu gặp những cơn đau đầu liên tục có thể do mắc các bệnh mạn tính như: đái tháo đường, lupus ban đỏ, tăng huyết áp,...
Thường gặp đau đầu có thể là do những bệnh lý nguy hiểm không thể xem nhẹ như:
- Tai biến mạch máu não
Những bệnh nhân mắc tai biến mạch máu não thường gặp đau nhức đầu liên tục, có thể kèm theo các triệu chứng khác như: giảm thị lực, buồn nôn, thay đổi ý thức, suy giảm khả năng nói, mất cân bằng, tê bì vùng mặt,... Cần phát hiện các triệu chứng cảnh báo sớm để can thiệp kịp thời, tránh tai biến mạch máu não xảy ra có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, thậm chí là tử vong
Thường gặp đau đầu có thể là dấu hiệu sớm của tai biến mạch máu não
- Khối u não
Khoảng 50% người bệnh mắc khối u não thường gặp đau đầu không rõ nguyên nhân, cơn đau thường xuất hiện nhiều vào buổi tối và đêm, đặc biệt cơn đau ngày càng trở nên nặng nề, vượt qua sức chịu đựng. Để xác định cơn đau đầu có phải do khối u não hay không cần phải thực hiện CT scan hoặc MRI.
- Nhiễm trùng não hoặc màng não
Bệnh lý nguy hiểm này thường gây ra cơn đau đầu liên tục, kèm theo các triệu chứng rõ ràng của nhiễm trùng như: sốt, nhạy cảm với ánh sáng và tiếng ồn, cứng cổ,... Cần thực hiện MRI, xét nghiệm máu, và chọc dò dịch tủy để chẩn đoán bệnh.
- Di chứng sau chấn thương
Các chấn thương đầu từ nhẹ đến nặng có thể gây ra tổn thương máu tụ mạn tính, là một nguyên nhân gây đau đầu thường xuyên. Để giải quyết tình trạng này, cần phẫu thuật để giải phóng áp lực thần kinh và cải thiện tuần hoàn máu.
2.2. Đau đầu không do bệnh lý
Phần lớn các trường hợp đau đầu không phải do bệnh lý, chủ yếu là do lối sống không lành mạnh và tâm trạng không ổn định như:
- Mất nước cơ thể gây thiếu máu, cung cấp oxy không đủ cho não.
- Stress, căng thẳng kéo dài, lo âu thường xuyên.
- Hormone trong cơ thể phụ nữ thay đổi sau khi sinh, ở giai đoạn tiền mãn kinh hoặc trong chu kỳ kinh nguyệt.
- Các tác dụng phụ của một số loại thuốc hoặc chất kích thích như rượu bia, cà phê,...
- Rối loạn sinh hoạt hàng ngày ở những người thường thức khuya hoặc phải di chuyển nhiều giữa các quốc gia.
Đau đầu có thể do căng thẳng, stress kéo dài
Khi đau đầu không phải do bệnh lý, người bệnh vẫn cần chú ý điều chỉnh, thay đổi thói quen sinh hoạt để duy trì sức khỏe tốt.
3. Cách xử lý khi gặp đau đầu
Những cơn đau đầu không phải do bệnh lý cũng ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Dưới đây là một số biện pháp đơn giản giúp giảm nhẹ tình trạng này:
- Thư giãn tinh thần, giảm căng thẳng.
- Chườm đá hoặc mát-xa các huyệt thái dương.
- Thực hiện tập thể dục đều đặn.
- Uống đủ nước, từ 1,5 - 2 lít mỗi ngày.
- Hạn chế sử dụng bia rượu, thuốc lá, không nên lạm dụng cà phê, chè,...
- Bổ sung nhiều rau củ, hoa quả vào chế độ dinh dưỡng, cần thiết lượng vitamin và khoáng chất.
Nhiều người hay sử dụng thuốc giảm đau khi gặp đau đầu kéo dài. Việc lạm dụng thuốc giảm đau có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh lý, gây hậu quả đến sức khỏe. Cần phát hiện và khắc phục nguyên nhân gốc để loại bỏ cơn đau đầu không thoải mái này.
Để nhận biết xem đau đầu có phải do bệnh lý nghiêm trọng hay không, cũng như xác định nguyên nhân ngoài bệnh lý, rất cần thiết để có biện pháp điều trị phù hợp. Nếu bạn thường xuyên gặp đau đầu kèm theo các triệu chứng khác lạ, hãy đến bệnh viện để được tư vấn và chăm sóc sức khỏe kịp thời. Đừng bỏ qua bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.
