Mới đây nhất, một bài đánh giá thu hút nhiều phản hồi nhất từ một người chơi trên Steam về tựa game Wild Hearts, đồng thời đang rất hot, là một đánh giá tiêu cực. Đây chỉ là một trong hơn 1700 đánh giá tiêu cực về phiên bản PC của trò chơi săn quái vật này: “Giá bán game còn cao hơn cả tốc độ khung hình hiển thị được trong game.”
Sự kiện gần nhất này không khỏi khiến anh em chơi game trên PC nhớ lại những lần trước, khi những bom tấn phát hành trên PC nhưng hiệu năng vận hành game lại không như kỳ vọng. Warhammer 40K: Darktide thu về 30 nghìn đánh giá tiêu cực. Final Fantasy VII Remake hồi mới lên PC cũng có hiệu năng tồi tệ. Nier: Automata bị cộng đồng thả review tiêu cực vì Square Enix không thèm cập nhật bản vá cho PC trong 4 năm, rồi lại ra mắt phiên bản chạy ổn hơn trên Microsoft Store thay vì Steam. Elden Ring trên PC cũng không phải ngoại lệ.
Cảm giác khi chơi game trên PlayStation và Xbox được tối ưu tốt, nhưng khi chuyển sang PC, với những cấu hình mạnh mẽ hơn nhiều so với console, thì thường xuyên gặp tình trạng giật lag là điều không ai mong muốn.
Tất nhiên, từ trước đến nay luôn có những trường hợp game port lên PC có hiệu suất kém hơn so với console. Từ Street Fighter 2 trên MS-DOS vào năm 1992, đến Arkham Knight vào năm 2015. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp port được đánh giá là xuất sắc: như GTA V, ba phần reboot của Tomb Raider hay gần đây là Days Gone. Việc đổ lỗi cho quá trình port game từ console sang PC, một quá trình mệt nhọc và tốn kém, bởi mỗi hệ thống PC lại có những linh kiện khác nhau được kết hợp lại.
Hồi năm 2014, PCGamer đã đăng một bài viết của tác giả, modder Durante, liệt kê những tính năng mà anh em chơi game PC mong muốn: Có thể điều chỉnh nút, mở khóa tốc độ khung hình, hỗ trợ nhiều độ phân giải, điều chỉnh độ rộng góc nhìn, tỷ lệ khung hình và khả năng mod game, và còn nhiều điều khác nữa…
Ngày càng, các nhà phát triển game tìm ra cách để vượt qua những hạn chế về công nghệ và kỹ thuật. Hi-Fi Rush, phát hành vài tuần trước, đã tránh được vấn đề khựng lag của các trò chơi PC sử dụng Unreal Engine 4. Phiên bản PC của Death Stranding là một minh chứng hoàn hảo cho sức mạnh của công nghệ DLSS từ Nvidia. Không có lý do gì khiến Wild Hearts, Final Fantasy VII Remake hay Elden Ring trên PC lại có hiệu suất kém như những gì chúng ta đã trải qua.
Trên kênh Digital Foundry, Alex Battaglia đã tổng hợp những trò chơi PC được port một cách cẩu thả và đã đưa ra những phê bình khách quan về tình trạng hiện tại. Nhiều quan điểm của Battaglia trong video không khác gì những gì Durante đã nói từ 8 năm trước. Điều đáng ngạc nhiên là bây giờ các trò chơi console có thể có nhiều tùy chọn đồ họa hơn. Vì vậy, yêu cầu của game thủ PC, người đã chi tiêu nhiều tiền hơn cho phần cứng, cũng cao hơn rất nhiều so với trước đây.
Điều đó cũng đưa chúng ta đến với vấn đề về chi phí để trải nghiệm hiệu suất game mạnh mẽ hơn console, mà càng ngày càng cao.
Dave James từ PCWorld viết vào tháng 1: “Thứ tôi mong muốn nhất từ phần cứng PC gaming năm nay là hiệu suất thực sự của chúng.” RTX 4080 thật sự là một con quái vật có khả năng chơi game ở độ phân giải 4K mà không cần những giải pháp như checkerboard rendering trên console. Nhưng giá của nó có thể mua được một dàn PC gaming ổn định hoặc thậm chí còn dư để mua chuột phím mới. Với số tiền đó, anh em chơi game PC trở nên khó tính hơn với những tác phẩm mới, mong đợi chúng chạy mượt trên những hệ thống trị giá vài chục triệu Đồng.
