Thực tế, dù có tham gia chiến dịch Bắc của Khổng Minh, nhưng một tướng như Mã Siêu cũng không đảm bảo thay đổi tình hình cho Thục Hán. Vì sao vậy?
Mã Siêu, hay Mạnh Khởi, từng là một vị tướng nổi tiếng của Tây Lương, rồi trở thành một tướng dưới quyền Lưu Bị trong thời Tam Quốc.
Năm 222, tướng danh tiếng này qua đời khi vượt qua tuổi 40, để lại nhiều tiếc nuối cho triều đình Thục Hán.
Có ý kiến cho rằng, nếu Mã Siêu vẫn còn sống khi Gia Cát Lượng xâm lược Tào Ngụy, với tài năng của mình, ông có thể giúp Thục Hán tái chiếm Trung Nguyên, làm phục hồi cơ nghiệp của nhà Hán.
Tuy nhiên, theo quan điểm của Qulishi trong 'Tam Quốc diễn nghĩa', dù không qua đời sớm và tham gia chiến dịch Bắc, Mã Siêu cũng khó có thể thay đổi kết quả thất bại của Thục Hán vì những lý do sau.
Nguyên nhân đầu tiên: Thời kỳ hoàng kim của Mã Siêu ở Tây Lương đã sớm trở lại quá khứ
Mã Siêu, người sinh ra trong gia đình chư hầu của Tây Lương và là con của tướng quân Mã Viện. Ông đã thừa kế quân đội từ Mã Đằng và cùng với Hàn Toại đối đầu với Tào Tháo.
Trong những năm tháng thịnh vượng đó, Mã Siêu đã chiếm được Đồng Quan và Trường An. Cùng với Tào Tháo, ông đã trải qua nhiều trận đánh gay go để giành chiến thắng.
Có thể nói, vào thời điểm đó, Mã Siêu là một nhân vật quan trọng ở Tây Lương, với hàng trăm nghìn kỵ binh tinh nhuệ dưới quyền. Ngay cả người Khương cũng phải kính trọng ông và gọi ông là 'Thần uy Thiên Tướng quân'.
Tuy nhiên, sau khi thân nhận lệnh từ Lưu Bị, sự nghiệp của Mã Siêu như mặt trời lặn về phía tây.
Cha ruột của ông, Mã Đằng, cùng với hai anh em họ là Mã Hưu và Mã Thiết, đều bị Tào Tháo giết. Ngay cả vợ con và gia đình cũng bị hại, phó tướng Bàng Đức đã chuyển hướng đến quân Tào. Chỉ có em trai Mã Đại ở lại và dựa vào Thục Hán.
Dù ông vẫn giữ được uy danh ở Tây Lương, nhưng sau khi thụ phục Lưu Bị, sức ảnh hưởng của ông đã giảm đi đáng kể.
Không thể phủ nhận rằng thời kỳ hoàng kim của Mã Siêu đã trở lại quá khứ. Vì vậy, dù ông còn sống khi Khổng Minh Bắc phạt, ông cũng khó thuyết phục được quân Tây Lương hoặc người Khương để chống lại Tào Ngụy.
Nguyên nhân thứ hai: Nếu sống đến thời Bắc phạt, Mã Siêu đã già yếu
Là người trẻ nhất trong 'Ngũ hổ thượng tướng', vào năm 222 khi qua đời, Mã Siêu mới chỉ hơn 46 tuổi.
Tuy nhiên, nếu sống đến thời điểm Bắc phạt, ông sẽ đã qua tuổi 50. Trong thời đại cổ xưa, độ tuổi đó đã được coi là người già.
Khi còn trẻ, Mã Siêu tham gia chiến đấu theo cha từ khi mới 17 tuổi. Với hàng loạt chiến công như đánh bại bộ hạ của Đổng Trác, khiến Tào Tháo phải bỏ râu áo để chạy trốn ở trận Đồng Quan, thậm chí còn đối đầu một mình với dũng sĩ Hứa Chử của phe Tào Ngụy... ông gây dựng nên tên tuổi mạnh mẽ trong lòng dân.
Tuy nhiên, tất cả những chiến công vẻ vang đó đã xảy ra khi ông còn trẻ. Mã Siêu, ở tuổi lớn hơn, sẽ gặp nhiều khó khăn hơn nếu muốn tiếp tục tham gia chiến đấu ở vị trí hàng đầu.
Nguyên nhân thứ ba: Khả năng của Mã Siêu một mình cũng không đủ để cứu vãn thất bại của Thục Hán
Mã Siêu có thể có khả năng vượt trội hơn nhưng chỉ là của một người, không đủ để thay đổi số phận của Thục Hán.
Nhìn lại lúc Thục Hán lần đầu tiên tiến hành Bắc phạt, ta thấy họ có nhiều thuận lợi. Nhưng mọi thứ đã thay đổi khi Nhai Đình bị chiếm đóng.
Trong chiến dịch đó, mặc dù Mã Siêu không tham gia, nhưng Thục Hán vẫn có Triệu Vân. Nhưng kết quả cuối cùng vẫn không thay đổi.
Dù Thục Hán không gặp nhiều tổn thất, nhưng việc chiến đấu không mang lại kết quả đã là thất bại.
Vì vậy, dù Mã Siêu vẫn sống và tham gia vào cuộc Bắc phạt đầu tiên, ông một mình cũng không đủ sức thay đổi sự kiện quan trọng nhất là mất Nhai Đình do Mã Tốc.
Thực tế, ảnh hưởng của một đại tướng đối với chiến tranh không lớn. Quyết định thay đổi thế cục thường thuộc về những người ở vị trí lãnh đạo như Gia Cát Lượng hay Tư Mã Ý.
Ngoài ra, so sánh về quốc lực giữa hai bên, Thục Hán không thể sánh kịp Tào Ngụy. Điều này là lý do chính khiến Gia Cát Lượng Bắc phạt nhiều lần mà không đạt được kết quả.
Vì thế, dù Mã Siêu không qua đời sớm và tham gia vào cuộc phạt Ngụy, vai trò của ông và Triệu Vân cũng sẽ tương đương, mang lại ý nghĩa tinh thần hơn là ảnh hưởng thực tế.
Vì tuổi tác và uy danh, những lão tướng như họ khó có thể gây ảnh hưởng mạnh mẽ trên chiến trường như xưa.
Đây cũng là lý do Qulishi, chuyên trang phân tích lịch sử, cho rằng: Ngay khi Mã Siêu tham gia chiến dịch Bắc phạt, Thục Hán cũng không chắc chắn sẽ chiến thắng.
*Theo quan điểm của Qulishi (Trung Hoa).