Quan trọng hơn, nhìn thẳng vào từng ví dụ cụ thể, vấn đề không bao giờ nằm ở phần cứng PC của anh em:
- Forspoken trông tệ hơn trailer, kém hơn cả những tựa game thế giới mở cùng kỷ nguyên, dù yêu cầu cấu hình không thua kém Cyberpunk 2077.
- Horizon Zero Dawn ban đầu bị lỗi bộ lọc anisotropic filtering, hiệu suất khi chạy game ở chế độ cửa sổ không viền rất kém, nhưng giờ đã được sửa chữa gần như hoàn toàn.
- The Callisto Protocol gặp lỗi file, dẫn đến tình trạng khựng hình nghiêm trọng trên PC, nhưng nhanh chóng được cập nhật bản vá.
- Gotham Knights xấu hơn Arkham Knight nhưng đòi hỏi phần cứng PC cao.
- Hogwarts Legacy, Final Fantasy VII Remake, Stray, Kena và Evil West đều gặp vấn đề với Unreal Engine 4 khi bị khựng hình.
- Elden Ring phát hành một năm và vẫn gặp vấn đề khựng hình đôi khi, dù game đã bị khóa ở 60 FPS trên PC.
- Midnight Suns sẽ tăng tốc độ khung hình nếu tắt launcher ngốn tài nguyên của 2K Games đi.
- Dead Space Remake ban đầu hỗ trợ variable rate shading, dẫn đến chi tiết mờ mịt và khựng hình, nhưng đã được giải quyết sau đó.
Có lẽ do quy mô phát triển trò chơi lớn, mỗi khi một trò chơi mới ra mắt, chúng ta thường gặp phải một số vấn đề. Tuy nhiên, quan trọng là xác định vấn đề đó có nghiêm trọng không và nhà phát triển liệu có giải quyết kịp thời hay không.
Ví dụ, Wild Hearts đang tạo nên cơn sốt trong cộng đồng game thủ. Mặc dù chất lượng hình ảnh có thể không đạt tới tốc độ khung hình mong muốn, nhưng thậm chí trên console, tốc độ khung hình cũng không đạt 60 FPS. Điều này cho thấy vấn đề nằm ở quy trình phát triển. Tại sao trong quá trình thử nghiệm, các nhà phát triển không phát hiện ra vấn đề này, hoặc nếu phát hiện thì không cải thiện được hiệu suất của trò chơi? Một câu hỏi khác là liệu EA có chấp nhận chất lượng của trò chơi để phát hành nó hay không?
Luôn có những giải pháp để khắc phục vấn đề của trò chơi PC không hoàn hảo khi ra mắt. Cộng đồng game thủ đã quá quen thuộc với việc các trò chơi bị hoãn vì không đạt deadline trong quá trình phát triển. Nếu trò chơi không hoạt động tốt trên PC, hãng phát hành có thể hoãn ra mắt vài ngày đến một tuần để giải quyết vấn đề hiệu suất. Như Shigeru Miyamoto từng nói: “Việc hoãn ra mắt trò chơi một thời gian ngắn là tốt hơn việc ra mắt vội vàng vì sẽ tạo ra những ấn tượng tiêu cực và mất lòng tin từ cộng đồng.”
Thay vì trì hoãn việc phát hành trò chơi, một lựa chọn tốt hơn là thiết kế một quá trình thử nghiệm beta trong quá trình phát triển để studio có đủ thời gian khắc phục mọi vấn đề có thể phát sinh. Nếu không thể trì hoãn việc phát hành trò chơi, thì hãy áp dụng mô hình early access như nhiều trò chơi indie khác, khi đó kỳ vọng của cộng đồng vẫn chưa quá lớn.
Tuy nhiên, dường như những vấn đề về hiệu suất của các trò chơi PC vẫn còn tồn tại, ngay cả khi chơi trên các cấu hình mạnh mẽ, và có vẻ như chúng sẽ vẫn tiếp tục tồn tại trong năm 2023.